ششمین نشست سران اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) با میزبانی تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، با موضوع «گاز طبیعی: شکل دادن به آینده انرژی»، سران کشورها و دولت‌‌‌های کشورهای عضو و اعضای ناظر برگزار شد و به پایان رسید. در این نشست که با حضور و سخنرانی رئیس‌جمهور ایران برگزار شد، جواد اوجی، وزیر نفت ایران نیز در نشست فوق‌‌‌العاده وزارتی اعضای GECF حاضر شد و به سخنرانی درباره مسائل روز صنعت جهانی گاز و نقش ایران پرداخت. محمد حامل، دبیرکل GECF نیز در این نشست سران سخنرانی و بر اهمیت گاز طبیعی به عنوان یک انرژی پاک در جهان تاکید کرد و با اشاره به انعطاف‌‌‌پذیری گاز و تامین امنیت انرژی با کمک آن، اظهار کرد که عصر طلایی گاز در راه است. این نشست با صدور بیانیه‌‌‌ای به پایان رسید و در آن به همه جنبه‌‌‌های بازار گاز طبیعی و اهمیت ترویج آن به عنوان منبع انرژی قابل اتکا و پاک تاکید شد.
ششمین نشست سران GECF در دوحه
روز سه‌شنبه ششمین نشست سران دولت‌‌‌های عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز برای دومین بار در دوحه آغاز شد. قطر در سال 2011 نیز میزبان نخستین نشست سران GECF بود. این کشور در طول جلسه پایانی نشست وزیران GECF در اکتبر 2019 در شهر مسکو به عنوان میزبان این دوره انتخاب شد. این نشست بر تقویت تلاش‌‌‌ها در راستای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد جهانی برای انرژی پاک متمرکز است. همچنین در این رویداد فرصت مناسبی برای بحث در مورد آخرین تحولات و روندهای مرتبط با صنعت گاز جهانی فراهم آمده است. با این حال، باید مدنظر داشت که GECF به‌‌‌رغم تعداد اعضا و وزن بالای بسیاری از آنها در بازار جهانی انرژی، از تعیین‌‌‌کنندگی خاصی در بازار یا حتی در روابط بخش انرژی میان اعضایش برخوردار نیست. به‌‌‌رغم آنکه بسیاری در تلاشند با دادن عناوینی چون اوپک گازی، جایگاه مهمی برای این مجمع در نظر بگیرند؛ اما واقعیت آن است که این مجمع در هیچ زمینه‌‌‌ای قابل قیاس با اوپک نیست و تاکنون بیشتر حکم یک پلت‌فرم گفت‌‌‌وگو و برگزاری رویدادها را داشته است. از همین رو، همواره حاشیه‌‌‌های این مجمع و دیدارهای ضمن نشست‌‌‌ها بین کشورها، اهمیت بیشتری داشته و اصطلاحا، همیشه حاشیه آن بر متن، مقدم بوده است. مجمع کشورهای صادرکننده گاز دارای 11 کشور عضو شامل قطر، الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، ترینیداد و توباگو، نیجریه، روسیه و ونزوئلاست. همچنین آنگولا، جمهوری آذربایجان، عراق، مالزی، نروژ، پرو و امارات متحده عربی به عنوان 7 عضو ناظر GECF فعالیت می‌کنند که در اجلاس کنونی با پیوستن موزامبیک به جمع کشورهای ناظر تعداد آنها به 8 کشور افزایش پیدا کرد. کشورهای عضو مجمع حدود 65درصد از ذخایر گازی جهان را در اختیار دارند و بیش از 45درصد تجارت جهانی گاز مربوط به این کشورهاست.
پیام دعوت به همکاری از سوی ایران
در این دوره از نشست مجمع کشورهای صادرکننده گاز، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در نشست سران و جواد اوجی، وزیر نفت نیز در نشست فوق‌‌‌العاده وزرای مجمع GECF حضور پیدا کرده و سخنرانی کردند. رئیسی در سخنرانی خود اظهار کرد که جامعه جهانی باید مانع هرگونه اقدام یک‌‌‌جانبه و قهری نظیر تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده آمریکا علیه صنعت نفت و گاز اعضای مجمع شود و آن را به رسمیت نشناسد.
رئیسی همچنین گفت که ایران به عنوان کشوری دارای ذخایر عظیم و صادرکننده گاز، پیامی شفاف برای تضمین و تامین پایدار انرژی در کوتاه‌مدت و بلندمدت به جهان اعلام می‌کند. رئیس‌جمهور ایران در سخنرانی خود اظهار کرد: «جمهوری اسلامی ایران از کشورهای عضو مجمع دعوت می‌کند ضمن تبادل اطلاعات و تجربه‌‌‌ها در حوزه استخراج، فرآوری و انتقال گاز و فناوری‌‌‌های مرتبط، همکاری‌‌‌های نظام‌‌‌مندی را برای سرمایه‌گذاری مشترک در بخش صنعت گاز آغاز کنند.»
وزیر نفت نیز در جریان سفر به دوحه ملاقات‌‌‌هایی با وزیران نفت و انرژی کشورهای الجزایر، قطر و نیجریه و وزیر امور خارجه ونزوئلا به منظور توسعه همکاری‌‌‌ها داشت. اوجی همچنین در نشست فوق‌‌‌العاده وزارتی GECF به بحث تحریم‌ها پرداخت و گفت که اعمال تحریم‌های یک‌‌‌جانبه و فراقانونی علیه اعضای GECF، ناقض قوانین بین‌المللی و از عوامل نااطمینانی در بازار انرژی جهان است. اوجی همچنین در این نشست اظهار کرد که راهبرد اساسی جمهوری اسلامی به‌‌‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر اثبات شده گاز طبیعی جهان و همچنین از بنیان‌گذاران GECF، متضمن حداکثر پشتیبانی از روح همکاری و تصمیم‌‌‌های جمعی GECF مطابق با اساسنامه و رویه‌‌‌های مورد توافق اعضای مجمع برای تحقق منافع صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان گاز طبیعی است.
وزیر نفت با اشاره به اشتیاق ایران برای گسترش همکاری‌‌‌ها گفت: «ایران آمادگی دارد با همه کشورهای عضو GECF در انواع روش موجود در تجارت گاز طبیعی و LNG اعم از سوآپ، ترانزیت و دیگر روش‌های متداول همکاری و مشارکت داشته باشد.»
حامل: عصر طلایی گاز در راه است
محمد حامل، دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز روز سه‌شنبه در سخنرانی خود در افتتاحیه ششمین اجلاس سران کشورهای GECF بر اهمیت گاز طبیعی به عنوان یک منبع انرژی پاک در راستای ارتقای توسعه پایدار، تضمین امنیت انرژی در آینده و تلاش برای کاهش آسیب‌‌‌های زیستمحیطی تاکید کرد. وی همچنین ضمن اشاره به لزوم همکاری کشورهای عضو، اظهار کرد که برگزاری ششمین اجلاس سران در دوحه نشان از اهمیتی دارد که کشورهای مختلف برای این مجمع قائل هستند. حامل همچنین گفت که انتظارات از این نهاد بالا و چالش‌ها بسیار زیاد هستند و همکاری اعضا برای ارتقای نقش این مجمع مهم است. محمد حامل همچنین به بررسی وضعیت بازار گاز پرداخت و گفت: «تقاضا برای گاز طبیعی از زمان اولین اجلاس سران مجمع در سال 2011 که در دوحه برگزار شد، حدود 23درصد رشد داشته است.»
دبیرکل GECF همچنین خاطرنشان کرد که بحران همه‌گیری کووید، انعطاف‌‌‌پذیری گاز طبیعی را به خوبی نشان داد؛ در حالی که گاز برای زندگی روزمره مردم از تامین برق موردنیازشان تا بزرگ‌ترین بخش‌‌‌های اقتصاد حیاتی است. به گفته وی، گاز طبیعی شریکی برای انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر است، زیرا ثبات و پشتیبانی لازم برای این منابع تازه و پاک را فراهم می‌کند. حامل همچنین ضمن اشاره به تقویت بازار گاز در سراسر جهان و به هم پیوسته‌‌‌تر شدن آن، مدعی شد که دوران طلایی گاز طبیعی هنوز آغاز نشده و در آینده خواهد بود. حامل بر این باور است که گاز طبیعی به عنوان پاک‌‌‌ترین منبع انرژی، پتانسیل دستیابی به قابلیت‌‌‌های مهم‌تری برای توسعه پایدار دارد. دبیرکل GECF در انتهای اظهاراتش توضیح داد که گاز طبیعی می‌تواند بین 3رکن توسعه پایدار، یعنی پیشرفت اجتماعی، توسعه اقتصادی و توسعه زیستمحیطی تعادل ایجاد کند.
تاکید بیانیه پایانی بر ترویج گاز طبیعی
همچنین روز سه‌شنبه، سران اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز با صدور بیانیه و تاکید بر روحیه همبستگی و همکاری این مجمع، به ششمین نشست سران خود در دوحه پایان دادند. طارق المُلا، وزیر نفت و منابع معدنی مصر و رئیس دوره‌‌‌ای نشست وزیران عضو GECF در سال 2022 و محمد حامل، دبیرکل این مجمع در این نشست حضور داشتند. این نشست با شعار «شکل دادن به آینده انرژی» همزمان با نوسان قیمت انرژی و توجه به سریع‌‌‌ترین رشد این سوخت هیدروکربنی جهان برگزار شد. بیانیه دوحه به همه جنبه‌‌‌های بازارهای جهانی گاز - که اکنون سیاستگذاران و ذی‌نفعان این صنعت را به خود مشغول کرده - پرداخته است، زیرا آنها در حال تغییر چشم‌‌‌انداز انرژی هستند. در این بیانیه بر ترویج گاز طبیعی به‌‌‌عنوان منبع انرژی فراوان، مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه، پاک و قابل اعتماد و به‌‌‌عنوان سوخت انتخابی برای برآوردن نیازهای رو به رشد انرژی جهان و رسیدگی به تغییرات آب و هوایی و بهبود کیفیت هوا تاکید شد. همچنین از کشورهای عضو مجمع درخواست شد به‌‌‌طور گسترده از گاز طبیعی برای رفع شکاف در دستیابی به هدف توسعه پایدار شماره هفت سازمان ملل متحد که آسیب‌‌‌پذیرترین قشرها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد برای مصرف داخلی و بین‌المللی استفاده کنند. کشورهای عضو همچنین در بیانیه دوحه متعهد شدند اعتبارات زیستمحیطی گاز طبیعی را به‌‌‌ویژه از طریق تلاش‌‌‌ها برای کاهش انتشار گازهای همراه و گاز متان و توسعه فناوری‌‌‌های سازگار با محیط‌زیست، از جمله جذب، استفاده و ذخیره‌‌‌سازی کربن (CCUS) تقویت کنند. سران کشورهای عضو این مجمع همچنین از پیشنهاد الجزایر برای میزبانی هفتمین نشست سران GECF در سال 2023 استقبال کردند.
