از سال 1398 انعقاد این سند به طور جدی مورد بحث قرار گرفت و چند متن پیش‌‌‌نویس بین دو کشور مبادله شد. در نهایت پیش‌‌‌نویس نهایی برنامه 25ساله همکاری‌‌‌های جامع ایران و چین 3 تیر 1399 در جلسه هیات دولت دوازدهم بررسی و تایید شد. در آن نشست به وزارت امورخارجه ماموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، بر اساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند. از قرار معلوم در سفر رسمی محمدجواد ظریف به چین در مهر 1399، نظرات اصلاحی و تکمیلی ایران در خصوص این سند به اطلاع دولت چین رسید و طرف چینی در نیمه اسفند 1399، نظرات خود درباره سند مذکور را به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند. با نهایی شدن متن، 7فروردین 1400 سند در ایران به امضای دو طرف رسید. 24 دی‌ماه امسال در دیدار حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران با همتای چینی، خبر آغاز اجرای توافق ایران و چین رسانه‌ای شد. در این میان، در راستای بررسی اهداف این سند، اتاق بازرگانی تهران در نشست روز گذشته خود، از علاءالدین بروجردی، رئیس انجمن دوستی ایران و چین که پیش‌تر ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را برعهده داشت، دعوت کرد تا به سوالات بخش خصوصی در این زمینه پاسخ دهد. در این نشست 13نفر از فعالان اقتصادی که گروهی از آنها به سند 25ساله همکاری ایران و چین خوش‌بین و گروهی بدبین بودند، درباره آن سخن گفتند و سوالاتی مطرح کردند؛ سوالاتی از این دست که درصورتی که سرمایه‌‌‌های داخلی از ایران فرار می‌کنند و ایرانیان خارج کشور حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران نیستند، چرا چین وارد این عرصه شده است؟ چرا چین حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران شده است؟ چین چه سودی از این قرارداد خواهد برد؟ چرا چین انتخاب شده است؟ فعالان اقتصادی که بر اهمیت ارتباط با دنیا از جمله چین تاکید داشتند، عملکرد دولت و مجلس را در جریان امضا و اجرای سند همکاری چین و ایران به نقد کشیدند. آنها بر این موضوع که باید همه فصل‌‌‌های این سند در زمان اجرا مورد مشورت بخش خصوصی قرار گیرد، تاکید کردند. برخی از فعالان اقتصادی حاضر در جلسه همچنین در مورد عملکرد منفی چین در اجرای پروژه‌‌‌های ایران و عدم‌همکاری با ایران به دنبال تشدید تحریم‌‌‌ها سخن گفتند. به گفته برخی از فعالان اقتصادی، چین در این دوره پول‌‌‌های ایرانی‌‌‌ها را بلوکه کرده و شرکت‌های چینی بدون پرداخت کامل وجه حاضر به تحویل کالا به ایران نیستند. این اعضا از زمین‌‌‌گیر شدن برخی از کشورهایی که چین از آنها حمایت کرده سخن گفتند و تاکید کردند که ایران نیازی به فاینانس چین ندارد و چین باید در ایران سرمایه‌گذاری کند. این فعالان اقتصادی از استعمار نو چین صحبت کردند و خواهان دقت نظر دولت و مجلس در این خصوص شدند. در مقابل، رئیس انجمن دوستی ایران و چین، گفت: همه کشورها به دنبال منافع خودشان هستند. هنر دیپلماسی ماست که منافع کشور را به دست بیاوریم.
قراردادی برپایه منافع ملی
رئیس اتاق تهران در این نشست به سند همکاری 25ساله میان ایران و چین اشاره کرد و گفت: به‌تازگی از سوی دولت سیزدهم روند اجرای آن آغاز شده است. مسعود خوانساری، با بیان اینکه علاوه بر برقراری ارتباط با غرب، توسعه مناسبات اقتصادی با شرق نیز باید در اولویت تصمیم‌گیران کشور قرار گیرد، افزود: اینکه تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران با چین مورد نکوهش و سرزنش قرار گیرد، رویه نادرستی است و به طور یک‌‌‌جانبه نباید این تفاهمنامه را مورد نقد و تحلیل قرار داد. بخش خصوصی و مردم، با حساسیت و جدیت تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران و چین را رصد می‌کنند و دولتمردان باید مراقب باشند که قراردادی متناسب با منافع ملی با دولت چین منعقد و به کار گرفته شود. در این جلسه، علاءالدین بروجردی در باب اهمیت تفاهمنامه 25ساله ایران و چین و توسعه تعامل سیاسی و اقتصادی با این کشور سخن گفت. وی با بیان اینکه کشورها در تنظیم روابط خود به دنبال حفظ منافع ملی هستند، اظهار کرد: این‌‌‌گونه نیست که کشورها در نگاهی یک‌‌‌سویه به دنبال تحقق منافع ما باشند. هنر ما باید این باشد که در تنظیم روابط، حداکثر منافع ملی را به دست بیاوریم.
رئیس انجمن دوستی ایران و چین ادامه داد: در تنظیم روابط با دیگر کشورها باید به اصل وجود سوءپیشینه در روابط دوطرفه توجه نشان دهیم؛ برای مثال اگر کشوری در خط مقدم تحریم‌‌‌های ایران قرار دارد، در صدور قطعنامه‌‌‌ها نقش مهمی ایفا کرده و از طرفی سیاست اعلام‌شده آنها دشمنی و براندازی است، باید در زمان تنظیم قراردادها به این سوءسابقه‌‌‌ها توجه کرد. اما چین از معدود کشورهایی است که در مورد آن سوءپیشینه‌‌‌ای وجود ندارد و بررسی عمق تاریخ، نشان‌‌‌دهنده دوستی دیرینه میان ایران و چین است.
بروجردی در ادامه با اشاره به قدرت اقتصادی چین عنوان کرد: در گستره عظیم چین، یک کارتن‌‌‌خواب وجود ندارد؛ در حالی که تعداد کارتن‌‌‌خواب‌‌‌ها در اروپا بسیار است. این کشور با 5/ 8درصد اراضی مزروعی، 20درصد جمعیت جهان را ارتزاق می‌کند. او با بیان اینکه نکات منفی نیز در مورد چین وجود دارد، توضیح داد: تحقق منافع ملی در ارتباط با این کشور بستگی به آن دارد که تا چه حد از هنر دیپلماسی در مذاکرات با این کشور بهره بگیریم. وی گفت: زمانی که برای سند 25ساله با چینیها مذاکره می‌‌‌کردیم، درخواست چینیها این بود که این مذاکرات به هیچ وجه علنی و منتشر نشود تا آنها در شرایط سخت قرار نگیرند، اما با فاصله بسیار کوتاهی مذاکرات سند 25ساله ایران و چین منتشر شد. در این شرایط اشکال از کیست؟ ما باید قواعد بازی را رعایت کنیم که کمتر رعایت می‌‌‌کنیم.
بروجردی با اشاره به تعلل‌‌‌هایی که در دولت قبل برای جذب سرمایه چینیها برای احداث راه‌‌‌آهن سریع‌‌‌السیر صورت گرفت، گفت: در چنین شرایطی برای ایران بهترین گزینه چین است. در دولت گذشته رئیس انجمن فاینانس چین به ایران آمد و اعلام کرد که چین آمادگی فاینانس 50میلیارد یورویی را دارد. رئیس انجمن دوستی ایران و چین ادامه داد: در همان زمان ارائه این پیشنهاد از سوی چینیها، وزیر وقت راه و شهرسازی را به همراه رئیس کمیسیون عمران و تعدادی از معاون‌‌‌های وی دعوت کردیم تا موضوع آمادگی چین برای فاینانس 50میلیارد یورویی را اطلاع دهیم و گفتیم که تا کی می‌‌‌خواهید از خط‌‌‌آهن و قطارهای رضاخانی استفاده کنید. پیشنهاد این بود که پروژه‌‌‌های ریلی به‌ویژه قطار سریع‌‌‌السیر را چهارساله با حضور چینیها به راه بیندازیم و بازپرداخت بعد از یک‌سال تنفس انجام شود و حتی اگر در آن دوران با کمبود پول مواجه بودیم با چین توافق شد که هزینه را با صادرات نفت تهاتر کنیم. بروجردی افزود: وزیر وقت در برابر این پیشنهاد مقاومت کرد و گفت پیش‌‌‌پرداخت 15درصدی نداریم. همان موقع به ایشان اعلام کردم که اگر چین با حذف پیش‌‌‌پرداخت 15درصدی موافقت کند، مشکل برطرف می‌شود و وزیر وقت راه و شهرسازی در پاسخ اعلام کرد که در این صورت بسیار فوق‌‌‌العاده است. در نهایت هیات چینی مایوس شدند و به ما نامه نوشتند که آیا این‌‌‌گونه می‌‌‌خواهید از منافع کشورتان حمایت کنید؟ ما این اعتبار را فقط در اختیار کشورهای دوست قرار می‌‌‌دهیم و روسیه تاکنون سه‌بار از این اعتبارات استفاده کرده است. در نهایت ما موضوع را با رئیس‌‌‌جمهور وقت در میان گذاشتیم و قرار بر این شد که معاون اول موضوع را پیگیری کنند و جلساتی با حضور رئیس‌‌‌جمهور، آقایان جهانگیری و شمخانی و سایر مسوولان داشتیم. همان جا به آقای جهانگیری اعلام کردم که در این دولت افرادی حضور دارند که اعتقادی به کمک گرفتن از چین ندارند.
بروجردی با بیان اینکه «ما استاد فرصت‌‌‌سوزی هستیم»، افزود: در شرایطی که پول نداریم، باید نسبت به جذب سرمایه خارجی اقدام کنیم. کشوری مانند ترکیه با اتخاذ یک سیاست باعث شد ایرانی‌‌‌ها ده‌‌‌ها میلیارد دلار خانه در این کشور خریداری کنند و امروز ما با خروج سرمایه مواجه هستیم و نتوانستیم از میلیاردها دلار سرمایه ایرانی‌‌‌های خارج از کشور استفاده کنیم. این به آن معناست که در حفظ سرمایه‌‌‌های داخلی و جذب سرمایه‌‌‌های ایرانیان خارج از کشور هم بی‌‌‌هنر هستیم. در این شرایط چطور میخواهیم این کشور را بسازیم؟ راهکار این است که قواعد بازی را رعایت کنیم.
رئیس انجمن دوستی ایران و چین با بیان اینکه سند همکاری 25ساله ایران و چین بسیار حائز اهمیت است، گفت: چین دارای سرمایه و امکانات گسترده است. دولت کار خود را در تدوین این سند به انجام رسانده و بسترسازی کرده است. امروز هنر این جمع و بخش خصوصی این است که آنچه را که در قالب یادداشت تفاهم تنظیم شده است، به قرارداد تبدیل کند. بنابراین لازم است اتاق بازرگانی و کمیسیون‌‌‌های تخصصی آن به عنوان برند جهانی و منطقه‌‌‌ای این موضوع را مورد بررسی قرار دهند. انجمن دوستی ایران و چین نیز ارتباط با این کشور را تسهیل می‌کند. وی خطاب به فعالان اقتصادی اظهار کرد: شرایط برای همکاری اقتصادی با چین فراهم است و انجمن دوستی ایران و چین می‌‌‌تواند در این زمینه کمک‌‌‌کننده باشد.
واقع‌بین باشیم
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و یکی از منتقدان سند 25ساله همکاری ایران و چین هم در این نشست گفت: برای اینکه بهتر بتوانیم در مورد آینده این سند صحبت کنیم، باید عملکرد چین را در این مدت بررسی کنیم. چینیها در مدتی که تحریم‌‌‌ها تشدید شد، به ما نرم‌افزارهای موردنیاز را ندادند و در حالی که با ما قراردادهای سنگینی داشتند، قراردادها را رها کردند. آنها در حوزه فولاد وارد شدند؛ اما وسط کار پروژه را رها کردند. سید محمد اتابک ادامه داد: چینیها در مورد ما اطلاعات زیادی دارند؛ ولی ما درخصوص آنها هیچ اطلاعات شخصی نداریم؛ زیرا در نشست‌‌‌ها هر بار گروه جدیدی وارد مذاکره می‌‌‌شوند. البته این ناشی از ایراد ماست. وی تاکید کرد: چینیها به ایران به عنوان یک هدف کوتاه‌مدت نگاه می‌کنند. براین اساس باید در ادامه این مسیر نظارت‌ها را بیشتر کنیم. باید نظارت بر عقد قرارداد و اجرای کار را در راستای حفظ منافع ایران افزایش دهیم.
مشکل ما هستیم
عضو دیگر هیات نمایندگان با بیان این نکته که اتاق و فعالان اقتصادی به مسائل نظامی و دیپلماسی کار ندارند و صرفا بر موضوع اقتصاد متمرکز هستند، گفت: چین امروز اقتصاد دوم جهان و در تلاش است به اقتصاد برتر جهان برسد، اما در بازار بین‌الملل فقط 30سال است که حضور داد و این تجربه کافی نیست. براین اساس باید از چین و هر کشور دیگری بر اساس توانایی‌‌‌اش استفاده کنیم. اگر این کار را نمی‌‌‌کنیم، مشکل ما هستیم.
فریال مستوفی افزود: بخش عمده‌‌‌ای از مشکلات موجود در مناسبات میان ایران و چین، به مذاکرات ضعیفی بازمی‌گردد که از سوی مذاکره‌‌‌کنندگان داخلی با این کشور در پیش گرفته شد. برای نمونه با وجود اینکه پول بلوکه‌شده ایران در بانک‌های چین رقمی معادل 22میلیارد دلار است، بخشی از این منابع، در قالب فاینانس در اجرای پروژه‌‌‌های داخلی به کار گرفته شد، اما نرخ بهره برای استفاده ایران از منابع موجود خود در چین، با اضافه شدن گزینه‌‌‌های مختلف تا 10درصد نیز بالا رفت و حتی ضمانت هم گرفته شد. وی در ادامه به تجربه موفق کاری خودش با چین در حوزه فولاد اشاره و اظهار کرد: ما برای اینکه روابط کاری بسیار خوبی داشتیم، باید بر کار نظارت کنیم. ما باید به چینیها یاد بدهیم که چگونه عمل کنند.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، سپس با اشاره به تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران و چین، تاکید کرد که در این تفاهمنامه باید جذب سرمایه‌گذاری در ایران مطالبه شود و به سمت موارد دیگری از جمله فاینانس نباید رفت.
دولت تحقیقات ما را نادیده گرفت
در این نشست رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز با انتقاد از عملکرد سیاستگذاران، گفت: مشکل اساسی کشور این است که رجال سیاسی جلوی تصمیم‌‌‌سازی هستند و فعالان اقتصادی بازخورد این تصمیمات را می‌‌‌گیرند. محمود نجفی‌‌‌عرب، با انتقاد از اینکه مبنای اتخاذ تصمیمات در ایران، رویکردهای سیاسی است، نه اقتصادی، نتیجه پیاده‌سازی چنین رویه‌‌‌ای را فرار سرمایه‌‌‌ها از کشور دانست. وی با بیان اینکه در اتاق تهران و از سوی کمیسیون اقتصاد سلامت، سند پیشنهادی برای همکاری میان ایران و چین در بخش سلامت تدوین شد و در اختیار مسوولان و مذاکره‌‌‌کنندگان قرار گرفت، افزود: با این حال، با تغییراتی که در راس تیم مذاکره‌‌‌کننده این تفاهمنامه صورت گرفت، سند پیشنهادی اتاق تهران عملا کنار گذاشته شد؛ در حالی که در حوزه سلامت، همکاری با شرکت‌های چینی که از جمله تولیدکنندگان مطرح مواد اولیه دارویی در جهان هستند، در قالب سرمایه‌گذاری‌‌‌های مشترک قابل انجام است. محمدرضا بهزادیان، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، هم از ضرورت استفاده از ظرفیت اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین سخن گفت.
همچنین عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان اینکه چین دنیای موازی نیست، گفت: آنچه اجرای تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران و چین را برای ما نگران‌‌‌کننده کرده، وضعیت ایران در جامعه جهانی و سیطره تحریم‌‌‌هاست که هزینه مبادله برای بنگاه‌‌‌های ایرانی را در تفاهم همکاری با شرکای بین‌المللی افزایش داده است. سجاد غرقی، با بیان اینکه متاسفانه قابلیت و امکان پبشبرد مذاکرات روز‌‌‌به‌‌‌روز در حال از دست رفتن است، افزود: دولت و حاکمیت باید امکان اتصال و بازگشت ایران به جامعه بین‌الملل در حوزه اقتصاد و تجارت خارجی را در دستورکار قرار دهد.
به سرمایه انسانی بها نمی‌‌‌دهیم
دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه 15 تا 16 کشور از چین سرمایه پذیرفته‌‌‌اند، گفت: این کشورها پس از جذب این سرمایه به دو دسته تقسیم می‌‌‌شوند؛ کشورهایی که با کمک چین زمین‌‌‌گیر شدند و کشورهایی که در مسیر رونق اقتصادی قرار گرفتند؛ بنابراین باید این مساله مورد بررسی قرار گیرد که چه عاملی سبب شده برخی کشورها از سرمایه‌گذاری چین فرصت بسازند و در برخی دیگر از این کشورها، سرمایه‌گذاری چین تبدیل به تهدید شود. به نظر می‌رسد چینیها در این همکاری به استواری و دانایی کشورهای طرف همکاری خود به عنوان یک عامل اصلی در تعیین رفتارشان می‌‌‌نگرند.
محمدرضا انصاری، سامان‌دهی و احترام به سرمایه انسانی را در کنار جذب سرمایه خارجی به عنوان یکی دیگر از عوامل توفیق سرمایه‌گذاری در کشورها برشمرد و گفت: وقتی سامان‌دهی سرمایه انسانی نادیده گرفته می‌شود، سرمایه‌گذاری خارجی نیز با شکست مواجه می‌شود و یکی از ابزارهای سامان‌دهی سرمایه انسانی احترام به آن است. وی با تاکید بر اینکه سرمایه انسانی در اختیار بخش خصوصی است و بخش خصوصی ظاهرا در پیشبرد این سند همکاری غایب است، خواستار حمایت از بنگاه‌‌‌های اقتصادی و صادرات بخش خصوصی شد.
سود ایران برای چین در چیست؟
نایب‌‌‌رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز با یادآوری اینکه متاسفانه به دلیل اعمال سیاستهای غلط، ایران امروز به کشوری تبدیل شده است که در دفع سرمایه حرف اول را می‌‌‌زند، گفت: این در حالی است که حتی در حال از دست دادن سرمایه‌‌‌های انسانی و متخصصان خود هستیم و سیر مهاجرت متخصصان از کشور، روند نگران‌‌‌کننده‌‌‌ای پیدا کرده است. هاله حامدی‌‌‌فر افزود: در موضوع تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران و چین، مردم و فعالان اقتصادی این نگرانی را دارند که چرا برای کشوری مانند چین، ایران که در طول دهه‌‌‌های اخیر همواره در تحریم بوده و نه‌‌‌تنها از قافله جذب سرمایه‌گذاری خارجی فاصله گرفته، بلکه فرار سرمایه نیز به معضلی بزرگ در اقتصاد کشور تبدیل شده، باید سرزمینی جذاب برای عقد قرارداد 25ساله باشد. ما هنوز نمی‌‌‌دانیم ایران با وضعیت اقتصادی و تعاملات بین‌المللی که با آن دست به گریبان است، چه جذابیتی برای چین دارد؟ حمیدرضا صالحی هم با اشاره به رابطه مستقیم سرمایه‌گذاری و امنیت، گفت: دیپلماسی چه جایگاهی برای اقتصاد قائل است و دستگاه دیپلماسی چه نقشی در رشد اقتصادی ایفا کرده است؟ این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه با بیان اینکه چینیها هنوز اقدام به بستن حساب بانکی ایرانیان می‌کنند، اظهار کرد: سابقه همکاری با چینیها در پروژه‌‌‌هایی چون پارس‌جنوبی و آزادگان وجود دارد که آنها این پروژه‌‌‌ها را نیمه‌‌‌کاره رها کردند و رفتند. از طرفی پیشبرد این سند همکاری، مستلزم حل مساله FATF است. لازم است چینیها پالس‌‌‌های مثبتی در ارتباط با ایران ارسال کنند تا در این زمینه، دلگرمی ایجاد شود.
رفتار نامطمئن و متزلزل شرکت‌های چینی
دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، با این توضیح که طی دهه‌‌‌های اخیر، شرکت‌های چینی در مواجهه با همتایان خود در ایران، رفتار متزلزل و نامطمئنی داشتهاند، افزود: تعامل تجاری و مالی میان شرکت‌های ایرانی با شرکای چینی خود، در طول ادوار گذشته روند مناسبی نداشته و شرکت‌های ایرانی نسبت به همکاری با چینیها، بسیار بدبین شدهاند. هرویک یاریجانیان افزود: رفع سوءتفاهم میان روابط و مناسبات تجاری و مالی دو کشور، اساسی‌‌‌ترین اقدامی است که انجمن دوستی ایران و چین باید در دستورکار قرار دهد. حسن دیده‌‌‌ور، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم این پرسش را با علاءالدین بروجردی در میان گذاشت که بر طبق اصول 77 و 125 قانون اساسی، انعقاد هرگونه قرارداد و تفاهمنامه میان ایران و دیگر کشورها، باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. آیا در خصوص تفاهمنامه همکاری 25ساله ایران و چین، نمایندگان مجلس امکان بررسی آن را داشتهاند یا خیر؟ در ادامه این جلسه، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: یکی از اساتید مدیریت دانشگاه هاروارد به ما توصیه می‌‌‌کرد که در مذاکرات باید ببینید چه امتیاز یا گزینه‌‌‌ای در اختیار دارید. در حال حاضر، ما در برابر چینیها امتیازی نداریم و این به معنای آن است که 60 تا 70 درصد این مراوده را باخته‌‌‌ایم.
علیرضا کلاهی افزود: نگرانی ما این است که به دلیل برخی ندانم‌‌‌کاری‌‌‌ها این سرمایه‌گذاری به فاینانس تبدیل شود و آنها شرایط خود را به ما تحمیل کنند. همان‌‌‌گونه که اکثر کشورهای طرف قرارداد با چین تا گردن در بدهی فرو رفته‌‌‌اند و ناگزیر به ارائه امتیاز شدهاند. این نوعی استعمار نوین است؛ در حالی که نباید اجازه دهیم چین، به سمتی برود که منابع طبیعی کشور ما را برداشت کند و به ما کالا بفروشد.وی تصریح کرد: اگر گاندی کت و شلوار انگلیسی را از تن خود درآورد و با دوک اقدام به تهیه لباسی برای خود کرد، این بود که عقیده داشت، انگلستان منابع طبیعی این کشور را می‌‌‌برد و به آنها کالا می‌‌‌فروشد که این نوعی خوداستعماری است.محمدمهدی فنایی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم از بروجردی پرسید: فکر می‌‌‌کنید در موقعیت کنونی ایران در عرصه بین‌الملل چقدر نقش دارید؟ چرا در سخنان خود به وضعیت کارتن‌‌‌خواب‌‌‌های اروپایی اشاره کردید؛ اما به وضعیت کارتن‌‌‌خواب‌‌‌های ایران با این همه منابع در کشور اشاره‌‌‌‌‌‌ای نداشتید؟
در نهایت علی تقوی‌‌‌فر با اشاره به وضعیت مسلمانان در چین به این نکته اشاره کرد که چینیها با ریشه‌‌‌های دینی ایرانیان مخالفند و سیاستگذاران باید مراقب اختلافات عمیق اعتقادی با چین باشند.
در ادامه، مسعود خوانساری با جمع‌‌‌بندی مواردی که در این جلسه مطرح شد، از رئیس انجمن دوستی ایران و چین درخواست کرد که دغدغه‌‌‌های مطرح‌شده در این نشست را به مراجع ذی‌ربط انعکاس دهد. همچنین او با استقبال از پیشنهاد بروجردی نسبت به دعوت از سفیر چین به اتاق تهران اعلام آمادگی کرد.
تلاش برای رفع مساله حساب ایرانیان در چین
پس از طرح این موضوعات از سوی اعضای هیات نمایندگان، رئیس انجمن دوستی ایران و چین به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت که فهرستی از مجموعه قول‌‌‌های داده‌شده و انجام‌نشده با کشورهای مختلف وجود دارد و چین هم جزو این کشورهاست. او در ادامه عنوان کرد که اگر این سند همکاری به تصویب مجلس نرسیده، به این دلیل است که هنوز در قالب یادداشت تفاهم بوده و به قرارداد تبدیل نشده است.بروجردی توضیح داد: در اوایل دهه 70 مقرر بود که طی یک قرارداد با چین، این کشور یک نیروگاه در دارخوین خوزستان ایجاد کند، اما به واسطه وجود این نگرانی که ممکن است صدام آن را مورد هدف قرار دهد، ایران از احداث این نیروگاه صرف‌‌‌نظر کرد؛ اما پروژه‌‌‌ای مشابه در پاکستان به‌واسطه چینیها اجرا شد.وی در ادامه به تجربه احداث مترو از سوی چینیها در دولت آیت‌الله‌‌‌هاشمی رفسنجانی اشاره کرد و گفت که قیمت واگن‌‌‌های چین در مقایسه با ژاپن و کره‌جنوبی ارزان‌‌‌تر بود و به دلیل کمبود منابع در ایران این پروژه با منابع چینیها در نهایت فاینانس شد.
رئیس انجمن دوستی ایران و چین به این نکته هم اشاره کرد که چتر حمایتی دولت بر سر بخش خصوصی ضعیف است و البته برخی رقابت‌‌‌های شرکت‌های ایرانی موجب بروز برخی ناکامی‌‌‌ها در عرصه بین‌الملل برای ایران شد. بروجردی با بیان اینکه در دهه‌‌‌های نخست پس از انقلاب، برخی آزمون و خطاها رخ داده است، گفت: قرار نیست این آزمون و خطاها در دهه پنجم انقلاب نیز تکرار شود.وی در ادامه با تاکید بر اینکه سرمایه ترسو است، اظهار کرد: در مجموعه توافقات با چین نیازمند جامع‌‌‌نگری هستیم و از طریق انجمن دوستی میخواهیم مشکل حساب ایرانیان را در چین برطرف کنیم. در عین حال، لازم است رفتار چینیها با شرکت‌های ایرانی به سفارت این کشور در ایران انعکاس پیدا کند. بروجردی با اشاره به اینکه باید هنر جذب سرمایه چین را در کشور تقویت کنیم، در مورد ارتباط با روسیه هم بیان کرد: نمی‌‌‌خواهیم در تاریخ زندگی کنیم؛ به هر حال بهرغم آنکه برخی تصور می‌‌‌کردند روسیه نیروگاه بوشهر را به اتمام نمی‌‌‌رساند، اجرای این پروژه به پایان رسید.
چه خبر از اقتصاد کشور؟
پیش از ورود به دستور اصلی جلسه، مسعود خوانساری گفت: بر اساس آخرین اطلاعات منتشرشده از سوی مراجع رسمی، مشخص شد وضعیت تولید و تجارت در کشور کمی رونق گرفته و نسبت به گذشته بهتر شده و شاهد افزایش 40درصدی صادرات غیرنفتی و 3/ 3درصدی تولید ناخالص بوده‌‌‌ایم.رئیس اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: کماکان با تورم بالایی مواجه هستیم که مانع بزرگی برای تولید و ثبات اقتصادی در کشور است و از سوی دیگر معیشت خانوارها را نامناسب کرده است.وی افزود: همچنین طبق آمار بانک مرکزی شاهد افزایش تراز منفی حساب سرمایه هستیم؛ بر این اساس خالص حساب سرمایه در نیمه نخست سال‌جاری، منفی 3/ 6میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 63درصد تضعیف شده است که احتمال تشدید خروج سرمایه را به وجود می‌‌‌آورد.خوانساری گفت: بهرغم سقوط لیر (پول ملی ترکیه) باز هم ایرانی‌‌‌ها رتبه اول را در خرید خانه در ترکیه به خود اختصاص داده‌‌‌اند. این در حالی است که طبق پیش‌بینی‌‌‌ها، ارزش لیر همچنان سقوط خواهد کرد. این نگرانی وجود دارد که چرا ایرانی‌‌‌ها همچنان به دنبال خرید ملک در ترکیه هستند. دولت حتما باید این مساله را آسیب‌‌‌شناسی کند که چرا با این شدت شاهد خروج سرمایه از کشور هستیم.
وی تصریح کرد: در شرایط خروج سرمایه از کشور آیا اجرای مالیات بر عایدی سرمایه به نفع کشور است؟ اگر اجرای این سیاست به صلاح نیست، دولت آن را کمی به تاخیر بیندازد؛ زیرا وقتی سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی نداریم، خروج سرمایه بسیار خطرناک است.رئیس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به سرمایه‌گذاری نامناسب در کشور، تصریح کرد: رشد سرمایه‌گذاری در دو فصل سال 1400 منفی بوده که در فصل دوم به شدت افت کرده است.وی ادامه داد: طبق گزارش مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، امنیت سرمایه‌گذاری مهم‌ترین عامل عدم‌سرمایه‌گذاری در کشور است. همچنین نبود ثبات اقتصادی و نداشتن محیط کسب‌وکار مناسب از دیگر عوامل است.
«نه» به تقابل اتاق و مجلس
خوانساری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره تقابل اخیر اتاق و مجلس گفت: در دو روز گذشته مباحثی بین مجلس و اتاق بازرگانی مطرح شد که بحث‌‌‌های خوبی نبود. در تقابل قرار گرفتن مجلس و اتاق، آن هم در این شرایط، درست نیست. اینکه قرار باشد بین بخش خصوصی و مجلس تعارض و اختلافی سر بگیرد، خطرناک است.
رئیس اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: اعلام می‌‌‌کنم بدون همکاری با سه قوه، بخش خصوصی نمی‌‌‌تواند موفق باشد. همان‌طور که دولت و مجلس طبق گفته مقام معظم رهبری باید از مشورت بخش خصوصی بهره‌مند شوند. ما به عنوان پارلمان بخش خصوصی به سه قوه اعلام می‌‌‌کنیم که با همدلی می‌‌‌توانیم کارها را جلو ببریم.وی همچنین با اشاره به مذاکرات هسته‌‌‌ای در وین گفت: امیدواریم هر چه سریع‌‌‌تر تحریم‌‌‌ها لغو شوند و به تبع آن کسب‌وکارها رونق بگیرند و با اشتغال‌زایی بیشتر مردم راحت‌‌‌تر زندگی کنند و آینده بهتری پیش‌‌‌روی کشورمان و مردم قرار گیرد.
