آیا بالاخره پول شادی می‌آورد؟

فرادید؛ آیا بالاخره با پول می‌توان شادی را خرید؟ به‌نظر می‌رسد، حداقل برای دانشجویان یک کالج در آلمان که در تحقیقی با موضوع مطالعه رابطه بین خوشحالی و از خود گذشتگی شرکت کرده‌اند، چنین باشد.

به گزارش فرادید، این مطالعه نشان داد اهدای پول برای نجاتِ جانِ دیگری در ابتدا احساسِ شادی ایجاد کرد، ولی اثرات آن بلندمدت نبود. بعد از یک‌ماه، دانشجویانی که پول اهدا کرده بودند، نسبت به آن‌هایی که پولشان را برای خودشان نگه داشته بودند، احساسِ شادیِ کمتری گزارش کردند.

نویسندگان این مقاله نوشتند: «نمی‌توان به صورتِ صریح گفت که رفتار‌های اجتماعی قطعاً شادی‌آفرین هستند؛ زیرا هزینه کردن برای اجتماع به صورتِ طبیعی به این معنی است که شما باید چیزی را ببخشید، که به‌خودی‌خود ظرفیتِ کاهش دادنِ شادی را دارد.»

سونجا لیومبُمِرسکی، نویسندۀ کتابِ «شادی چطور عمل می‌کند: رویکردی علمی برای به دست آوردنِ زندگی‌ای که می‌خواهید»، درباره یافته‌های این پژوهش گفت: «این یافته‌ها بسیار غافلگیرکننده است و با یافته‌های پیشین همخوانی ندارد. من توضیحی برای آن ندارم. این یافته‌ها با دانشِ ما درباره مزایای کمک به دیگران در مقابلِ کمک به خودمان مطابقت ندارد.»

این مطالعه درست در نقطه مقابل یافته‌های تحقیقاتِ پیشین درباره اثراتِ بلندمدت الویت دادن به رفاهِ دیگران در مقابلِ رفاهِ خودمان بدون چشمداشتِ جبران است. در تحقیقاتِ قبلی، اسکنِ مغزیِ شرکت‌کنندگان نشان داده بود که با هر بار کمک کردن به دیگران مراکزِ پاداش در مغز تحریک می‌شوند و موادِ شیمیاییِ احساسِ خوب که به نامِ «سرخوشیِ کمک یا مراقبت» شناخته می‌شوند، در مغز تولید می‌شود.

برای مثال، نشان داده شده که کمک‌های داوطلبانه باعثِ کاهشِ استرس، بهبودِ افسردگی و کاهشِ اختلالِ شناختی می‌شود و حتی به طولِ عمر کمک می‌کند.

کارشناسان می‌گویند، یکی از دلایلِ این اتفاقات این است که کمک کردن به دیگران، به احساسِ متعلق بودن به جامعه کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که احساسِ تعلق به جامعه یکی از عواملِ اصلی برای افزایشِ طول عمر و برخوداری از سلامت است.

لایل اونگار، استادِ روان‌شناسی، که چیزی به نامِ نقشۀ بهزیستی را معرفی کرده است، می‌گوید: «راهِ خوشحالی این نیست که شما انتخاب کنید خوشحال باشید. بلکه راه آن پیدا کردنِ معنای زندگی است.»

«کار‌های داوطلبانه انجام دهید، با خیریه‌ها وقت بگذارنید، چیزی از خودتان ببخشید. کسانی که این کار‌ها را بهتر انجام می‌دهند، طولِ عمرِ بیشتری دارند.»

یا همانطور که دالایی لاما گفته است: «شادی چیزی حاضر و آماده نیست. شادی از اعمالِ خودِ شما سر می‌زند.»

تحقیقاتِ پیشین همچنین نشان داده بودند که «هزینه کردن برای امورِ اجتماعی»، مانند اهدای پول برای ارتقاء رفاه دیگران، می‌تواند فشارِ خون را کاهش دهد و سلامتِ قلب را بهبود ببخشد. در یک تحقیق از دو گروهِ متفاوت از افراد که همگی فشارِ خون بالا داشتند خواسته شد دو کارِ متفاوت انجام دهند: یک گروه 40‌دلار برای خودش خرج کند و گروه دیگر 40‌دلار به دیگران ببخشد.

محققان دریافتند، کسانی که به دیگران پول اهدا کرده بودند در پایان این مطالعۀ 6-هفته‌ای فشار خونِ پایین‌تری داشتند. در حقیقت، فوایدِ اهدای پول برای سلامتی با رعایتِ رژیم غذایی و ورزش برابری می‌کرد.

تحقیقِ دیگری نشان داد که عملِ اهدا، احساسِ درد را نیز کاهش می‌دهد. محققان اسکنِ مغزیِ افراد را در حالِ فکر کردن به اهدا پول به یتیمان و اجتناب از این کار بررسی کردند. آن‌ها مشاهده کردند افرادی که گفته بودند به یتیمان پول اهدا می‌کنند در مقایسه با افرادی که گفته بودند این کار را نمی‌کنند، در مقابلِ شوکِ الکتریکی حساسیتِ کمتری داشتند. بعلاوه، هر چه افراد عملِ اهدا به یتیمان را سودمندتر ارزیابی می‌کردند، احساسِ درد نیز کمتر می‌شد.

تحلیلِ اسکن‌های مغزی نشان داد، مناطقی از مغز که در مقابلِ محرک‌های درد واکنش نشان می‌دهند در هنگامِ تجربۀ اهدا به سرعت غیرفعال می‌شوند.

در مطالعه‌ای که نتایج آن اخیراً در یک ژورنال علمی منتشر شده است، از 300 دانشجوی کالجی در آلمان خواسته شد که بینِ دو بلیتِ بخت‌آزمایی دست به انتخاب بزنند. البته قبل از این کار سطحِ شادی در تمامِ افراد اندازه‌گیری شد. اگر افراد بلیت A. را انتخاب می‌کردند، این شانس را داشتند که 100 یورو به دست بیاورند. اما اگر آن‌ها بلیت B. را انتخاب می‌کردند، هیچ پولی به آن‌ها تعلق نمی‌گرفت و باید 350‌یورو برای بهبودِ وضعیتِ افرادِ مسلول پرداخت می‌کردند. به برخی از افراد، ورای انتخابِ اولیه‌شان، به شکلِ تصادفی بلیت‌های A. و B. تعلق گرفت.

سل یک بیماریِ کشنده است. بر طبقِ آمارِ سازمانِ جهانی بهداشت، این بیماری که شش‌ها را درگیر می‌کند در سال 2018 منجر به مرگِ 1.5‌میلیون نفر در سراسرِ جهان شد. سل جزو 10 بیماریِ نخستِ مرگبار در جهان است که حتی از ویروسِ اچ‌آوی‌وی/ایدز نیز بالاتر قرار دارد. دو-‌سوم از مواردِ سل در 8 کشور رخ می‌دهند. هند بالاترین درصد مرگ از سل را دارد که بعد از آن کشور‌های چین، اندونزی، فیلیپین، نیجریه، بنگلادش و آفریقای جنوبی قرار می‌گیرند.

هر دو سناریوی بلیت‌های بخت‌آزمایی واقعی بودند. پولی که از خرید بلیت‌ها به دست می‌آمد صرفِ بهبودِ وضعیتِ مراکز درمانی در هند می‌شد. در این بین 60‌درصد از دانشجویانِ کالج تصمیم گرفتند جانِ افرادِ مسلول را نجات دهند و نتایج اولیه نشان داد که آن‌ها با انجامِ این کار احساسِ رضایت و شادی کسب کردند.

 

اما احساسِ شادی دوام نداشت. وقتی محققان یک‌ماه بعد از طریقِ ای-میل با دانشجویان تماس گرفتند و سطحِ شادی آن‌ها را مجدداً آزمون کردند، متوجه شدند که شادی در آن‌ها در مقایسه با افرادی که بلیت دیگر را انتخاب کرده بودند، پایین‌تر بود.

نکته جالب این بود که شادترین افراد در این تحقیق آن‌هایی بودند که تصمیم گرفتند بلیت بخت‌آزمایی‌ای را انتخاب کنند که جانِ افراد را نجات دهد، اما آن بلیت نصیبشان نشد و به صورتِ تصادفی به آن‌ها بلیتی تعلق گرفت که 100‌یورو جایزه برایشان به همراه داشت.

آن‌ها هم توانسته بودند از منافعِ روانیِ زودهنگامِ اهدا کردن به دیگران بهره‌مند شوند و هم توانسته بودند از منافعِ «خودخواهانه» خرج کردنِ پول برای خود، سود ببرند.

نویسندگان نوشتند: «این افراد پولی برای افرادِ نیازمند خرج نکردند، اما از اینکه این فکر در ذهنشان بود، رضایتِ کافی را بردند. در واقع فکر کردن به عملِ اهدا کافی بود تا آن‌ها از نتایجِ مثبتِ انجامِ اعمالِ طرفدارِ اجتماع منفعت ببرند.»

آیا نتایجِ این تحقیق واقعاً نتایجِ تحقیقاتِ پیشین را نقض می‌کند و می‌گوید عملِ کمک به دیگران فقط در ابتدا خوشایند است و ما حقیقتاً از اینکه برای خودمان پول خرج کنیم، احساسِ شادیِ بیشتری می‌کنیم؟

یا اینکه فقط بیانگرِ این واقعیت درباره دانشجویانِ کالج است که اگر 100‌یورو بیشتر داشته باشند تا نیاز‌های خود را برطرف کنند، خوشحال خواهند شد؟

تحقیقاتِ بیشتری در این زمینه نیاز است.