رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
هر وقت دختر خاله‌ام به منزلمان می‌‌‌آید سردرد می‌‌‌گیرم. نمی‌دانم دلیل این سردرد این است که زیاد حرف میزند یا من از حرف‌‌های او خوشم نمی‌آید !
همکلاسی‌ام از من انتظار دارد مانند یک ماشین یا یک ضبط صوت باشم! انتظار دارد مدام حرف بزند و من هم ساکت باشم و گوش کنم. دیگر از این ارتباط خسته شده‌ام!
دیروز با دوستم قرار داشتم. با هم برای خرید به یک پاساژ رفتیم. البته چیزی را که می‌‌‌خواستیم پیدا نکردیم و فقط با هم حرف زدیم. اما وقتی به خانه برگشتم سردرد شدیدی داشتم و نتوانستم از بقیه ساعات روز استفاده کنم و خوابیدم.
هر وقت همکارم در محل کار شروع به نق زدن و غر زدن میکند اعصابم به هم می‌‌‌ریزد و آشفته می‌‌‌شوم. اگر جوابی بدهم عصبانیت‌اش را سر من خالی میکند.
حتما شما هم با موارد مشابه اینها روبرو شده‌اید. در واقع اکثر ما در اطراف خود دوستان و آشنایانی داریم که رفتار آنها گاه و بیگاه ما را خسته و ناراحت یا درمانده میکند؛ از هم‌کلاسی گرفته تا خواهر و برادر و دوست و همکار و.... رابطه با این‌گونه افراد معمولاً ما را دچار احساساتی مانند عصبانیت، سردرگمی، رنجش و مشابه اینها میکند؛ و متاسفانه اینها همان احساساتی هستند که سلامت روح و روان و حتی سلامت جسمانی ما را به خطر می‌اندازند. اما ما به این علائم و نشانه کمتر توجه میکنیم. چنین روابطی را می‌توان «روابط سمی» نامید و اگر این گروه از آدم‌ها در سایر روابطشان هم چنین رفتارهایی داشته باشند در واقع می‌توان به آنها گفت «آدم‌های سمی»!
ارتباط‌هایی که سمی‌اند
اگر یاد نگرفته باشیم به دوستی که مدام بار‌های عاطفی و مشکلات و مسائل خود را مانند الوار روی سر شما خالی میکند، نه بگویید احتمالا در خیلی مواقع با وجود کار و مشغله زیاد، وقتتان را صرف این کرده‌اید که صرفاً شنونده مشکلات او باشید. شنونده‌ای که تنها در صورت لزوم «بله» یا «نه» می‌گوید. بعد هم احتمالاً به یک سردرد شدید یا خفیف دچار می‌‌‌شوید. این سردرد دقیقاً نشانه این است که مسلسل یک ارتباط سمی شما را هدف گرفته است!
در واقع هر ارتباطی که انرژی شما را تحلیل ببرد، خسته و عصبانی‌تان کند یا احساس تحقیر و یا سردرگمی در شما به وجود بیاورد ارتباطی سمی محسوب می‌شود. اغلب اوقات ریشه سردردهای میگرنی، پرش‌های عصبی چشم، حساسیت‌های پوستی و اختلالات تغذیه، در روابط سمی بلند مدت است. برخی از این روابط سمی می‌تواند طرح‌ها، روابط، برنامه‌ها و حتی خوشبختی شما را خراب کند. این‌گونه روابط می‌تواند مربوط به رئیسی دمدمی مزاج باشد که هیچ وقت هیچ چیز راضیش نمی‌کند، دوستی باشد که منتظر است اشتباه کنید تا مچ‌تان را بگیرد یا پدر و مادری که با شما عین بچه‌ها رفتار می‌کنند و نیز ارتباط با دوستانی باشد که عادت کرده‌اند بدون در نظر گرفتن احوال شما، مشکلات خود را در گوشتان فرو کنند. اما با چنین روابطی چه باید کرد؟ آیا باید با شرم و خجالت به این روابط ادامه داد؟
هنر غلبه بر روابط سمی !
اولین قدم برای سم‌زدایی روابط، این است که روابط خود و انواع رفتارهایی که آزارتان می‌دهند را فهرست کنید. دومین قدم هم تسلط بر روش‌های جواب دادن به این افراد است که مانع قربانی شدن شما در قبال رفتار زهرآگین آنها می‌شود. وگرنه آسیب همچنان ادامه می‌‌‌یابد. در اینجا پنج روش ساده برای خنثی کردن سم‌های ارتباطی به شما پیشنهاد میکنیم. مطمئناً اگر شما هم روی این موضوع متمرکز شوید می‌توانید روش‌های خلاقانه‌ای را ابداع کنید و به کار ببرید .
روش اول برای خنثی کردن این سموم به شوخی برگزار کردن موضوع است. سعی کنید وقتی با رفتار غیر منطقی و آزار دهنده آشنای سمی‌تان روبرو می‌‌‌شوید، به جای از کوره در رفتن، به این دوست آزار دهنده بخندید. کار سختی است اما به امتحانش می‌ارزد.
روش دوم این است که آینه بشوید و عین رفتار طرف مقابل را به او نشان بدهید تا متوجه شود رفتارش چقدر غیر منطقی است.
روش سوم در بعضی مواقع هم روش سوم یعنی رویکردی ملایم‌تر و پرسش‌گر می‌تواند کارساز شود. می‌توانید خیلی ملایم راجع به علت رفتار طرف مقابل سؤال کنید. یعنی بپرسیم : چرا تو همیشه زمانی را که با من سپری می‌‌‌کنی صرف بیان مشکلات و ناراحتی‌ها یا حرف‌‌های غیر منطقی می‌‌‌کنی؟
روش چهارم مربوط به زمانی است که کسی نیش و کنایه میزند. در این موارد گاهی تنها راه این است که از کوره به در روید! البته منظور پرخاشگری و خدای ناکرده توهین نیست. بلکه منظور این است که مودبانه اما رک و مستقیم به طرف مقابل بگویید که اجازه نمی‌دهید کسی با کنایه و نیش با شما صحبت کند و ترجیح می‌‌‌دهید سخن طرف مقابل را در حالی بشنوید که مودبانه و بدون تحقیر یا توهین با شما صحبت میکند .
روش پنجم به درد محیط‌های کاری می‌خورد چون بعضی از تنش‌زاترین موقعیت‌ها در محیط کار اتفاق می‌افتد. در این موارد آگاه بودن از حق و حقوق، دفاع خوبی در برابر روابط سمی است. بهتر است نقش و وظایف قانونی خود را بدانید تا اگر کسی بخواهد چیزی را به شما تحمیل کند بتوانید به خوبی در برابرش اقدام کنید.