هشدار بایدن به پوتین؟

گفت‌وگوی کم‌سابقه رهبران آمریکا و روسیه روز سه‌شنبه همزمان با تشدید نگرانی‌ها از احتمال حمله نظامی روسیه به اوکراین و یک روز پس از تماس تلفنی جو بایدن با رهبران قدرت‌های اروپایی با هدف اتخاذ موضع واحد در دفاع از تمامیت ارضی و استفلال اوکراین انجام شد. به گفته کاخ سفید، مذاکرات حوالی ساعت سه بعدازظهر سه‌شنبه 16 آذرماه به وقت گرینویچ آغاز شد و مدت دو ساعت و یک دقیقه به طول انجامید. تلویزیون روسیه نیز تصاویری از این دیدار پخش کرد که نشان می‌داد رهبران دو کشور در آغاز گفت‌وگوی خود رفتاری دوستانه با یکدیگر دارند و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه می‌گوید که امیدوار است دیدار بعدی آنها حضوری باشد.

خبرگزاری رویترز از قول مقام‌های آمریکایی گزارش داد که جو بایدن به همتای روس خود هشدار داد که درصورت اشغال اوکراین نظام بانکی آن کشور با شدیدترین تحریم‌ها (و احتمالا قطع دسترسی روسیه به سوئیفت) روبه‌رو خواهد شد. هدف تحریم‌ها که می‌تواند از تبدیل روبل روسیه به دلار و سایر ارزهای مهم جهان جلوگیری کند، منصرف کردن مسکو از حمله به اوکراین است. کاخ کرملین با تکذیب تهدید نظامی علیه اوکراین تاکید داشت که تجمع نیروهای نیروهای روسیه در نزدیکی مرز با این کشور آرایش دفاعی است. البته مسکو همواره به آنچه توسعه خزنده مرزهای ناتو توصیف می‌کند، اعتراض کرده و مدعی است که از زمان سرنگونی دولت طرفدار روسیه در اوکراین در سال 2014 حضور نظامی غرب در این کشور افزایش یافته است و آن را تهدیدی علیه امنیت خود تلقی می‌کند. روسیه درعین حال از دولت اوکراین خواسته است تضمین دهد که برای پس گرفتن مناطق تحت کنترل شورشیان در شرق این کشور از نیروی نظامی استفاده نخواهد کرد.

دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روز سه‌شنبه گفت: «ما خواستار مناسبات خوب و قابل پیش‌بینی با آمریکا هستیم. روسیه هیچ گاه در پی حمله به هیچ کشوری نبوده است؛ ولی ما نیز حساسیت‌ها و خطوط قرمزی داریم.» ارزش روبل روسیه روز سه‌شنبه اندکی کاهش یافت. برخی از کارشناسان بازار مالی پیش‌بینی می‌کنند که مذاکرات تا حدی از تنش بین دو کشور خواهد کاست و برخی دیگر معتقدند که تهدید آمریکا به تحریم بانک‌های روسیه امیدواری به تفاهم را از بین می‌برد. به گزارش رویترز، جو بایدن روز دوشنبه هم با رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا درباره اتخاذ یک موضع واحد در دفاع از استقلال و تمامیت ارضی اوکراین گفت‌وگو کرد. کاخ سفید اعلام کرد که رهبران قدرت‌های غربی در پایان گفت‌وگوها از روسیه خواستند که تنش‌های اخیر را مهار کند و به دیپلماسی بازگردد. یک مقام ارشد آمریکایی گفت دولت جو بایدن تحریم‌هایی را پیش‌بینی کرده که در صورت حمله نظامی روسیه به اوکراین بلافاصله به اجرا گذاشته خواهند شد. یکی از تحریم‌های احتمالی جلوگیری از تبدیل روبل به ارزهای دیگر توسط بانک‌های روسی است.

ولادیمیر پوتین «کی‌یف» را به تحریک مسکو متهم کرده است و از همتای آمریکایی‌ خواست جلوی گسترش ناتو به سوی شرق و کشورهای هم‌مرز روسیه را بگیرد. به گزارش خبرگزاری «تاس» این تماس به کمک ارتباط ویدئویی ایمنی انجام شد که در دوران رئیس‌جمهوری دونالد ترامپ برقرار شده؛ اما هیچ‌گاه مورد استفاده قرار نگرفته بود.به گزارش تاس، پوتین این گفت‌وگو را از محل اقامت خود در سوچی انجام داده است. در پی گفت‌وگوی روز سه‌شنبه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: واشنگتن در حال آماده کردن واکنش قوی است که در صورت لزوم در هفته‌های آینده مورد استفاده قرار بگیرد. به گفته سالیوان، واکنش آمریکا آن چیزی است که «غرب دربرابر اشغال کریمه در سال 2014 از خود نشان نداد.» به گفته مشاور امنیت ملی کاخ سفید، سخن تندی بین دو طرف رد و بدل نشده؛ ولی بایدن موضع آمریکا را صریح اعلام کرده است. سالیوان درباره ماهیت این تدابیر اقتصادی صحبت نکرد و گفت: آمریکا ترجیح می‌دهد این موضوع را مستقیما را روس‌ها در میان بگذارد. سالیوان گفت خط لوله نورد استریم که به آلمان می‌رسد اهرم فشار مناسبی در این زمینه است. پیش‌تر گزارش‌هایی حاکی از موافقت آمریکا و آلمان برای بستن این خط لوله در صورت اشغال اوکراین منتشر شد. کرملین در بیانیه‌ای گفته پوتین تاکید کرده که مسکو نباید برای تنش حاضر مقصر شناخته شود؛ چون این ناتو است که با اقدامات خطرناک خود برای تسلط بر منطقه اوکراین و افزایش قدرت بالقوه نظامی خود به تنش‌ها دامن می‌زند. براساس این بیانیه، روسیه به دنبال ضمانت‌های معتبری بر اساس قانون است تا جلوی گسترش ناتو به شرق و کشورهای همسایه روسیه گرفته شود. بایدن در پی گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین با رهبران چهار کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا گفت‌وگو کرد. براساس گزارش‌ها بیش از 90هزارنفر از نیروهای نظامی روسیه در مرز این کشور و اوکراین مستقر شده‌اند.