راهبردهای کلیدی دوره هفتم
در چهار سال گذشته هفتمین دوره هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در ابتدای فعالیت و به منظور پیگیری سازمان یافته و موثر چالشهای فعالان صنعت برق، در حوزههای ساخت، پیمانکاری، مهندسی مشاور و مهندسی بازرگانی، 10 راهبرد کلیدی شامل پیگیری مطالبات معوقه و خسارت دیرکرد، قرارداد تیپ، قراردادهای متوقف و جاری و تعدیل نرخ ارز و فلزات، پیگیری مقررات و دستورالعملهای بیمه تامین اجتماعی، اصلاح آییننامههای مناقصات، ارزیابی و تشخیص صلاحیت و حمایت از کالاهای ساخت داخل و جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی، مالیات و مالیات ارزش افزوده، پیگیری مسائل و مشکلات بانکی، فهارس بها و افزایش قدرت تاثیرگذاری سندیکا در سیاستگذاریها و حکمرانی صنعت برق را در دستورکار خود قرار داده بود که نتایج این راهبردهای کلیدی، کسب دستاوردهای موثر در بسیاری از موارد و بهبود نسبی فضای کسب و کار فعالان صنعت برق به واسطه برنامهریزیها، تعاملات و چانهزنیهای چهار ساله سندیکا بوده است.
به عنوان مثال سندیکا در سخت ترین سالهای مالی صنعت برق و در اوج کمبود نقدینگی در وزارت نیرو، موفق شد با هماهنگی شرکت توانیر، بخشی از مطالبات شرکتهای عضو خود را در 6 نوبت طی سالهای 97 تا 99 وصول کند.
یادآور میشود جذب بیش از 400 شرکت جدید در طول دوره چهار ساله در بحرانیترین سالهای فعالیت صنعت برق و نیز انتخاب روابط عمومی سندیکا به عنوان یکی از روابط عمومیهای برتر ملی در پانزدهمین جشنواره انتشارات از دیگر دستاوردهای قابل ذکر این تشکل در طول دوره هفتم هیات مدیره بوده است.
تلاش برای رفع گره کور قراردادهای صنعت برق
سندیکا در طول چهار سال گذشته ضمن مشارکت جدی در تدوین «قرارداد تیپ» (یکی از اصلیترین راهکارها برای خروج نظام حقوقی و قراردادی صنعت برق برای مدیریت بحران منصفانه و دوسویه)، با ارائه 6 ویرایش پیشنهادی به توانیر نسبت به بهبود متن قرارداد اقدام کرده و در کنار آن از برگزاری بیش از 100 مناقصه خارج از اصول و ساختار این قرارداد نیز جلوگیری کرد.
یکی دیگر از دستاوردهای قابل اتکای سندیکای صنعت برق ایران در هفتمین دوره هیاتمدیره ابلاغ «فهارس بهای رسته نیرو» است. در حقیقت صنعت برق ایران با تلاشها و پیگیریهای این تشکل، پس از سالها از زیر سایه سنگین فهارس بهای ساختمان خارج و بخشی از مشکلات قراردادی آن با برخورداری از پنج فهرست بهای تخصصی، برطرف شد.
«فهارس بهای رسته نیرو» در رشتههای خطوط انتقال و فوق توزیع هوایی، خطوط انتقال و فوق توزیع زمینی، پستهای انتقال و فوق توزیع، توزیع نیروی برق و نگهداری و تعمیرات شبکه انتقال و فوق توزیع ابلاغ شده و تقریبا کلیه تجهیزات و خدمات مرتبط با صنعت برق را پوشش میدهد. سندیکا اکنون مشارکتی جدی و قابل اتکا برای اعلام قیمت و تعیین شاخصهای این 5 فهرست بها با سازمان برنامه و بودجه دارد.
یکی دیگر از موضوعاتی که توسط سندیکای دوره قبل به صورت جدی در حمایت از بخش خصوصی صنعت برق انجام شد قراردادهای متوقف ناشی از جهش نرخ ارز، افزایش قیمت نهادههای تولید و نیز شیوع بیماری کرونا بود که نتیجه تلاشهای صورت گرفته، تعیین تکلیف 403 قرارداد متوقف حوزه توزیع بود. از این تعداد 73 قرارداد خاتمه یافته و 196 قرارداد ادامه دارد که تاکنون از این تعداد 128 قرارداد اتمام و به کارفرما تحویل داده شده است. نکته اینجاست که در این بحران قراردادی، تنها 6 قرارداد فسخ شد که سه فقره از آن هم اعراض از فسخ شده است.
همچنین در بخش انتقال از 220 قراردادی که به دلیل افزایش نرخ ارز و مواد اولیه متوقف شده بودند، به 125 قرارداد از مسیر حل اختلاف و تعدیلهای قراردادی رسیدگی شده، 28 قرارداد خاتمه یافته و 40 قرارداد نیز در حال بررسی است و تنها 17 قرارداد در این حوزه به مرحله فسخ رسیدند.
در خصوص تعدیلها نیز این سندیکا نقش موثری در تعامل با سازمان برنامه و وزارت نیرو جهت تدوین بخشنامههای جبرانی ارز برای قراردادهای فاقد تعدیل ایفا کرد که نتیجه آن ابلاغ نوبت دوم بخشنامه دستورالعمل نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمانهای فاقد تعدیل بوده است. البته ذکر این نکته ضروری است که در طول دو سال گذشته همزمان با نوسانات شدید ارزی و شیوع بیماری کرونا، سندیکا موفق به اخذ 2 نوبت تنفس برای قراردادها و جلوگیری از اعمال اقدامات حقوقی سختگیرانه از سوی شرکتهای کارفرمایی شده است.
تثبیت جایگاه تشکلی در ساختارهای دولتی صنعت برق
ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتهای سازنده تجهیزات صنعت برق، یکی از اقداماتی است که مسوولیت آن طی هماهنگی، اعتمادسازی و انعقاد تفاهم نامه با توانیر، به سندیکا واگذار شد تا این تشکل جایگاه خود را در بخشی از ساختارهای تصمیمسازی کلان صنعت برق قوام ببخشد. این اقدام کلیدی با ارزیابی شرکتهای فعال در حوزه ساخت یراقآلات توزیع آغاز و در نهایت به ابلاغ وندورلیست شرکتهای فعال این حوزه از سوی شرکت توانیر بر اساس نتایج ارزیابی و تشخیص صلاحیت انجام شده توسط سندیکا منجر شد.
در حوزه حمایت از ساخت داخل سندیکا نیز با ایجاد تعاملی سازنده، هدفمند و موثر با وزارت صمت، میز حمایت از ساخت داخل را به منظور تحکیم تعامل با این وزارتخانه ایجاد کرده است. در این راستا استعلامهای وزارت صمت و سایر نهادهای مرتبط در خصوص ساخت داخل تجهیزات، از مسیر میز حمایت از ساخت داخل انجام شده و چالشهای کلیدی بخش خصوصی صنعت برق نیز از این طریق به طور موثر پیگیری میشود. همچنین اصلاح تعرفههای گمرکی تجهیزات صنعت برق با رویکرد شفاف سازی ردیفها، حمایت از ساخت داخل و تسهیل واردات مواد اولیه از جمله مهمترین اقدامات این حوزه بوده است.
نقش سندیکا در بهبود فضای کسب و کار
فعالان کسب و کار در همه بخشها با مشکلات جدی در حوزه بیمه، مالیات و موضوعاتی از این دست مواجه هستند و فعالان صنعت برق هم از این قاعده مستثنی نیستند. به عنوان مثال تعدد بخشنامههای سازمان تامین اجتماعی و اعمال سلیقه شعب در پیادهسازی این بخشنامهها همواره یکی از مشکلات فعالان این صنعت محسوب میشده است. در همین راستا سندیکا از سال 1397 تا امروز تعامل گسترده ای با سازمان تامین اجتماعی را کلید زده که برخی از نتایج آن ابلاغ بخشنامه تلخیص و تنقیح قراردادهای پیمانی و ایجاد وحدت رویه در بین بیش از 600 شعبه تامین اجتماعی برای محاسبه حق بیمه قراردادهای صنعت برق، خلاصهسازی بیش از 2 هزار بخشنامه و نامه اداری در قریب به 40 بخشنامه شفاف در قالب مکانیزم تنقیح و تلخیص و اخذ نامه وحدت رویه برای شرکتهای توزیع از این سازمان بوده است.
همچنین سندیکا موفق شد پس از پیگیریهای گسترده شرایط عمومی پیمانهای PC و EPC را با جایگزینی «فسخ» به جای «برکناری» در ماده 68 شرایط عمومیپیمان بهبود بخشیده و به واسطه آن از اعمال اقدامات حقوقی سختگیرانهای که منجر به ورشکستگی و توقف فعالیت شرکتها میشود، جلوگیری به عمل آورد.
تاثیرگذاری بر حکمرانی صنعت برق
سندیکای صنعت برق ایران همچنین برای افزایش قدرت چانهزنی خود در تعامل با نهادهای بالادستی و نیز تاثیرگذاری عمیق تر بر سیاستگذاریها و حکمرانی صنعت برق حدود 50 گزارش پژوهشی و کارشناسی تدوین کرده است. این گزارشها علاوه بر ایجاد یک گفتمان جدید در سیاستهای صنعت برق، پیشنهادهای مشخصی را برای عبور از شرایط بحرانی حاکم بر این صنعت ارائه داده است که برخی از آنها در لوایح بودجه به تصویب رسیده اند. به علاوه این تشکل با تدوین نقشه راه توسعه صادرات صنعت برق و انرژی و پذیرش آن از سوی وزارت نیرو و وزارت صمت، زمینه اتخاذ راهکاری مناسب برای رفع موانع صادرات را فراهم کرده است.
موازنه بخش خصوصی و دولتی در هشتمین دوره هیات مدیره
حال با انتخاب اعضای هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در دوره هشتم امید آن میرود که با ادامه روند تاثیرگذاری این سندیکا و عمق بخشی به اقدامات تشکلی در این حوزه، صنعت برق به موازنهای توسعه محور در بین بخشهای دولتی و خصوصی رسیده و زمینه برای توسعه زیرساختهای کلیدی آن در دست بخش خصوصی فراهم شود.