پیش‌‏بینی مازاد عرضه نفت در ۲۰۲۲

عجیب نیست که اوپک و متحدانش در جلسه ابتدای ‌ماه در مقابل درخواست برخی کشورها مانند آمریکا و هند مقاومت کردند و عرضه خود را برای ‌ماه نوامبر بیش از 400 هزار بشکه روزانه توافق‌شده افزایش ندادند، با این حال در سمت تقاضا دیدگاه این موسسات متفاوت است.

آژانس و اداره اطلاعات آمریکا عمدتا برآورد خود را برای تقاضای نفت در سال‌جاری و بعد افزایش داده‌اند اما اوپک برآورد از تقاضای امسال را کاهش داده و برای سال بعد بدون تغییر اعلام کرده است. به این ترتیب، اوپک، آژانس و موسسه آمریکایی معتقدند در سال 2021 تقاضا به ترتیب 68/ 96، 3/ 96 و 47/ 97میلیون بشکه در روز خواهد بود و مصرف نفت در سال بعد هم 83/ 100، 6/ 99 و 95/ 100 میلیون بشکه روزانه برآورد شده است. دیدگاه افزایشی آژانس ناشی از بحران انرژی موجود اعلام‌شده که انتظار می‌رود 500 هزار بشکه در روز به تقاضای نفت بیفزاید. در همین حال، اوپک گفته بیشتر به علت داده‌های کمتر از انتظار سه فصل اول سال‌جاری، پیش‌بینی سالانه خود را کاهش داده است. بهای نفت در هفته گذشته بیش از 3‌درصد افزایش یافت و برنت ششمین و وست‌تگزاس اینترمدییت هشتمین هفته پیاپی صعودی خود را تجربه کردند. برنت با رسیدن به سطح 85 دلار بر بشکه در محدوده اوج سه‌ساله و وست‌تگزاس در محدوده رکورد هفت ساله قرار دارند.

    نفت اضافه در سال آینده

تمام هم و غم اوپک و متحدانش در ائتلاف اوپک‌پلاس از آغاز بحران کرونایی و پر‌شدن موجودی‌های نفت به‌واسطه سقوط تقاضا، رساندن آنها به متوسط پنج‌ساله بوده است. با توافق بی‌سابقه اوپک‌پلاس مبنی بر کاهش تولید 10 میلیون بشکه در روز در سال گذشته و ادامه آن در عین تسهیل تدریجی این محدودیت و همزمان با افزایش تقاضا ناشی از کاسته‌شدن محدودیت‌های کرونایی، این امر حالا محقق شده و حتی کاملا پایین‌تر از آن قرار گرفته است.

در تازه‌ترین گزارش‌های ماهانه سه موسسه اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) روند بشکه‌های ورودی به انبارهای جهانی نفت در تمام طول سال‌جاری تا پایان آن کاهشی اعلام شده است و این یعنی فاصله بیشتر سطح موجودی‌ها از متوسط پنج‌ساله. بر این اساس، آژانس معتقد است در فصل چهارم 2021 هر روز 500 هزار بشکه از این انبارها کاسته خواهد شد. نهاد آمریکایی این رقم را 800هزار بشکه و اوپک 3/ 1میلیون بشکه برآورد کرده است.

اما این تمام ماجرا نیست و در سال آینده از منظر این موسسات در صورت ادامه افزایش عرضه اوپک‌پلاس، روند ورودی این انبارها با شیب تندی برعکس خواهد شد. برای مثال، در فصل اول سال آینده از نظر اوپک روزانه 2/ 2میلیون بشکه به این موجودی‌ها افزوده می‌شود. در همین حال، آژانس و EIA به‌ترتیب 1/ 1 میلیون و 600 هزار بشکه در روز رشد را برای این فصل پیش‌بینی کرده‌اند. این روند در نیمه دوم سال آینده شدیدتر خواهد شد؛ تا جایی‌که آژانس گفته در فصل آخر آن سال روزانه 2‌میلیون و 800‌هزار بشکه به موجودی‌های جهانی افزوده خواهد شد.

این در حالی است که اوپک برای نیمه دوم بسیار خوش‌بین‌تر بوده و میزان ورودی انبارهای نفتی را اگرچه افزایشی اما ناچیز پیش‌بینی کرده است. چنین پیش‌بینی‌‌‌هایی از مازاد عرضه حتی پس از لحاظ کردن احتمال رشد تقاضا به‌واسطه شیفت مصرف از گاز و زغال‌سنگ به فرآورده‌های نفتی مانند گازوئیل و نفت‌کوره (مازوت) در زمستان برای تولید برق انجام شده است.

اوپک نسبت عرضه و تقاضا را در نیمه دوم سال آینده متعادل می‌بیند اما دو نهاد دیگر بر این باورند در این دوره عرضه کاملا از تقاضا پیشی خواهد گرفت.

با ذکر موارد بالا، آسان است که دلیل واقعی تصمیم اوپک‌پلاس در جلسه پیشین خود را دریافت. در این جلسه که ابتدای‌ماه جاری (اکتبر) برگزار شد گروه تولیدکننده‌ها توافق کردند فقط 400 هزار بشکه در روز به عرضه‌ماه آینده (نوامبر) خود بیفزایند. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که برخی از افزایش 800هزار بشکه‌ای این ائتلاف خبر داده بودند و آمریکا از اوپک‌پلاس خواسته بود تا عرضه این گروه بیشتر از میزان مذکور بالا رود. آمریکا با افزایش شدید قیمت سوخت در کشور خود مواجه است که بر مصرف‌کنندگان عادی فشار زیادی می‌آورد و خطر افزایش تورم بیش از پیش را در پی دارد.

    مقایسه دیدگاه موسسات در مورد تقاضا

آژانس بین‌المللی انرژی: این نهاد پیش‌بینی خود از تقاضا را برای هر دو سال 2021 و 2022 نسبت به گزارش ‌ماه گذشته افزایش داده است. بحران انرژی فعلی که موجب تغییر سوخت نیروگاه‌ها از گاز به نفت شده، باعث شد آژانس پیش‌بینی کند تقاضا در سال‌جاری با 5/ 5 میلیون بشکه رشد روزانه به 3/ 96میلیون بشکه خواهد رسید. همچنین در سال بعد، تقاضای نفت 3/ 3 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت تا به 99 میلیون و 600 هزار بشکه روزانه به‌طور متوسط برسد. به این ترتیب، IEA برآورد خود برای سال‌جاری را 170 هزار بشکه در روز و برای سال 2022، 210 هزار بشکه روزانه بالا برده است.

به گفته این نهاد که در پاریس مستقر است انتظار می‌رود بحران انرژی تقاضا را 500 هزار بشکه در روز بهبود بخشد و می‌تواند موجب تورم شود و ریکاوری اقتصاد جهانی را از پاندمی کرونا آهسته کند.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک): به گفته این نهاد که نماینده تولیدکنندگان نفت است تقاضا در فصل جاری به 7/ 99میلیون بشکه در روز می‌رسد اما میانگین سالانه آن 68/ 96میلیون بشکه در روز خواهد بود که 80هزار بشکه کمتر از برآورد ‌ماه قبل این سازمان است. اوپک همچنین روند تقاضای نفت در سال آینده را صعودی برآورد می‌کند و در فصل چهارم این سال، به 102 میلیون و 810 هزار بشکه در روز خواهد رسید؛ یعنی کاملا بالاتر از سطح آن پیش از وقوع همه‌گیری کرونا. از منظر اوپک، میانگین تقاضای نفت در سال آینده 83/ 100میلیون بشکه در روز خواهد بود که تقریبا تغییر خاصی نسبت به پیش‌بینی ‌ماه قبل نداشته است.

با این حال اوپک گفته رکورد قیمتی گاز طبیعی می‌تواند رشد تقاضای نفت را افزایش دهد چراکه برخی مصرف‌کنندگان صنعتی نفت را جایگزین خواهند کرد. این نهاد بین‌المللی همچنین گفته اگر این روند ادامه پیدا کند، سوخت‌‌‌هایی مانند نفت کوره، دیزل و نفتا حمایت خواهند شد.

اوپک در گزارش خود پیش‌بینی تقاضا برای نفت اعضایش در سال‌جاری را 100 هزار بشکه در روز بالا برد و به 27 میلیون و 800 هزار بشکه روزانه رساند. همچنین این سازمان برآورد تقاضا برای نفتش را در سال 2022 را هم 100 هزار بشکه افزایش داد و به 28 میلیون و 800 هزار بشکه رساند.

به گفته اوپک، تولید سپتامبر این سازمان 490 هزار بشکه در روز بالا رفته و به 27 میلیون و 330 هزار بشکه روزانه رسیده است. تولید نفت ایران طبق این گزارش در این‌ ماه 22 هزار بشکه در روز نسبت به ‌ماه آگوست افزایش یافت از 484/ 2میلیون بشکه به 503/ 2هزار بشکه در روز رسید.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا: EIA معتقد است تقاضا برای سال‌جاری 47/ 97میلیون بشکه در روز به‌طور متوسط خواهد بود که 100 هزار بشکه بیشتر از پیش‌بینی ‌ماه گذشته است، با این حال از نظر این نهاد آمریکایی تقاضا در سال آینده 100 میلیون و 950 هزار بشکه خواهد بود که بیش از یک میلیون بشکه کمتر از برآورد پیشین آن است.

    پیش‌بینی قیمت نفت

به گفته اداره اطلاعات انرژی آمریکا میانگین قیمت نفت برنت در فصل چهارم امسال حدود 81 دلار بر بشکه خواهد بود که 10 دلار بیشتر از پیش‌بینی قبلی این نهاد دولتی است. این نهاد همچنین گفته در سال 2022 انتظار دارد رشد تولید اوپک‌پلاس، نفت‌شیل آمریکا و دیگر تولیدکنندگان خارج از اوپک از رشد مصرف نفت سبقت بگیرد و باعث شود قیمت برنت با کاهشی نسبت به سطوح فعلی متوسطی برابر 72 دلار در بشکه داشته باشد.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در یک اجلاس صنعتی در سه‌شنبه گذشته گفت که رسیدن قیمت نفت به 100‌دلار بر بشکه امکان‌پذیر است و اوپک‌پلاس تمام تلاش خود را برای متعادل‌کردن بازار به‌کار خواهد بست.

قیمت نفت در معاملات هفته گذشته بیش از 3‌درصد افزایش یافت تا برنت ششمین هفته متوالی و نفت‌خام آمریکا هشتمین هفته پیاپی صعودی را پشت‌سر بگذارند. این رشد به‌واسطه پیش‌بینی کسری بازار در چند ‌ماه آینده همزمان با تسهیل محدودیت‌های سفر که می‌تواند تقاضا برای نفت به‌خصوص سوخت جت را بهبود بخشد، اتفاق افتاد. برنت با قیمت 86/ 84دلار و وست‌تگزاس با سطح 28/ 82دلار بر بشکه کار خود را در هفته به پایان رساندند. هر چند هر دو پیش از آن به سطوح بالاتری هم رسیده بودند.