ساکن کرملین شیر گاز اروپا را می‏بندد؟

از نظر مسکو که تقریبا در هر برنامه خبری و برنامه گفت‌وگو تکرار می‌شود، اوکراین یک کشور شکست‌خورده است که کاملا توسط عروسک‌گردانی به‌نام ایالات متحده کنترل می‌شود. اروپا هم مجموعه‌ای ضعیف و پاره‌پاره شده از سگ‌های دم‌تکان‌دهنده هستند که از واشنگتن دستور می‌گیرند. حتی ایالات‌متحده، به همان اندازه که به طرز وحشتناکی تهدیدکننده است، ضعیف و متفرقه است و بر اثر اختلافات سیاسی و ناآرامی‌های نژادی از هم پاشیده شده است. اما صبر کنید. چگونه آن قدرت‌ها می‌توانند یک تهدید باشند؛ در عین حال که ضعیف هستند؟ این یکی از معماهای تبلیغات دولتی روسیه است. روس‌ها دنبال چیزی نیستند که واقعیت‌ها را نشان دهند، بلکه سعی می کنند فشار خون بینندگان خود را بالا ببرند و آنها را بسیار بترسانند. برنامه خبری سیاسی تلویزیون دولتی روسیه، به نام «اخبار هفته» به کارگردانی دیمیتری کیسلیوف، یکشنبه گذشته با گفته‌های کیسلیوف آغاز شد و گفت: «به جای پاسخ به ابتکارات مسالمت‌آمیز کرملین، آنها ما را با اتهامات دفن و تهدیدهای جدید مطرح می‌کنند.»

هر لحظه از سرفصل‌های اخبار روسیه، نشانه‌ای از اختلاف نظر بین اروپا و ایالات متحده یا ناتو است و یکی از مهم‌ترین اخبار برنامه کیسلیوف اظهارات فرمانده نیروی دریایی آلمان بود که می‌گفت پوتین «شایسته احترام» است و کریمه - بخشی از سرزمین اوکراینی که توسط مسکو ضمیمه شده است- برای همیشه از دست رفته و دیگر متعلق به روسیه است. گزارش با این نکته خشنود‌کننده آغاز شد؛ اما در نهایت به این خبر رسید که این فرمانده تحت فشار استعفا کرد. اوکراین ممکن است در حال حاضر درگیر یک تهاجم تمام‌عیار نباشد؛ اما در حال حاضر یک جنگ لفظی همه‌جانبه در رسانه‌های روسی علیه این کشور به راه افتاده است. اظهارات دولت ایالات متحده به‌عنوان اظهارات «جعل دولتی» رد می‌شود و دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین، واشنگتن را به «جار و جنجال اطلاعاتی»، «دروغگویی» و «انتشار اخبار جعلی» متهم کرده است. نقشه‌های تلویزیون دولتی روسیه متحد کشورش، بلاروس را در محاصره نیروهای ناتو نشان می‌دهد که شباهت عجیبی به نقشه‌های گزارش‌های رسانه‌های غربی دارد که نشان می‌دهد اوکراین از سه طرف، توسط نیروهای روسی محاصره شده است. همزمان اتهامات مربوط به حملات احتمالی روسیه به اوکراین تحت عنوان «تهدید روسی» یا «روسوفوبیا» از سوی «آنگلوساکسون‌ها» رد می‌شود. کرملین می‌گوید که تنش‌ها به‌خاطر روسیه بالا نیست، بلکه به‌خاطر ناتو است.

در یک پروپاگاندای شفاف و واضح، تلویزیون روسیه اظهارات «تاکر کارلسون» کارشناس فاکس‌نیوز را که ضد جو بایدن و ناتو است، بارها پخش کرده است؛ چراکه این اظهارات همسو با نیات کرملین است. این اظهارات به‌قدری ضد آمریکایی بود که یکی از ‌میهمانان برنامه «شوی روسی» گفته است که تاکر کارلسون کسی است که باید در این برنامه حضور داشته باشد. به نظر می‌رسد حمله رسانه‌ای دولتی در حال تاثیرگذاری است. در یک نظرسنجی در دسامبر که توسط سازمان غیردولتی نظرسنجی و تحقیقات جامعه‌شناختی «لوادا-سنتر»، صورت گرفت، مشخص شد که نیمی از پاسخ‌دهندگان، آمریکا و ناتو را مقصر تنش‌ها می‌دانند؛ درحالی‌که تنها 3 تا 4درصد روسیه را مقصر می‌دانند. این نظرسنجی نشان داد که بیش از نیمی از روس‌ها معتقدند که بحران اوکراین، به جنگ بین روسیه و اوکراین تبدیل نمی‌شود و بیش از یک‌سوم (39درصد) گفتند که جنگ را «حتمی» یا «بسیار محتمل» می‌دانند. یک‌چهارم از پاسخ‌دهندگان گفتند که فکر می‌کنند جنگ بین روسیه و ناتو امکان‌پذیر است. در نظرسنجی دیگری از لوادا-سنتر که آن هم در دسامبر صورت گرفت، بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان (56درصد) گفتند که روابط بین روسیه و ناتو به‌طور جدی بدتر شده است که بالاترین نتیجه از زمان آغاز درگیری با اوکراین در سال2014 است و بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان (56) درصد می‌گویند که نگران وقوع جنگ جهانی هستند.

بر اساس یک گروه تحقیقات کانونی که توسط «Riddle» یک مجله آنلاین درباره مسائل روسیه انجام شده است، بسیاری از روس‌ها فکر می‌کنند که غرب آنها را به یک جنگ می‌کشاند. یکی از پاسخ‌دهندگان این گروه کانونی می‌گوید: «روسیه باید پاسخ دهد...ما را از همه طرف نیشگون می‌گیرند، آنها ما را گاز می‌گیرند. ما باید چه کنیم؟ تسلیم شویم؟» با این حال، در یک نظرسنجی «لوادا-سنتر» مشخص شد که روس‌ها از موضوع اوکراین به لحاظ ذهنی «خسته» شده‌اند که به گفته آنها «به نظر می‌رسد توسط رسانه‌های بزرگ تحمیل‌شده است.» درنتیجه، بینندگان اخبار را تجزیه و تحلیل نمی‌کنند یا آنچه را که از مجریان برنامه‌های تلویزیونی می‌شنوند دوباره بررسی نمی‌کنند. مطمئنا، چشم‌انداز رسانه‌های روسیه در حال تغییر است؛ زیرا نسل جوان‌تر برای دریافت اطلاعات آنلاین شده‌اند. اما اکثر رسانه‌های خبری جایگزین و متعادل در روسیه تعطیل شده‌اند یا به حاشیه رفته‌اند و واقعیت این است که کرملین همچنان بر امواج رادیویی تسلط دارد.

گاز خاورمیانه جایگزین روسیه؟!

کشورهای ناتو می‌گویند، درحالی‌که مذاکرات را دنبال می‌کنند، به روسیه هم در صورت تجاوز به اوکراین هشدار جدی می‌دهند. همزمان گفته می‌شود، واشنگتن برنامه‌هایی برای افزایش عرضه سوخت به اروپا در صورت تحریم روسیه دارد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، دولت بایدن روز سه‌شنبه اعلام کرد که با تامین‌کنندگان گاز و نفت‌خام از خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیا برای تقویت عرضه سوخت به اروپا در هفته‌های آتی همکاری بیشتری می‌کند تا در صورت تشدید درگیری بر سر اوکراین اگر مسکو گاز را به روی اروپا بست، جایگزینی برای آن وجود داشته باشد. در این زمینه گفته می‌شود که متحدان اروپایی نسبت به اعمال تحریم‌های شدید علیه مسکو درصورت حمله به اوکراین محتاط هستند. به‌ویژه آلمان بسیار محتاط بوده است؛ چراکه این کشور بسیاری از نیروگاه‌های هسته‌ای خود را تعطیل کرده و وابستگی خود را به واردات گاز طبیعی برای تولید برق افزایش داده است.

بسیاری از مقامات اروپایی بر این باورند که ولادیمیر پوتین به‌دلیل خاصی بحران کنونی را در اعماق زمستان ایجاد و با حساب و کتاب این فصل را انتخاب کرده است تا بتواند برای امتیازگیری در بحران اوکراین، فروش سوخت به اروپا را اهرم فشار کند. روسیه حدود یک‌سوم گاز و نفت‌خام وارداتی اتحادیه اروپا را تامین می‌کند. بر اساس برآوردهای صنعت گاز و نفت، سال گذشته روسیه حدود 128میلیارد مترمکعب گاز به اروپا فروش داشت و حدود یک‌سوم آن از طریق خط لوله‌ای که از اوکراین می‌گذرد، ارائه شد. روسیه جریان گاز را در زمستان امسال کاهش داده است و تلاش این کشور برای باز کردن خط لوله نورد استریم2  است که سیبری را به آلمان متصل می‌کند؛ چراکه این خط لوله دیگر از اوکراین نمی‌گذرد و می‌تواند این کشور را دور بزند و وابستگی روسیه به اوکراین، برای انتقال گازش به اروپا را از بین می‌برد و همزمان اروپا را به گاز مسکو بیش از پیش افزایش می‌دهد.

پوتین هدف قرار می‌گیرد

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا می‌گوید درصورتی‌که رئیس‌جمهوری روسیه دستور حمله جدید به اوکراین بدهد، تحریم‌های اقتصادی این‌بار خود ولادیمیر پوتین را هدف قرار می‌دهد. به گزارش الجزیره، در همین حال، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا از متحدان اروپایی خواست تا درصورت حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌های سختی را در نظر بگیرند. جانسون روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای به پارلمان گفت: «ما یک بسته تحریمی سخت آماده کرده‌ایم و به دوستان خود در اروپا می‌گوییم که آماده باشند به محض حمله روسیه به اوکراین آن را به اجرا درآوریم.» روسیه بیش از 100هزار سرباز در مرز با اوکراین مستقر کرده است و آمریکا و متحدانش نیز به‌دلیل ترسی از حمله احتمالی مسکو، تصمیم گرفته‌اند، 8هزار و 500سرباز در کشورهای شرق اروپا که در ناتو عضویت دارند، مستقر کنند. همزمان لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی قول داده است که کنگره تحریم‌هایی را علیه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به‌دلیل استقرار نیرو در نزدیکی مرز اوکراین اعمال خواهد کرد. این سناتور که یک باز در سیاست خارجی به‌حساب می‌آید و منتقد همیشگی جو بایدن است، تصریح کرد که کنگره همچنین با ارسال «سلاح‌های بیشتر» به اوکراین موافقت خواهد کرد. اسپانیا هم قول داده است در صورت حمله روسیه به اوکراین از یک تحریم سخت علیه روسیه دفاع کند. همزمان آمریکا به بلاروس هشدار داد، چنانچه در حمله به اوکراین به روسیه کمک کند، عواقب آن را خواهد دید.