چهارشنبه هفته جاری جلسه ماهانه اوپک و متحدانش برگزار می‌شود که انتظار می‌رود مانند ماه‌‌‌های قبل با تصمیم افزایش 400هزار بشکهای تولید این ائتلاف برای ماه مارس همراه باشد. با این حال، این تصمیمات در میدان عمل به حقیقت نپیوسته و تا ماه پایانی سال 2021، اوپک‌‌‌پلاس 740هزار بشکه در روز یعنی در مجموع صدها میلیون بشکه از اهداف تولید خود عقب بوده است و پیش‌بینی می‌شود در ژانویه و فوریه به حجم این شکاف افزوده شود. در چنین شرایطی، جان کمپ تحلیلگر رویترز با ذکر این نکات و عوامل دیگر، ظهور کمبود عرضه شدیدتر در سال 2022 را پیش‌بینی می‌کند؛ هرچند چنین وضعیتی طولانی‌‌‌مدت نخواهد بود.
رشد 2درصدی در ششمین هفته صعودی
بهای نفت روز جمعه به بالاترین سطوح از سال 2014 رسید و توانست به دلیل وخیم شدن تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک که به نگرانی بیشتر بر سر محدودیت عرضه انرژی انجامیده است، ششمین هفته متوالی افزایشی خود را رقم بزند. به گزارش خبرگزاری رویترز، در مقیاس هفتگی، نفت طولانی‌‌‌ترین روند افزایشی خود از اکتبر سال گذشته را ثبت کرد. نفت برنت جمعه با 69سنت افزایش به 03/ 90دلار بر بشکه رسید؛ اما پیش از آن به 7/ 91دلار رسیده بود که بالاترین سطح از اکتبر 2014 است. این نفت شاخص در کل هفته 4/ 2درصد بازدهی داشت. شاخص مهم دیگر بازار نفت، یعنی وست تگزاس اینترمدییت هم وضعیت مشابهی داشت. این نفت در معاملات روز جمعه 21سنت بالا رفت و با قیمت 82/ 86دلار در هر بشکه هفته را به پایان برد. وست‌تگزاس در ساعات پیش از آن به اوج 84/ 88دلاری هم رسیده بود. نفت‌خام آمریکا هم این هفته نزدیک به 2درصد رشد کرد. امروز آخرین روز کاری ژانویه خواهد بود که پیش‌بینی می‌شود بازار نفت بتواند بازدهی بسیار بالایی را ثبت کند.
محدودیت عرضه نفت باعث شده است تا ساختار 6ماهه برنت وارد وارونگی 6/ 92(backwardation) دلار بر بشکه بشود که بزرگ‌ترین رقم از سال 2013 است. ساختار وارونگی وقتی ایجاد می‌شود که قراردادهای آتی برای تحویل در ماه‌‌‌های نزدیک با قیمتی بالاتر از قراردادهای با زمان تحویل دیرتر به فروش برسند. این ساختار که از محدودیت عرضه حکایت دارد، معامله‌‌‌گران را به آزادسازی سریع‌‌‌تر نفت ذخیره‌شده تشویق می‌کند. تولیدکنندگان بزرگ اوپک‌‌‌پلاس برای افزایش عرضه با مشکل مواجه بوده‌‌‌اند. بازار همچنین به حملات گروه حوثی‌‌‌های یمن به امارات‌متحده عربی واکنش نشان داد. علاوه بر این، قیمت‌ها به دلیل نگرانی در مورد حمله نظامی احتمالی به اوکراین که می‌‌‌تواند بازارهای انرژی را مختل کند تقویت شد؛ به‌خصوص اینکه عرضه گاز طبیعی به اروپا هم کاملا تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. تولید نفت آمریکا هم با وجود افزایش پیوسته تعداد دکل‌‌‌های حفاری، به‌‌‌سختی بالا رفته و انتظار می‌رود در سال‌جاری میلادی بیش از این افزایش یابد. در سوی تقاضا هم، تحلیلگران و مسوولان شرکت‌های نفتی می‌گویند واردات نفت در چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده کامودیتی‌‌‌ها در جهان، می‌‌‌تواند در سال 2022 افزایش 7درصدی را تجربه کند.
اوپک‌‌‌پلاس به افزایش عرضه زیادی خوش‌بین است
جولیان لی، تحلیلگر بلومبرگ در گزارشی گفته که اوپک‌‌‌پلاس بیش از حد در مورد رشد عرضه‌‌‌اش خوش‌بین است؛ چراکه همین حالا هم از اهداف خود عقب است. بر این اساس، این ائتلاف احتمالا در جلسه پیش‌‌‌روی خود اقدام به افزایش عرضه کند، اما این رشد تولید، عقب‌‌‌ماندگی پیشین را جبران نخواهد کرد و شکاف بین تولید واقعی و اهداف تولید حتی بزرگ‌تر از گذشته خواهد شد.
به جز یکی دو استثنا شامل جلسه نوامبر اوپک‌‌‌پلاس که در مقابل درخواست مشتریان برای افزایش بیشتر تولید مقاومت کردند، بقیه نشست‌‌‌های مجازی آنها حالت روزمره و پیش‌بینی‌‌‌پذیری به خود گرفته‌اند. با این حال، لی معتقد است چند جلسه بدون هیجان دیگر هم نیاز است. اوپک‌‌‌پلاس از زمانی که تصمیم به افزایش ماهانه 400هزار بشکه در روز گرفت، از برآورده کردن آن ناتوان بوده است. در واقع از پنج‌ماه پایانی سال گذشته (آگوست تا دسامبر) که این طرح اجرا شده، در سه‌ماه تولید اوپک‌‌‌پلاس کمتر از هدف بوده است. میزان رشد عرضه در این پنج‌ماه به این صورت بوده است: آگوست 94هزار بشکه در روز، سپتامبر 578هزار بشکه در روز، اکتبر 371هزار بشکه در روز، نوامبر 443هزار بشکه در روز و دسامبر 304هزار بشکه در روز. به این ترتیب از مجموع 2میلیون بشکهای که اوپک‌‌‌پلاس باید در این مدت اضافه می‌‌‌کرد، 8/ 1میلیون بشکه در روز محقق شده است. شاید این مقدار، حجم کمی به نظر برسد اما اینطور نیست؛ چراکه زمان‌بندی بسیار مهم است. در واقع بزرگ‌ترین عقب‌‌‌افتادگی در تولید در ماه آگوست اتفاق افتاده که این امر تا پایان سال جبران نشده است. بنابراین در مجموع طی این پنج‌ماه، نزدیک به 110میلیون بشکه کمتر نفت تولید شده است. این حجم برای تامین یک‌ماه آلمان و فرانسه به عنوان دو مصرف‌کننده بزرگ اروپا کافی است. اوپک‌‌‌پلاس از جولای 640هزار بشکه در روز و در مجموع 740هزار بشکه روزانه از برنامه افزایش تولید خود عقب است. این شکاف احتمالا در ژانویه و فوریه عمیق‌‌‌تر هم می‌شود. در این میان، جالب است که روسیه بزرگ‌ترین سهم را در این شکاف داشته است. این کشور بین جولای تا دسامبر اجازه داشت 525هزار بشکه در روز به تولید خود بیفزاید، اما فقط توانسته 372هزار بشکه روزانه رشد عرضه داشته باشد. نیجریه با 40هزار بشکه کاهش تولید در جایگاه دوم قرار دارد. این کشور آفریقایی می‌‌‌توانست دو برابر این رقم افزایش تولید داشته باشد. برای دیگر تولیدکنندگان اوپک‌‌‌پلاس هم وضع مشابهی در ظرفیت مازاد تولید وجود دارد؛ چراکه آنها هم با کاهش شدید سرمایه‌گذاری موردنیاز برای حفظ عرضه مواجه هستند. بنابراین بیشتر آنها نمی‌‌‌توانند به سطوح پیشاکرونایی برسند.
احتمال کسری شدید بازار
جان کمپ، ستون‌‌‌نویس رویترز در تحلیلی که نوشته، اشاره می‌کند که قیمت نفت نشانه‌‌‌های بیش از حد داغ شدن بازار (افزایش شدید تقاضا و کمبود عرضه) را نشان می‌دهد و معامله‌‌‌گران کمبود شدید نفت در سال‌جاری را پیش‌بینی می‌کنند. همزمان موجودی‌‌‌های نفت از قبل پایین هستند و ظرفیت خالی کمی برای افزایش تولید در کوتاه‌‌‌مدت وجود دارد. کمپ هم به ساختار وارونگی به عنوان سیگنال واضح محدودیت عرضه اشاره می‌کند و با یادآوری رشد بیش از 20درصدی نفت در دو ماه گذشته، می‌‌‌گوید نگرانی در مورد اُمیکرون جای خود را به نگرانی درباره افزایش آهسته تولید داده است.
عربستان و متحدانش همه موجودی مازاد انبارهای نفتی را تخلیه کرده‌‌‌اند و همزمان، تولیدکنندگان شیل ایالات‌متحده از شرکت‌های شورشی، اخلالگر و انقلابی به شرکت‌هایی تبدیل شده‌‌‌اند که بر محدود کردن رشد تولید، برخورداری از قیمت‌های بالاتر و حداکثر کردن بازگشت نقدینگی به سهامداران متمرکز شده‌‌‌اند.
کمپ با تاکید بر پایین بودن ظرفیت عرضه مازاد، قوی بودن تقاضا در دوره پساکرونایی و همین‌طور تنش‌‌‌ها در مورد اوکراین، معتقد است قیمت‌ها تا جایی به روند افزایشی خود ادامه می‌دهند که شروع به تشویق تولید، کاهش مصرف و رشد موجودی‌‌‌ها و ظرفیت مازاد کنند؛ عواملی که در نهایت به بازگشت منحنی قیمتی منجر خواهند شد.
