به گزارش مشرق، «قبله عالم» یک مجموعه نمایش خانگی به کارگردانی حامد محمدی است. این سریال درباره زندگی ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شده است. قسمت نخست این سریال در 10مرداد 1400 از طریق پلتفرم فیلیمو منتشر شد. در این سریال محمدرضا علیمردانی به‌عنوان راوی در نقش امیرکبیر حضور دارد. «قبله عالم» را باید اولین مجموعه با حال و هوای تاریخی در بستر دوره شاهان قاجار دانست که برای پخش از vodها در دوره جدید ساخته و پخش شده است. چند مجموعه دیگر نیز در همین اتمسفر و البته با فضایی جدی به‌زودی پخش خواهند شد. اما «قبله عالم» از همان ابتدا با حاشیه وارد چرخه پخش شد و حالا هم طبق اعلامیه فیلیمو، نیمه‌کاره از پخش پایین آمده است. هرچند فیلیمو به‌طور ضمنی علت پایان پخش این سریال را مسائل ممیزی عنوان کرده اما به نظر می‌رسد نباید این مساله را تک‌بعدی بررسی کرد. مساله سریال حامد محمدی حواشی مختلفی دارد که نباید آن‌ها را نادیده گرفت.
حامد محمدی در فیلم سینمایی «مارمولک» که در سال1382 به کارگردانی کمال تبریزی و تهیه‌کنندگی منوچهر محمدی ساخته شد، در سمت جانشین تهیه‌کننده حضور داشت. او در مقام نویسنده، فعالیت سینمایی‌اش را از سال1387 با فیلم
«طلا و مس» به کارگردانی همایون اسعدیان آغاز کرد. فیلمنامه «طلا و مس»
در جشنواره فیلم فجر و در جشن سینمای ایران نامزد جایزه بهترین فیلمنامه شد و در جشن سینمایی حافظ (جشن خانه سینما) در آن سال تندیس حافظ برای بهترین فیلمنامه را دریافت کرد. فیلمنامه طلا و مس در سال1388 ازسوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شد. فیلمنامه بعدی او به نام حوض نقاشی در سال1391 به کارگردانی مازیار میری ساخته شد.
در سال1392 اولین فیلم سینمایی خود به نام فرشته‌ها با هم می‌آیند را کارگردانی کرد. او تاکنون چند فیلم سینمایی دیگر و یک مجموعه تلویزیونی کارگردانی کرده است. از حامد محمدی دو مجموعه داستان کوتاه به نام‌های «شش و سی و دو دقیقه میدان تجریش» و «عاشقی روی خط عابرپیاده» منتشر شده است. جدیدترین اثر این کارگردان سریال قبله عالم در سال1400 بود که درنهایت در 21مهر1400
متوقف شد.
یک بیانیه چندوجهی
در روزهای اخیر فیلیمو که پلتفرم پخش‌کننده «قبله عالم» است با انتشار بیانیه‌ای از پایان پخش این سریال خبر داد. به گزارش تسنیم، فیلیمو در اطلاعیه‌اش علت تصمیم بر توقف پخش فیلم را مواجه شدن سریال قبله عالم با «چالش‌های فراوان در فرایند تولید و ممیزی» و «حجم بالای اصلاحات نهادهای ناظر» عنوان کرده و درعین‌حال و در تناقضی آشکار مسوولیت توقف را متوجه خود کرده و نوشته است: «هیچ سازمان، نهاد قضایی یا ارگان امنیتی حکم به توقیف این سریال نداده است.»
این پلتفرم پیش از این نیز نسبت‌به ممیزی‌های اعمالی نهادهای نظارتی بر سایر تولیداتش ازجمله سریال «زخم‌کاری» اعتراض کرده بود اما با توجه به کیفیت خوب و مخاطب فراوان آن سریال، هیچ‌گاه به‌خاطر ممیزی‌ها اقدام به توقف کامل آن نکرد و بر سر ممیزی‌ها هم با نهاد ناظر به توافق رسید.
فیلیمو همچنین به‌طور ضمنی از حواشی مربوط به این سریال اعلام برائت کرده و نوشته است: «فیلیمو درخصوص تحلیل‌ها، تفسیرها و حاشیه‌هایی که پیرامون کیفیت یا محتوی این سریال در فضاهای مختلف -به درست یا غلط- ایجاد شده قضاوتی ندارد.»
اطلاعیه فیلیمو همچنین به ضرر مالی این پلتفرم در پی توقف پخش سریال
«قبله عالم» اشاره کرده و گفته است: «علی‌رغم ضرر مالی فیلیمو، به احترام وقت و هزینه‌ای که شما مخاطبان برای دیدن سریال‌های فیلیمو اختصاص داده‌اید، سریال‌هایی که در برنامه پخش ماه‌های آینده قرار داشتند، از مهر و آبان پخش و اطلاع‌رسانی خواهند شد».
این وعده فیلیمو در حالی است که اکنون در دهه پایانی مهرماه قرار داریم و مشترکان جدید و قدیمی برای تهیه اشتراک یک‌ماه آینده باید به ترتیب 69 و 99هزار تومان به این پلتفرم پرداخت کنند و این پلتفرم در اطلاعیه خود از جبران خسارت وارده به مخاطبان و ارائه اشتراک رایگان حداقل یک‌ماهه به آن‌ها در پی تصمیم یکطرفه خود برای توقف پخش یک سریال حرفی نزده است.
واکنش بازیگران به اتمام پخش
حامد کمیلی و هادی کاظمی به حجم زیاد سانسور در سریال «قبله عالم» و توقف ناگهانی آن واکنش نشان دادند. به گزارش ایسنا، حامد کمیلی و هادی کاظمی، بازیگران سریال «قبله عالم»، با پایان یافتن این سریال، پیام‌های جداگانه‌ای منتشر و نسبت‌به حجم زیاد سانسورها اعتراض کردند. حامد کمیلی نوشته است: «خداحافظ قبله عالم. به احترام لبخندتان در شرایط سخت «قبله عالم» را ساختیم به این امید که شاید مرهمی باشد بر دل‌تان در این روزگار سخت اما نخواستند، نگذاشتند و تمام. خستگی ماند به جان‌مان.» کمیلی آورده است: ممنون از همه گروه حرفهای و محترمم که در شرایط سخت کرونا در کنار هم ایستادند و زحمات‌شان آنگونه که باید دیده نشد. ممنونم از همه تیم بازیگری «قبله عالم». همکاری در کنار شما اینگونه همدل برایم بسیار لذت بخش بود. جناب منوچهر محمدی سابقه شما در سینمای ما گویای همه‌چیز است و می‌دانیم همه تلاش‌تان را برای جلوگیری از سانسور کردید که نشد. او در ادامه از عوامل سریال هم تشکر کرده و خطاب به حامد محمدی، نویسنده و کارگردان «قبله عالم» نوشته است: حامدخان محمدی، رفیق، می‌دانم چه آشوبی در دلت برپاست. شاید وقتی دیگر مرد... شاید.»
هادی کاظمی نیز دیگر بازیگر سریال «قبله عالم» که پیش از این هم به سانسورهای زیاد این سریال اعتراض کرده بود، در پیامی نوشته است: «خب این هم از سریال «قبله عالم»؛ بالاخره پخش سریال متوقف شد.» کاظمی در ادامه ضمن تشکر از عوامل سریال «قبله عالم» نوشته است: مساله‌ای ذهنم را درگیر کرده با همکاران‌مان درددلی دارم؛ اینکه هنرمندان و همکاران عزیزمان هیچ‌کدام‌شان هیچ واکنشی نسبت‌به سانسورها و حواشی «قبله عالم» نداشتند، عجیب بود. شاید چون جزو هیچ باند و گروهی نبودیم، هیچ عکس‌العملی نشان ندادند که البته حق داشتند. البته دوستانی اندک هم بودند که پشت کار درآمدند و کسانی که مغرضانه مثل لودر از روی‌مان رد شدند. او در ادامه نوشته است: اما جالب است، بدانید که این تیغ سانسور گریبان همه کارها را می‌گیرد؛ دیر یا زود. یادمان باشد مرگ همیشه برای همسایه خوب نیست. هرچند این ضرب‌المثل انگار در ایران کار می‌کند. این حجم از بی‌خیالی نسبت‌به محصول همکاران‌تان فراتر از خیالم بود! و فهمیدم که در این عصر خودت باید گلیمت را از آب بکشی بیرون و کسی پشتت نیست، چون همه تماشاگری بودند با شانه‌های بالا انداخته که زیر لب می‌گفتند به ما چه، برای ما که اتفاقی نیفتاده.
در ابتذال چیزی کم نمی‌گذارد
اما قبل از اینکه به جمع‌بندی برسیم بعد نیست یک نقد کوتاه به «قبله عالم» را هم مرور کنیم. مووی‌مگ درباره این سریال نوشته است: «قبله عالم» در ابتذال چیزی کم نمی‌گذارد. تمام دقایق سریال به شوخی‌های جنسی می‌گذرد که نه‌تنها بامزه نیستند، بلکه بسیار مشمئزکننده هستند. نحوه صحبت شخصیت‌ها به زبان فارسی و اشاره به کلمات مدرن‌تر مثل «پروژه» قرار بوده بامزه باشد اما نتیجه برعکس بوده است. فیلمنامه هدف‌گذاری نشده است. هدف نشان دادن ابتذال بوده، نه پرداخت به برهه‌ای از تاریخ که به‌هرحال حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
نگاه سریال به زنان از ابتذال‌های کلیشه‌ای سرچشمه می‌گیرد. جایی که زنان حسود و همواره عشق شوهر کردن هستند! «قبله عالم» متاسفانه علی‌رغم هزینه فراوانی که برای ساخت آن در نظر گرفته شده، نمی‌تواند تحسین تماشاگر را برانگیزد. رویکرد سریال که ترجیح داده در فضایی کمدی روایت شود قابل قبول است اما اینکه از این فضای کمدی در جهت خلق ابتذال مطلق در یکی از برهه‌های تاریخی مهم ایران استفاده کنیم، تصمیم عجیبی بوده که سازندگان سریال اتخاذ کرده‌اند.
روند نزولی حامد محمدی
اما اجازه بدهید در پایان تعارف را کنار بگذاریم و سرنوشت «قبله عالم» را کمی دقیق‌تر بررسی کنیم. حامد محمدی از همان آغاز پخش اعتراضاتی به ممیزی سریال داشت. او مدعی بود میزان ممیزی‌های اعمال‌شده آنقدر زیاد است که این، آن سریالی که محمدی ساخته نیست! هرچند مساله ممیزی و نوع برخورد دستگاه‌های مسوول دراین زمینه موضوع مهمی است که باید در جای خودش بررسی شود و پیش از «قبله عالم» هم بارها مورد اعتراض قرار گرفته بود اما آیا مشکل سریال حامد محمدی صرفا ممیزی بوده‌است؟ یعنی اگر میزان اعمال ممیزی کمتر بود مشکل حل و مخاطبان زیادی از ساخته‌اش راضی می‌شدند. این مساله که دلیل این ممیزی چیست باید در جای خودش بررسی شود. آیا در فیلمنامه نبوده و بعدا اضافه شده یا کارگزار ممیزی سختگیری کرده است؟ این را باید سازندگان و ساترا پاسخ بدهند.
اما مگر ممیزی برای دیگر آثار وجود ندارد؟ چرا آن‌ها به این سرنوشت دچار نشدند و با هر سختی که بوده بالاخره به پخش رسیده و تاحدی هم مورد اقبال مخاطب واقع شدند؟ اقدام فیلیمو در اتمام پخش یک سریال شکست‌خورده کاری ارزشمند است اما آیا انداختن توپ پایان پخش سریال در مجموعه‌های نظارتی حرکت معقولی است؟ آیا وقت آن فرانرسیده که سازندگان آثار فرهنگی ایرانی شجاعت قبول شکست را داشته باشند و دائم از زمین و زمان برای توجیه شکست‌شان، بهانه نیاورند؟ از اکران آخرین فیلم حامد محمدی یعنی «چهارانگشت» زمان زیادی نگذشته است. آیا نزول قابل توجه کیفیت کار محمدی که در سینما با «چهارانگشت» رقم خورد و در شبکه نمایش خانگی با «قبله عالم» ادامه یافت یک زنگ خطر برای این فیلمساز میانسال نیست؟ با احترام به نظر سازندگان «قبله عالم» و تامل بر مساله ممیزی، باید صراحتا بگوییم که مشکل اصلی «قبله عالم» ضعف شدید فیلمنامه، شخصیت‌پردازی، شوخی‌ها و روند داستان است. مگر «میدان سرخ» که چند هفته‌ای است درحال پخش است هم مشکل ممیزی دارد که این مقدار ضعیف است؟ شکست را قبول کنیم.
فیلیمو در خصوص تحلیل‌ها، تفسیرها و حاشیه‌هایی که پیرامون کیفیت یا محتوای این سریال در فضاهای مختلف -به درست یا غلط- ایجاد شده قضاوتی ندارد
مشکل اصلی «قبله عالم» ضعف شدید فیلمنامه، شخصیت‌پردازی، شوخی‌ها و روند داستان است. مگر «میدان سرخ» که چند هفته‌ای است درحال پخش است هم مشکل ممیزی دارد که این مقدار ضعیف است.
منبع: صبح نو
