پروژه های برجسته: آپارتمان 210، مجموعه ای با تعداد 11 واحد مسکونی به زیربنای کل 2600 متر مربع است که در زمین به مساحت 1000 متر مربع در فاز دوم محله مهرشهر کرج بنا شده است. متراژ واحدهای آپارتمانی متغییر بوده و از واحد های 115 متر مربعی تا آپارتمان سه خوابه 210 متر مربعی را شامل می شود. طراحی آپارتمان مسکونی 210 از تابستان سال 1391 به سرپرستی علی نقوی نمینی آغاز گردید و در بهار سال 1393 پایان یافت. و توانسته عنوان پروژه منتخب برای شرکت در بینان هنری ونیز 2015 را از آن خود کند. با چیدانه همراه باشید تا با هم به گوشه و کنار این آپارتمان منحصر به فرد در مهر شهر سری بزنیم و با جزییات طراحی آن آشنا شویم.
مشخصات عمومی پروژه طراحی آپارتمان مسکونی 210
- نام پروژه: آپارتمان 210
- موقعیت: مهرشهر، البرز، ایران
- دفتر معماری: مهندسین مشاور نگین شهر آینده
- معمار مسئول: علی نقوی نمینی
- تیم طراحی: امیر لکپور، نسترن اسماعیل بیگی، محمد تقی دیبایی، خورشید مظاهری، مرضیه مهرپو
- کارفرما: بهزاد منادی زاده
- تاریخ شروع و اتمام طراحی: 1391
- تاریخ شروع و اتمام اجرا: 1391الی 1393
- مساحت سایت پروژه:1000 متر مربع
- مساحت طبقه همکف:600 متر مربع
- مساحت کل ساخته شده: 2600 متر مربع
- نوع ساختمان: مسکونی
- مهندسین مشاور عمران سازه: سهیل آصف
- مهندس تأسیسات مکانیکی و الکتریکی: محمد علی الهیاری
- شرکت سازنده: گروه سپنتا
- مسئول اجرایی پروژه: بهزاد منادی زاده
- تیم اجرایی پروژه: فرزاد منادی زاده، فرشید کریمی
- مهندس ناظر و دستگاه نظارت: علی زندیه
- طراح 3D: امیر لکپور
- گرافیست: امیر سیاوش قربانی، جواد ناصری
- عکاسان: هامون مقدم، علی نقوی نمینی
- جوایز: پروژه منتخب برای شرکت در بینان هنری ونیز 2015
مسئله بستر طرح در طراحی آپارتمان مسکونی
مهرشهر کرج را شاید بتوان از تنها بازماندگان بافت باغ شهری کرج نام برد. هرچند این محله شهری نیز از آسیب های ناشی از توسعه های پرتراکم شهری بی نصیب نمانده است ولی به دلیل شبکه فضای سبز موجود و حضور باغات، همچنان به عنوان یکی از با کیفیت ترین بافت های شهری کرج محسوب می گردد.
ولی مسئله مهم این محله، روند پر شتاب توسعه و افزایش تراکم انسانی و ساختمانی در آپارتمان های نو ظهور آن و تغییر این فضای شهری است. به این ترتیب، مسئله ارتقای کیفیت فضای سکونتگاهی در آپارتمان های با تراکم متوسط، به عنوان مهمترین مسئله طراحی آپارتمان مسکونی 210 تعریف شد و ایده های کلی و جزئی در طرح و برنامه پروژه در راستای پاسخ به این مسئله و ارائه راه حل معمارانه پایه ریزی گردید. از این رو سعی شده است که از یک سو با مطالعه بستر طرح و مفهوم فضا در آن و با ترکیب و تعادل بین توده و فضای ساختمان، کیفیت و کمیت فضا (در برابر توده)، چه در حوزه های عمومی و چه در حرایم خصوصی، ارتقا یابد و از سوی دیگر با فراهم ساختن الگوها و ساختارهای متنوع سکونتگاهی، پاسخ بهتری به گوناگونی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و نیازهای متغیر ساکنین آن ارائه شود.
فضای باز (فضا) در برابر فضای بسته (توده) در آپارتمان 210
یکی از مهمترین ویژگی های فضای سکونتگاهی در باغ شهرها و همچنین در مهرشهر، اهمیت فضای باز و سبز سکونتگاهی است. ارتباط خانه با حیاط و یا باغ، مستقیم و بی واسطه بوده و سپری نمودن ساعاتی از شبانه روز در فضای باز در زندگی روزمره نقش مهمی داشته است. لذا در این پروژه سعی شده است با وجود تراکم زیاد ساختمانی و جمعیتی، نقش فضای باز سکونتی مطالعه شود و بنا از تعامل فضاهای بسته (توده) با فضاهای باز (فضا)، چه در حوزه های عمومی و چه در حرایم خصوصی، سازمان یابد.
فضای باز عمومی آپارتمان 210
در طراحی آپارتمان مسکونی پله ارتباط عمودی ساختمان، بهانه ای برای توسعه عمودی فضای باز عمومی شده است. وجود گلجای ها و باغچه ها و حضور درختچه ها و گیاهان در امتداد این محور عمودی، تراس های سبز و حیاط های مطبق را شکل داده است و به این ترتیب ارتباط آپارتمان ها را، حتی در طبقات بالاتر، با فضای باز عمومی تامین نموده است. به دلیل کنترل اشراف فضاهای عمومی به آپارتمان ها، بازشوهای سکونتگاه ها به حیاط های مطبق محدود و کنترل شده اند. هویت درونگرای این فضا به همراه دیوراهای آجری آن، نشانه هایی از کوی و برزن های سکونتگاهی را به همراه دارد و با ایجاد برش در بنا، نمای آن را به ترکیبی از دو بخش متفاوت درونگرا، در حوزه های باز عمومی و برونگرا، برای کسب نور و دید مناسب در آپارتمان های خصوصی بدل ساخته است.
این کریدور را که مستقیما با فضای باز حیاط و خیابان در ارتباط است، می توان به عنوان یک فضای شهری قلمداد نمود که در پروژه صعود کرده است و مفهوم متفاوتی از الگوی واحد همسایگی در آپارتمان ها را ارائه می دهد که با ایجاد سکانس های متفاوت و متنوع، از تاریک تا روشن و از کوچه های عمودی و تنگ تا تراس های فراخ و از فضاهی نیمه سرپوشیده و ساباط ها تا حیاط های سرباز و آفتابگیر، جذابیت این فضای شهری افزایش یافته است. همچنین تنوع عملکردی در گوشه های متفاوت این حوزه و گوناگونی پرسپکتیو در مسیرهای متنوع و دسترسی آن در هر طبقه با واحدهای آپارتمانی آن باعث شده است که این تراس های مطبق را به صورت یک فضای آزاد (دمکراتیک) محلی برای استفاده تمامی ساکنین با سلیقه ها و سن های مختلف فراهم سازد.
فضای باز خصوصی آپارتمان 210
یکی از مهمترین فضاها در الگوهای سکونتگاهی مهرشهر، تراس ها و بالکن های مشرف به فضاهی سبز هستند. در این پروژه نیز با توجه به پتانسیل فضای سبز موجود در همسایگی، تراس های یک طبقه و یا دو طبقه برای آپارتمان ها و واحدهای دوپلکس، طراحی شده است.
پاسخ به گوناگونی در طراحی آپارتمان 210
با افزایش روند توسعه در ساخت و سازهای شهری و با تغییر جریان شخصی سازی به انبوه سازی، یکی از چالش های مهم در برنامه ریزی و طراحی آپارتمان های مسکونی، پاسخگویی به نیازهای گوناگون ساکنین است و عموما این گونه پروژه ها در شرایطی با معمار مطرح می گردند که طراح، قبل از طراحی، اطلاع دقیق و مشخصی از نیازهای ساکنین آینده آن ندارد. به این ترتیب در این گونه پروژه ها، نقش معمار از طراح خانه برای یک کارفرما با خواسته های مشخص، به برنامه ریز شهری، در تامین نیازهای عمومی خانه، تغییر پیدا می کند و مدل و الگوی نهایی همسایگی و سکونت، که موضوع پروژه مذکور است، از طلاقی دو نقش طراحی و برنامه ریزی حاصل خواهد شد.
لذا در این پروژه، تنوع الگوها و فضاهای سکونتی در پاسخ به گوناگونی اجتماعی ساکنین، یکی از مهمترین ایده های توسعه طرح و برنامه پروژه محسوب می گردد تا به این ترتیب بتواند گروه بیشتری از جامعه را مخاطب قرار داده و انطباق بهتری با نیازهای گوناگون ساکنین به عمل آورد. البته با توجه به نیاز کلی مطالعه شده، عموما آپارتمان های با تعداد 2 یا 3 اتاق خواب بهترین پاسخ خواهد بود ولی نحوه سازماندهی فضایی این آپارتمان ها و چینش زیر فضاهای داخلی آنها در یک طبقه و یا در دو طبقه (به صورت آپارتمان های دوپلکس) مورد مطالعه قرار گرفت و گزینه های مختلف برای الگوی فضایی طراحی شد. به این ترتیب کل مجموعه مشتمل بر یازده واحد آپارتمان متفاوت از یکدیگر شکل گرفت.
تامین نور و منظر در آپارتمان مسکونی 210
ساختمان در جبهه شمالی ملک بنا گشته است و همسایه شرقی این پروژه نیز فضای سبز شهری است. عموما در زمینهای شمالی، تامین نور و منظر ساختمان فقط از جبهه جنوبی امکان پذیر است. البته طبق ضوابط ساختمانی مهرشهر، رعایت فاصله ساختمانها از سه لبه دیگر زمین، امکان تامین نور را تامین می نماید ولی این امکان بایستی از طریق بازشوهایی تامین شود که قوانین عدم اشراف به بنا های مجاور را رعایت کرده باشند. به این ترتیب نور فضاها از طریق پنجره های با ارتفاع رعایت اشراف تامین می گردد که عملا هم کیفیت نور را کاهش می دهد و هم منظر درخوری را برای فضا تامین نخواهد کرد. به همین دلیل تامین نور و منظر به یکی از مهمترین چالش ها برای این گونه آپارتمان ها محسوب خواهد شد. در پروژه مذکور، برای کنترل این دو فاکتور مهم در فضاهای سکونتگاهی، چند راه کار به صورت توامان مورد استفاده قرار گرفت.
• نورگیری حداکثری از جبهه های اصلی
با توجه به اینکه دو جبهه جنوبی و شرقی امکان دید و نور مستقیم را دارند، سعی گردید که کلیه فضاهای اصلی در آپارتمان ها در لبه این دو جبهه ساماندهی شوند.
• بالکن به عنوان فیلتر فضایی
برای تامین نور از لبه های شمالی و غربی به دلیل مسئله اشراف و عدم امکان تامین پنجره مستقیم به سمت همسایه، از تراس به عنوان فیلتر فضایی استفاده شد به این گونه که فضا از طریق بازشوهای قدی و وسیع، مستقیما با تراس در ارتباط هستند و در عوض کنترل اشراف در لبه های تراس مذکور صورت گرفته است. به این ترتیب نور بیشتری برای فضا قابل تامین است و همچنین فضای تراس نقش تامین منظر نیز برای اتاق دارد.
• نورگیری از سقف
در طبقات فوقانی همواره فرصت بهره گیری از نور طبیعی از سقف وجود دارد. این راهکار نیز به عنوان یکی از مهمترین روش های تامین نور برای فضاهای عمیق داخلی در این پروژه مورد استفاده قرار گرفته است. نورگیری از سقف پله ارتباطی دوپلکس شمالی به تامین نور مستقیم فضاها در جبهه شمالی کمک می نماید. همچنین نور طبیعی علاوه بر تعریف فضا، منظر آسمان در روز و شب را برای فضای داخلی مهیا می سازد. علاوه بر آن، نور قسمتی از آپارتمان های غربی، به طور غیر مستقیم از نورگیر سقف لابی های مشاع تامین شده است.
با دیدن بخشی از مقاطع این پروژه با جزییات بیشتری از طراحی آن آشنا خواهید شد.
برای دیدن تصاویر بیشتر و ارتباط با شرکت طراحی و اجرای این پروژه می توانید به پروفایل دفتر معماری علی نقوی نمینی در چیدانه مراجعه کنید.اهالی فن چیدانه مکانی است که معماران و متخصصان حوزه ساخت و دکوراسیون داخلی می توانند عضو شده و پروژه های خود را به نمایش بگذارند. اگر شما هم صاحب کسب و کاری در این زمینه هستید، هر چه زودتر دست به کار شوید.
نویسنده: دفتر معماری علی نقوی نمینی ؛ تحریریه چیدانه
