به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، موشک های کروز در حال حاضر به عنوان سلاح اصلی برای نابودی شناورهای سطحی در جهان شناخته می شوند. بعد از استفاده موفق نیروی دریایی مصر از موشک های کروز علیه نیروی دریایی رژیم صهیونیستی در سال 1967 تا به امروز، تعداد قابل توجهی از کشورها و صنایع نظامی در جهان به صف تولید کنندگان موشک های کروز ضد کشتی پیوسته و حجم بسیار بیشتری نیز جزو خریداران و کاربران این سلاح هستند.
موشک های کروز ضد کشتی بسته به تفکر طراحی و نیازمندی، در کلاس های مختلفی از نظر سرعت، برد، پلتفرم پرتابی، وزن و نوع سر جنگی، سیستم هدایتی و ... قرار می گیرند اما بر اساس یکی از مهمترین شاخصه ها یعنی برد، این موشک ها معمولا در کلاس زیر هزار کیلومتر قرار داشته و عمدتا نیز توان طی کردن 70 تا 300 کیلومتر را دارا هستند. اما در این میان چند گزینه متفاوت نیز وجود دارد که مزیت ویژه ای به هر نیروی دارنده آن می دهند.
بیشتر بخوانید:
«عماد ایرانی» هم به کلکسیون شکارچیان ناوهای هواپیمابر اضافه شد/ ابتکار مهمی که F-35C را از چرخه تهدید علیه کشورمان خارج کرد +فیلم
دست قدرتمند «ابومهدی» برای افزایش شعاع بازدارندگی جمهوری اسلامی/ ایران چهارمین قدرت مهم موشکی جهان در عرصه کروزهای ضدکشتی+عکس
طبیعتا وقتی درباره موشک های کروز صحبت می کنیم، نام هایی مثل آمریکا، روسیه، چین و یا کره شمالی و هندوستان به ذهن کارشناسان بین المللی و حتی کاربران داخلی، بیشتر متبادر می شود اما چند سالی است جمهوری اسلامی ایران در میان معدود کشورهایی به حساب می آید که به صورت کلی، در حوزه موشک های کروز با برد بیش از 1000 کیلومتر حرفهایی برای گفتن دارد.
وقتی وارد بحث حملات ضد کشتی در فاصله بیش از 1000 کیلومتر بشویم، دایره مصادیق بسیار تنگ شده و از نظر عملیاتی می توان گفت که تنها این ارتش امریکا با مدل ضد کشتی موشک تاماهاوک و جمهوری اسلامی ایران با موشک کروز سری ابومهدی، در کلاس بالای 1000 کیلومتر دارای سلاح فعال هستند. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که برخی کشورهای صاحب سبک در این حوزه از جمله چین و روسیه توان تبدیل نمونه های ضد اهداف زمینی خود به مدل های ضد کشتی را دارند که بردهای قابل توجهی را ثبت کرده اند.
اما اگر به بحث نمونه های عملیاتی در بحث ضد کشتی بازگردیم نمونه جدید ضد کشتی توسعه داده شده برای نیروی دریایی آمریکا به عنوان بلوک 5 شناخته شده و دارای برد 1600 کیلومتر است. برد موشک کروز ابومهدی ساخت وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران نیز در حدود 1200 کیلومتر اعلام شده و بر اساس اعلام مسئولین در ماه های گذشته، قرار است توسط نیروی دریایی ارتش وارد خدمت بشود.
اما در هفته های اخیر، سرلشکر سلامی فرمانده کل سپاه نکته مهمی را مطرح کرده که بر این اساس، به نظر می رسد رقابت میان ایران و آمریکا در این موضوع حساس را فاز جدیدی کرده و عملا به زودی جمهوری اسلامی ایران از ایالات متحده نیز پیش می افتد.
موشک کروز تاماهاوک در جریان آزمایش های ضد کشتی
موشک کروز ضد کشتی ابومهدی
سرلشکر سلامی اعلام کرده که "در عرصه موشک های کروز دریایی، نیروی دریایی سپاه موشک‌هایی با برد تا 700 کیلومتری در اختیار دارد و در آینده نزدیک موشک کروز با برد 2000 کیلومتر و با قابلیت هدف قرار دادن شناورهای متحرک نیز در این نیرو گسترش خواهد یافت. "
کروز جدید سپاه چه مشخصاتی خواهد داشت؟
در صحبت های سرلشکر سلامی به نکته بیشتری در خصوص این موشک اشاره نشده ولی بر اساس داشته های فعلی در کشور و کلیات موشک های کروز برد بلند ایرانی، می توان به تصویری از این موشک جدید رسید. البته برای داشتن یک موشک کروز در این برد در مرحله اول نیازمند داشتن قابلیت های شناسایی در برد بالا هستیم. تهدید ضد کشتی در این فاصله برای جمهوری اسلامی ایران صرفا یک معنی داشته و آن هم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا است.
در نیروی دریایی طرف مقابل که عمدتا به شکل ناو گروه حرکت می کنند عمدتا شناورهای بزرگی مثل ناوشکن ها، ناوهای هواپیمابر، شناورهای پشتیبانی یا تهاجم آبی خاکی حضور دارند که اندازه بزرگی دارند. در این جا سوال اول مطرح می شود و این که چطور هدف در مرحله اول شناسایی می شود؟
در جهان چند روش برای کشف اهداف دریایی در این فاصله وجود دارد. یک روش بسیار پیشرفته، بحث استفاده از ماهواره های مجهز به سیستم های رصد کننده است که در برخی از موارد به صورت خاص برای شناسایی اهداف شناور به کار می روند. در صورت دسترسی به این توانایی نه فقط مکان یابی اولیه بلکه تصحیح مختصات ناشی از متحرک بودن هدف تا زمان وارد شدن موشک مهاجم به فاز نهایی حمله نیز از همین طریق ممکن خواهد بود.
امکان بعدی استفاده از پرنده های بدون سرنشین است. در کشور ما طیف گسترده از پهپادها وجود دارند و در توان پرواز در مسافت های طولانی را نیز دارند. حداقل در شاهد 129 متعلق به نیروی هوا فضای سپاه نمونه مجهز به هدایت ماهواره نیز عملیاتی بوده و امکان کنترل در فواصل طولانی و دریافت اطلاعات از آن وجود دارد.
پهپاد شاهد 129 مجهز به سامانه هدایت ماهواره ای
یک گزینه دیگر، داشتن سیستم های شنود و جمع آوری سیگنال های الکترونیک است در برد بلند است که می تواند با جستجو در یک فاصله مشخص نقطه دقیق یا تقریبی ناوگان را مشخص کند. این سامانه های شنود می تواند روی پلتفرم های شناور، زمین و یا هوا پایه نصب شده باشد.
با دریافت موقعیت اولیه هدف می توان موشک را به سمت مختصات کلی به دست آمده شلیک کرد. در این جا شاید مشکل ترین بخش، مربوط به پروسه کامل درگیری یک موشک کروز ضد کشتی در این فاصله شکل بگیرد. در صورتی که هدف در حال حرکت باشد مشخصا موشک مورد نظر زمان مشخصی را برای طی این مسافت طی می کند و اطلاعات اولیه در زمان شلیک در زمان پرواز تغییر خواهد کرد. در این شرایط بایستی اطلاعات به روز شده به موشک ارسال شود.
معمولا در این فاز از حرکت موشک که در جهان به عنوان میانه راه شناخته می شود از ترکیبی از دریافت کننده امواج مکان یابی ماهواره ای و سیستم هدایت اینرسیایی استفاده می شود. در بحث حملات ضد کشتی چون عمده مسافت از روی آب طی می شود و عملا پستی و بلندی همانند شرایط حمله به اهداف زمینی وجود ندارد، هدایت موشک نیازمند سیستم های تطیبقی نخواهد بود.
نمایی گرافیکی از سیستم ژیروسکوپ فیبرنوری ساخت ایران
سیستم هدایت اینرسیایی بر اساس انواع ژیروسکوپ ها عمل کرده و در کشور ما با داشتن مدل های فیبرنوری می توان گفت که بهترین نوع این سیستم در اختیار است. در بحث ماهواره‌ای نیز همان طور که بالاتر اشاره شد سالهاست که در این حوزه دسترسی برای کشور ایجاد شده و شاهد 129 یک نمونه عملیاتی آن است. چالش در اصل حفظ کردن هدف مورد نظر تحت نظارت و ارسال دائم موقعیت جدید آن به هدف است.
در فاز نهایی نیز موشک بعد از رسیدن به یک مسافت مشخص از هدف، سیستم شناسایی و هدف گیری مستقل خود را که می تواند یک رادار فعال یا یک سیستم اپتیک فروسرخ باشد یا شاید ترکیبی از اینها بوده را فعال کرده و حمله نهایی را آغاز می کند.
از شکل کلی تا پلتفرم پرتاب به چه شکل خواهد بود؟
شکل کلی موشک کروز مورد نظر، احتمالا شبیه به سری موفق ابومهدی، سومار یا هویزه خواهد بود. این نوع طراحی در بحث موشک های کروز برد بلند، یک نوع ساختار استاندارد و اثبات شده است. در بحث پلتفرم پرتاب نیز مشخصا پلتفرم های کوچک نیروی دریایی توان حمل و پرتاب موشکی در این سایز را نخواهند داشت اما شناورهایی مثل شهید رودکی می تواند موشکی در این کلاس را حمل و پرتاب کند. نسل شناورهای جدید سپاه به اسم سردار شهید سلیمانی نیز ممکن است با برخی از تغییرات بتواند موشکی در این ابعاد را حمل و پرتاب کند.
شعاع تقریبی 2 هزار کیلومتر از نقطه ساحلی جنوب شرق ایران به سمت جنوب
موشک کروز حمله به اهداف زمینی سومار ساخت ایران با برد 2 هزار کیلومتر
در عین حال، می توان گفت که پرتابگرهای ساحلی با توجه به برد موشک مورد نظر، گزینه بهتری باشند. توسعه این کلاس از موشک ها مشخصا در ادامه بحث ایجاد قابلیت های موسوم به "ضد دسترسی" به نفع جمهوری اسلامی ایران بوده و از خط ساحلی کشور ما وقتی شعاعی به اندازه 2 هزار کیلومتر کشیده می شود یعنی یک قدم مهم دیگر برای دور کردن شناورهای دشمن انجام و یک لایه دفاعی به لایه های قبلی اضافه شده است.
در لایه های دیگر می توان به موشک کروز ابومهدی با برد حدود 1200 کیلومتر یا موشک بالستیک عماد با برد 1700 کیلومتر اشاره کرد که پیش از این تست هایی از آن برای حملات ضد کشتی مشاهده شده بود. در نهایت و با توجه به برد اعلامی توسط سرلشکر سلامی و با توجه به اطلاعات موجود از سامانه های مشابه در جهان، باید گفت که با عملیاتی شدن سامانه موشکی جدید، نیروی دریایی سپاه به برد بلند ترین موشک کروز ضد کشتی در جهان دست پیدا خواهد کرد که حتی قدرتهای بزرگ نظامی و ارتش هایی مشهور نیز از آن بی بهره هستند.