«عصر کارتهای بازرگانی یکبار‌مصرف پایان یافت.» این برداشتی است از آغاز هوشمندسازی و حذف عامل انسانی در صدور کارت بازرگانی. حدود سه سال و نیم است که به‌دنبال بروز مشکلات ناشی از صدور کارت بازرگانی به گروه‌‌‌‌‌‌های سنی نامتعارف و فساد ناشی از صدور و تمدید کارتهای بازرگانی یکبار مصرف، بحث برخط‌کردن این فرآیند مطرح شده است، در واقع از زمانی‌که صدور و تمدید کارت بازرگانی به‌دنبال توافق اتاق بازرگانی، وزارت صمت و ستاد مبارزه با قاچاق به دولت واگذار شد، این بحث تشدید شد. سیاستی که مورد نقد فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی بود.
از نگاه آنها این سیاست منجر به کندشدن روند صدور کارت بازرگانی شده است و براین اساس خواهان اصلاح قانون و بازگشت مجدد صدور کارت بازرگانی به پارلمان بخش‌خصوصی بودند، اما دولت که خواهان کنترل بیشتر فعالیت تجار در شرایط نامساعد اقتصادی کشور بود، با این درخواست موافقت نکرد و در مقابل تصمیم گرفت در راستای حل مشکلات سامانه جامع تجارت (سامانه‌ای که تجار از طریق آن کارت دریافت می‌کردند) گام بردارد. سیاستی که به باور سیدرضا فاطمی‌امین دولت در آن موفق بوده است. درجریان دریافت کارت بازرگانی پیشتر بازرگان باید از 20 دستگاه 25 تاییدیه به‌صورت حضوری و غیرحضوری دریافت می‌کرد، اما از این پس این استعلام‌ها به صورت برخط و آنلاین شده و مهم‌تر اینکه عامل انسانی در این جریان حذف شده است. با این روش وزیر صمت پیش‌بینی می‌کند، مجوزها، امضا‌های طلایی و به‌تبع آن فساد کاهش پیدا کند.
وی تاکید کرد: «از این پس دیگر شاهد دریافت کارت بازرگانی یک پیرزن یا کودک 10ساله نخواهیم بود.» رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم براین باور است، این روند نه‌تنها منجر به ورود آرامش و امنیت به بازار و تجارت کشور می‌شود، بلکه قاچاق را نیز کاهش می‌دهد. از نگاه رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز حذف هر مجوزی در جریان تجارت به منزله فرو ریختن یک دیوار از فساد است، اما هنوز روند هوشمندسازی در امر تجارت در کشور قابل‌قبول نیست و هنوز در این زمینه ایران فاصله زیادی با دنیا دارد. غلامحسین شافعی اما امیدوار است که با این روند رتبه بد فضای کسب‌وکار در ایران تغییر کند. فضایی که عمدتا ناشی از قوانین و مقررات غیرضرور است. بر این اساس کارشناسان حتی نسبت به برخط‌شدن سیستم صدور کارت بازرگانی خوشبین نیستند، زیرا هنوز 20 دستگاه در امر صدور کارت دخیل هستند و تجار نیاز به دریافت 25 مجوز دارند. از سویی هنوز برخی از دستگاه‌های دولتی به سمت هوشمندسازی حرکت نکرده‌اند. گذشته از این مشخص نیست در زمان استعلام‌گیری تجار، کلیه سامانه‌ها وصل باشندیا نه. براین اساس کارشناسان معتقدند باید قوانین و مقررات حاکم بر صدور و تمدید کارت بازرگانی اصلاح شود.
در مراسم رونمایی از «هوشمندسازی و حذف نقش عامل انسانی در صدور کارت بازرگانی» وزیر صمت اما در کنار ابراز خشنودی از این اتفاق، خبری مبنی‌بر اینکه «ارزش صادرات کشور در 9ماه سال‌جاری از مرز40 میلیارد دلار گذشت» را داد.
حذف کارت بازرگانی اجاره‌‌‌‌‌‌ای
در مراسم رونمایی صدور هوشمند کارت بازرگانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که با صدور هوشمند کارت بازرگانی، فساد در این بخش حذف خواهد شد و دیگر شاهد اتفاق‌‌‌‌‌‌‌هایی از قبیل انتقال کالا با کارت بازرگانی یک کودک یا افراد سالخورده نخواهیم بود.
فاطمی‌امین افزود: یکی از مهم‌ترین پروژه‌‌‌‌‌‌های وزارت صمت، اجرای سامانه جامع تجارت است که تا پایان سال تکمیل خواهد شد.
وی با بیان اینکه حاکمیت باید چهار اقدام شامل اولویت‌گذاری، تنظیم‌گری، تسهیلگری و نظارت را انجام دهد، گفت: سامانه جامع تجارت مربوط به بخش‌های مختلف دولت است، اما متولی آن وزارت صمت بوده است. بعد از تکمیل این سامانه روش مدیریت و حکمرانی در کشور عوض خواهد شد.
وزیر صمت با بیان اینکه در فرآیند جدید صدور کارت بازرگانی 25 استعلام از 20دستگاه در کمتر از یک ساعت اخذ می‌شود، افزود: پیش از این شاهد بودیم عده‌‌‌‌‌‌ای به‌نام افراد مختلف از جمله کودکان و افراد سالخورده کارت بازرگانی می‌‌‌‌‌‌گرفتند و مبالغ زیادی کالا جابه‌جا می‌کردند، اما هدف این است که با ضوابط جدید کارت بازرگانی به افراد قابل‌اطمینان اعطا شود؛ همچنین فعالیت‌‌‌‌‌‌‌هایی که به سمت اولویت‌ها حرکت می‌‌‌‌‌‌کنند تسهیل شود.
وی با اشاره به پیگیری حذف رانت و امضای طلایی در وزارت صمت، گفت: این اقدام در حوزه بورس‌کالا هم شروع شده و 20 گروه از 30 گروه دیگر سهمیه‌بندی ندارند. در حوزه کارت بازرگانی نیز هوشمندسازی کلید خورده است.
فاطمی‌امین با اشاره به حذف رانت از صدور کارت بازرگانی، افزود: در اذهان مردم این است که کارت بازرگانی فساد دارد، اما با هوشمندشدن این فرآیند، صدور و تمدید کارت منوط به پرداخت مالیات است و نمی‌توان صوری اقداماتی انجام داد، چراکه امضای طلایی از کارت بازرگانی حذف شده است.
وی وضعیت صادرات را مناسب توصیف کرد و گفت: صادرات در سال‌جاری از مرز 40 میلیارد دلار عبور کرد. تلاش ما نیز حذف موانع است که در این مدت برخی از موانع نیز حل و فصل شده است.
با هوشمندسازی قاچاق کم می‌شود
در این مراسم، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز گفت: کارت بازرگانی موقت بستری برای ورود کالای قاچاق به کشور شده بود که [البته]با هوشمندسازی، نمی‌توان گفت ورود کالای قاچاق به کشور جمع می‌شود، اما کم خواهد شد.
علی مویدی‌خرم‌آبادی افزود: قاچاق معلول بی‌‌‌‌‌‌انضباطی‌‌‌‌‌‌ها، خلأها، عدم‌ساماندهی‌‌‌‌‌‌هاو دسترسی افراد است.
رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ادامه از شناسایی درگاههای ورود قاچاق خبر داد و گفت که این درگاه‌‌‌‌‌‌ها یکی پس از دیگری در حال کم‌شدن هستند. مویدی هوشمندسازی را موجب افزایش آرامش بازار و تجارت و بهبود امنیت تجاری کشور دانست و از وزیر صمت خواست سامانه جامع تجارت تا پایان سال تکمیل شود.
در هوشمندسازی عقب هستیم
در این برنامه، غلامحسین شافعی نیز با بیان اینکه حذف هر مجوز در امر تجارت به منزله فرو ریختن یک دیوار از فساد است، گفت: در گذشته افراد برای گرفتن یک استعلام باید از شهرهای مختلف به تهران می‌‌‌‌‌‌آمدند و چند سفر درون‌شهری انجام می‌دادند که با هوشمندسازی این مساله برطرف شد.
وی با بیان اینکه هوشمندسازی به لحاظ اقتصادی در کل کشور اثرگذار است و می‌تواند رتبه فضای کسب‌وکار کشور را بهبود بخشد، افزود: ما هنوز از هوشمندسازی، تجارت الکترونیک و سایر مولفه‌‌‌‌‌‌های مربوط به این حوزه عقب هستیم.
شافعی گفت: معمولا در ابتدای هر تغییری، افراد مقاومت می‌‌‌‌‌‌کنند و بعد از اینکه تغییرات اعمال شد شروع به خودزنی می‌‌‌‌‌‌کنند. قطعا در برابر این هوشمندسازی‌ها شاهد مقاومت‌‌‌‌‌‌های زیادی خواهیم بود، اما نباید به آنها اعتنایی شود.
25 استعلام غیرضرور
در این نشست رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک گفت: در حال‌حاضر برای صدور و تمدید کارت بازرگانی 25 مجوز نیاز است که از سوی 20دستگاه صادر می‌شود؛ استعلام‌هایی که پیشتر توسط عامل انسانی انجام می‌شد، اما از این پس به صورت برخط و سیستمی خواهد بود. علی رهبری افزود: برخط‌شدن صدور و تمدید کارت بازرگانی باعث می‌شود، محدودیت زمانی نداشته باشیم و به‌صورت شبانه روز کارت صادر یا تمدید کنیم؛ درضمن صف‌انتظار برای دریافت کارت بازرگانی حذف می‌شود. با این روش خطای سهوی یا عمدی نخواهیم داشت. درضمن حذف اسناد فیزیکی را خواهیم داشت و مراجعه به درگاههای متعدد متوقف می‌شود.
