روایت مثبت سعودی‌ها از مذاکره با تهران

 در تازه‌ترین تحول، «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز جمعه 15 اکتبر- 23 مهر در سفر به آمریکا و پس از دیدار با همتای آمریکایی، در مصاحبه با روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» گفت که ریاض درباره مذاکرات با تهران جدیت دارد که به تحلیل این نشریه نشان‌دهنده تمایل عربستان سعودی برای ترمیم روابط با تهران است.  به نوشته این روزنامه، شاهزاده فیصل بن‌فرحان آل‌سعود در این مصاحبه به فایننشال تایمز گفت که مذاکرات با ایران «صمیمانه» بوده و در عین حال آن را «اکتشافی» توصیف کرده است. وی با بیان اینکه ریاض درباره مذاکرات جدی است، مدعی شد: برای ما این تغییر چندان بزرگی نیست. ما همیشه گفته‌ایم که می‌خواهیم راهی برای ایجاد ثبات در منطقه پیدا کنیم.  طبق این گزارش، فیصل بن فرحان با اشاره به جنگ یمن با این ادعا که ریاض خواستار جنگ نیست، افزود: «رهبری (عربستان سعودی) سیاست روشنی دارد که اولویت آن رفاه، ساختن کشور، چشم‌انداز 2030 [طرح اصلاحات] است و شما نمی‌توانید این موارد را در منطقه‌ای که دچار آشفتگی است ارائه دهید. بنابراین در حالی که ما از امنیت ملی و حاکمیت خود به‌شدت دفاع می‌کنیم، سعی می‌کنیم آنها را از طریق دیپلماسی نیز حل کنیم.» وی افزود: تلاقی رویدادهایی باعث شد احساس کنیم زمان مناسب برای گفت‌وگو با ایران است. ما همیشه مایل بودیم در صورت جدی بودن آنها گفت‌وگو کنیم و عوامل مختلفی دخیل بودند.

   بررسی بازگشایی کنسولگری‌ها

فایننشال تایمز در مصاحبه با وزیرخارجه عربستان همچنین به نقل از یک مقام سعودی آورده است که ریاض در حال بررسی دادن مجوز به ایران برای باز کردن کنسولگری خود در شهر بندری جده است، اما افزود که مذاکرات پیشرفت کافی برای احیای کامل روابط دیپلماتیک نداشته، چیزی که به ادعای این مقام، خواست ایران است. طبق این گزارش، پادشاهی عربستان چهار دور گفت‌وگو را از ماه آوریل با ایران داشته، از جمله نخستین دیدار با دولت جدید ایران که در ماه گذشته برگزار شد.  به گزارش فایننشال تایمز، ریاض همچنین در حال بررسی اجازه به تهران برای بازگشایی دفتر نمایندگی خود برای سازمان همکاری اسلامی در شهر بندری جده است. با این حال، به ادعای این گزارش به نقل از یک مقام ارشد سعودی، ریاض هنوز آماده بازگشایی کنسولگری در شهر مشهد نیست و گفت‌وگوها تاکنون فاقد «اصل» بوده است.  این مقام سعودی همچنین در ادعایی بی‌اساس و در ادامه اتهام‌زنی‌های تکراری علیه ایران گفت: تهران روی سیگنال فرستادن متمرکز است. به ویژه به غرب، [آن‌ها علامت می‌دهند] که «نگاه کنید، ما مسائل خود را با سعودی‌ها حل کرده‌ایم و هرگونه مساله طولانی را می‌توانیم با هم حل کنیم، بنابراین درباره امنیت منطقه با ما صحبت نکنید. با ما مانند یک کشور عادی رفتار کنید و اجازه دهید این توافق [هسته‌ای] را انجام دهیم.» این مقام سعودی مدعی شد که ریاض همیشه فلسفه‌ای داشت مبنی بر اینکه قصد دارد با تصمیم‌گیرندگان واقعی صحبت کند. این مقام سعودی ادعا کرد: «به همین دلیل است که در دولت قبلی (حسن روحانی) صحبت با ظریف [وزیر امور خارجه سابق] بی‌دلیل بود، زیرا او تاثیر واقعی در سیاست خارجی و به ویژه سیاست منطقه‌ای ایران نداشت. بنابراین ما تمایل داشتیم با شخصی نزدیک به مقام معظم رهبری صحبت کنیم.  گفتنی است که پرونده مذاکرات با عربستان سعودی بر عهده شورای عالی امنیت ملی ایران است. مذاکراتی که از فروردین 1400 علنی شد و دور چهارم آن اوایل مهر ماه برگزار شد و با استقبال دولت‌های منطقه و جهان مواجه شده است. بغداد میانجی و میزبان مذاکرات تهران و ریاض است. روابطی که از ژانویه 2016- دی 1394 به دلیل حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد در واکنش به اعدام شیخ نمر، رهبر شیعیان عربستان، قطع شده است.  ادعای این مقام سعودی در گفت‌وگو با فایننشال تایمز در شرایطی است که پیش‌تر یک مقام سعودی روز دوشنبه 20 مهر به خبرگزاری فرانسه گفت که ایران و عربستان «به احتمال بسیار زیاد» در دور جدید مذاکرات که احتمالا طی روزهای آینده برگزار می‌شود، بر سر «جزئیات نهایی به توافق» می‌رسند.

   گره  اصلی مذاکرات

این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که پایگاه خبری آمریکایی «بلومبرگ» به نقل از منابع آگاه از مذاکرات مدعی شد، ایران از عربستان سعودی خواسته به عنوان تمهیدی برای پایان دادن به جنگ یمن، کنسولگری ایران در جده و کنسولگری عربستان سعودی در مشهد گشوده شود. بلومبرگ به نقل از دو منبع آگاه خود آورده است: ایران پیشنهاد بازگشایی کنسولگری‌ها در مشهد و جده را به نشانه حسن نیت داده و یکی از این دو منبع هم گفت که مذاکرات به طور کلی پیشرفت کرده است، اما پای جزئیات که به میان می‌آید، مذاکرات پیچیده و دشوار می‌شود. طبق این گزارش، تازه‌ترین دور از مذاکرات میان عربستان سعودی و ایران در 21 سپتامبر گذشته برگزار شد و انتظار می‌رود که دور جدید آن هم به زودی برگزار شود.  بلومبرگ افزود: عربستان سعودی می‌خواهد که گام نخست به سوی ایجاد روابط دیپلماتیک آن با تهران که از سال 2016 قطع شده است، دستیابی به توافقی بر سر یمن باشد؛ اما ایران اصرار دارد که نخست روابطش با ریاض از طریق گشوده شدن کنسولگری‌های دو طرف در جده و مشهد عادی شود.