رمزگشایی از آخرین گره مذاکرات

وی همچنین گفت تا به نقطه توافق برسیم «راه قابل توجهی» باقی مانده است. خطیب‌‌زاده در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن اشاره به اینکه «تضامین حقوقی، سیاسی و اقتصادی»  تضامینی هستند که ذیل آنها ابتکارات و طرح‌هایی مطرح بوده است، گفت: «درباره تضامین اقتصادی گفت‌وگوها به صورت ویژه و به سختی در جریان است.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: «‌یکی از مهم‌ترین تضامینی که در مذاکرات اعلام کردیم و به صورت جدی پیگیری کردیم تضامینی است که به صورت ذاتی برای جمهوری اسلامی ایران قائل هستیم و آن برگشت‌‌پذیری سریع برنامه‌های ایران است.» وی تشریح کرد: «‌به میزانی که آنها نتوانند تضامین واقعی ارائه کنند، تضمین ذاتی که جمهوری اسلامی ایران پیگیری کرده حتما با کیفیت بهتری باید حفظ و پیگیری شود و این تضمینی است که ملت بزرگ ایران و نمایندگانشان می‌توانند اطمینان داشته باشند.» در واقع بحث تضمین و راستی‌آزمایی یکی از بحث‌های مهم در مذاکرات پیش‌‌رو است و باتوجه به اینکه یک بار آمریکا در دوره دونالد ترامپ به صورت یکجانبه از برجام خارج شد این‌بار ایران می‌خواهد به گونه‌‌ای تضمین بگیرد که اگر آن اتفاق تکرار شد بتواند سریع‌‌تر گام‌‌های برگشت‌‌پذیری را بردارد. یکی از اختلاف‌‌نظرهای اساسی بین ایران و طرف غربی به‌ویژه آمریکا نیز بحث سانتریفیوژهای ایران به ویژه سانتریفیوژهای پیشرفته IR8 است.  دراین رابطه غرب خواستار نابودی و از بین بردن سانتریفیوژهای پیشرفته IR8 است اما روسیه می‌گوید ما می‌توانیم این سانتریفیوژها را در کشورمان نگه داریم تا اگر آمریکا بار دیگر از توافق احتمالی خارج شد آنها را به ایران منتقل کند. این در حالی است که مقامات ایران پیشنهاد داده‌‌اند این سانتریفیوژ‌‌ها در داخل کشور انبار شود و تحت نظارت دوربین‌‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد تا اگر بار دیگر آمریکا از توافق خارج شد، ایران سریع‌‌تر بتواند آنها را نصب و غنی‌‌سازی را از سرگیرد. سعید خطیب‌‌زاده در نشست هفتگی با خبرنگاران با اشاره به روند مذاکرات ایران با 1+4 در وین و درباره برداشته شدن تحریم‌های غیرهسته‌‌ای گفت: «هیات ایران بعد از بازگشت از تهران پیشنهادهای خود را درباره موضوعات باقی‌مانده به صورت مکتوب داد. در چارچوب گفت‌وگوها، رفع همه تحریم‌هایی که با تعهدات طرف مقابل و انتفاع اقتصادی وعده داده‌شده ناهمخوان باشد، باید مرتفع شود. این جزو اصول ما بوده و تا امروز این موضوعات پیگیری شده است.» به گزارش خبرگزاری تسنیم، خطیب‌‌زاده همچنین گفت اگر درباره دو، سه موضوع باقی‌مانده تعهد طرف مقابل را ببینیم، وارد فاز نهایی شدن خواهیم شد. هنوز منتظر تصمیمات اروپا و آمریکا هستیم و هنوز آن اراده را در آنها ندیده‌ایم.

تمرکز روی موضوعات کلیدی و سخت

سخنگوی دستگاه وزارت خارجه با اشاره به اینکه دامنه و تعداد موضوعات کاهش جدی پیدا کرده تاکید کرد ولی موضوعات باقی‌مانده «سخت‌‌ترین و کلیدی‌‌ترین و جدی‌‌ترین» موضوعاتی است که باید حل شود. وی در ادامه با تاکید بر اینکه «مردم ایران مطمئن باشند با حقوقشان مصالحه نخواهد شد» گفت: «منافع قطعی مردم ایران، حقوق حقه ایران و دستاوردهای هسته‌‌ای همه صیانت می‌شود و برای این نسل و نسل‌‌های آتی به عنوان افتخار باقی خواهد ماند.»

جنگ روانی تل‌‌آویو

خطیب‌‌زاده در بخش دیگری از این نشست خبری درباره اظهارات مقامات رژیم صهیونیستی مبنی بر نهایی شدن توافق گفت: «مخاطب آنچه سران رژیم صهیونیستی می‌گویند، واشنگتن و پایتخت‌‌های کشورهای اروپایی است. مبنای اظهاراتشان هم جنگ روانی است تا به اقدامات ضددیپلماسی خودشان به‌طور موثری نقش بدهند.» وی افزود: «‌‌اساسا ما نسبت به حرف‌‌هایی که آنها می‌‌زنند نه توجهی داریم و نه مبنای قضاوت ما قرار می‌گیرد. آنها همه حرف‌‌هایشان را در پازل و موزاییک دسیسه‌های خودشان مطرح می‌کنند.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی ضمن تاکید بر اینکه مقامات اسرائیلی به دنبال باج‌‌خواهی از متحدانشان هستند افزود: «‌اینجا کسی گوش شنوایی برای این اظهارات ندارد.»

تصمیم نهایی با شورای عالی امنیت ملی است

همچنین خطیب‌زاده درباره نامه 250 نماینده به رئیس‌‌جمهور نیز گفت: «نمایندگان ملت در مجلس می‎دانند که مذاکره‌کنندگان ملت در وین با چه دقت و سختی در حال مذاکره هستند تا حداکثر خطوط تعیین شده در شورای عالی امنیت ملی اجرایی و پیاده‌سازی شود. تا به نقطه توافق برسیم راه قابل توجهی باقی مانده است.» وی درباره رابطه وزارت امورخارجه و مجلس در موضوع برجام نیز توضیح داد: «شورای عالی امنیت ملی راهبری مذاکرات در وین را در دست دارد و سران سه قوه از جمله رئیس محترم مجلس شورای اسلامی در شورای عالی امنیت ملی و در جریان جزئیات مباحث هستند. در همین یکی، دو ماه اخیر چندین بار دکتر امیرعبداللهیان، هم در صحن مجلس با همه نمایندگان و هم در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با اعضای آن صحبت کردند. دکتر باقری هم با نمایندگان ملت صحبت کردند.» خطیب‌‌زاده درعین حال گفت: «‌ما صدای نمایندگان ملت را خصوصی و در علنی شنیدیم. دولت تمام تلاش خود را کرده و می‌کند که در چارچوب نظرات قابل اجرا شدن نمایندگان ملت قدم بردارد و طبیعی است که تصمیم نهایی با شورای عالی امنیت ملی به عنوان نهادی مرجع برای تصمیم‌گیری قطعی درباره پرونده وین است.»

مذاکره مستقیم با آمریکا

در ادامه سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره مذاکره مستقیم با آمریکا نیز بار دیگر اظهارنظر کرد و گفت: «بارها آمریکایی‌‌ها مذاکره مستقیم را درخواست کردند و می‌خواهند برخی موضوعات را در گفت‌وگوهای مستقیم با ما مطرح کنند.» وی با اشاره به اینکه دولت ترامپ نیز عین این درخواست را از ما می‌کرد و برداشت قطعی ما این بود که مثل سایر کارهای نمایشی ترامپ یک نمایش زرد است که به اهداف سیاسی خود برسد، ادامه داد: «‌امروز به صورت غیرمستقیم Non-Paper موارد متعدد را با آمریکا رد و بدل می‌کنیم.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «‌نمی‌شود آمریکایی‌‌ها با سیاست‌های یکسان نتایج متفاوتی را ببینند. اگر نتایج متفاوتی را می‌خواهند ببینند، طبیعی است که اقدام متفاوتی را باید انجام دهند.»

شمخانی: مذاکره با آمریکا در دستورکار نیست

این در حالی است که روز گذشته علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتی نوشت: «مذاکرات وین از ابتدا میان ایران و 1+4 و نماینده اتحادیه اروپایی در جریان بوده و این مسیر بدون تغییر تا حصول نتیجه ادامه خواهد داشت. مذاکره با آمریکا به‌دلیل آنکه منشأ هیچ گشایشی نخواهد بود در دستور کار هیات مذاکره‌کننده ایران نیست.»

پیش‌‌شرط‌‌های حصول توافق

در عین حال روز گذشته بخش‌هایی از گفت‌وگوی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه یورونیوز منتشر شد که در این مصاحبه، وی با تاکید بر نزدیک‌شدن جمهوری اسلامی و طرف‌‌های غربی به حصول توافق در مذاکرات وین، نهایی شدن آن را منوط به انعطاف‌‌پذیری بیشتر آمریکا و اروپا دانست. به گزارش «ایسنا»، وزیر خارجه ایران در این گفت‌وگوی تفصیلی که مشروح آن بعدا منتشر می‌شود، با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات وین که با هدف احیای برجام و رفع تحریم‌های آمریکا در جریان است، ابتکار عمل بالایی از خود به نمایش گذاشته و با انعطاف‌‌پذیری زیادی بر سر میز مذاکره حاضر شده، گفت: «با وجود اینکه طرف غربی در طول این مذاکرات دشوار بارها احتمال ترک میز مذاکره را مطرح کرده ولی ما همواره تاکید کرده‌‌ایم که با جدیت بر سر میز مذاکره خواهیم ماند.» امیرعبداللهیان تصریح کرد: «در حال حاضر نیز اگر می‌‌گوییم بیش از هر زمان دیگری به حصول توافق نزدیک هستیم، به همین جهت است که به آمریکایی‌‌ها از طریق واسطه‌ها اطلاع داده‌‌ایم و به سه کشور اروپایی هم از سوی همکارانم در وین یا خودم گفته‌‌ایم که دیگر کاملا واضح است که نوبت شما فرارسیده و زمان مشاهده ابتکار عمل و انعطاف‌‌پذیری طرف غربی است.» وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: «ما در حال نزدیک شدن به حصول توافق هستیم اما هنوز برخی از مسائل باقی‌مانده که خطوط قرمز ما هستند.» او افزود: «ما فکر می‌کنیم اگر طرف غربی امروز واقع‌‌بینانه‌‌ با آنچه در میز مذاکرات وین می‌‌گذرد برخورد کند، ما می‌توانیم در کمتر از چند ساعت به توافق نهایی برسیم.» همچنین وزیر خارجه ایران تاکید کرد تعیین زمان دقیق توافق وابسته به انعطاف و ابتکار طرف غربی است.

توافق در وین، ضعیف‌‌تر از برجام 2015 نخواهد بود

همچنین روز گذشته میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی توییتری برخی گمانه‌‌زنی‌‌ها را مبنی بر اینکه توافق حاصل از مذاکرات وین ضعیف‌‌تر از توافق هسته‌‌ای 2015 خواهد بود رد کرد. به گزارش «ایسنا»، اولیانوف در صفحه توییترش نوشت: «برخی تحلیلگران در انتظار برای احیای توافق هسته‌‌ای، ادعا می‌کنند توافق ضعیف‌‌تر خواهد بود. این صحت ندارد. ما شاهد برجام[توافق هسته‌‌ای] به شکل اصلی آن خواهیم بود که طبیعتا ضعیف‌‌تر از سال 2015[زمانی که توافق انجام شد] نخواهد بود.»

همه تحریم‌ها باید برداشته شوند

از دیگر سو محمد مرندی، تحلیلگر و کارشناس سیاسی حاضر در وین به «پرس‌‌ تی‌‌وی» گفت هر توافقی بین ایران و گروه 4+1 در وین باید شامل برداشته شدن همه تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن شود.به گزارش خبرگزاری فارس، مرندی گفت: «مساله اصلی که ایرانی‌‌ها به دنبال آن بوده‌‌اند، این حقیقت است که قوانین مختلف که توسط آمریکا تصویب شده و تحریم‌های مختلفی که توسط ایالات متحده تحت عناوین مختلف تصویب شده، همه اینها بخشی از کارزار فشار حداکثری بوده‌‌اند و باید برداشته شوند.» وی توضیح داد: «‌لذا همه تحریم‌ها با هرگونه برچسبی از جمله برنامه هسته‌‌ای، اتحادهای منطقه‌‌ای ایران، توانایی‌‌های دفاع موشکی یا نقض ادعایی حقوق بشر باشد باید برداشته شود.»