سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به نقش روسیه در مذاکرات گفت: رویکرد روسیه در مذاکرات وین تا امروز سازنده بوده است. به گزارش «ایسنا»، سعید خطیبزاده صبح روز دوشنبه در گفت‌‌‌وگو با خبرنگاران در پاسخ به سوالی در مورد اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه مبنی بر اینکه آمریکا باید به ما تضمین بدهد که تحریم‌های غرب علیه روسیه در مراودات ایران و روسیه در جریان اجرای برجام تاثیر نمی‌‌‌گذارد و اینکه با توجه به این اظهارات برخی معتقدند که روس‌‌‌ها مذاکرات وین را به نفع خود گروگان گرفته‌‌‌اند اظهار کرد: اظهارات آقای لاوروف را در رسانه‌‌‌ها دیده‌‌‌ایم و منتظر هستیم که از طریق مجاری دیپلماتیک جزئیات آن را بشنویم. این دیپلمات ارشد ایران در همین راستا ادامه داد: آنچه روشن است اینکه مذاکرات و گفت‌‌‌وگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است و همکاریهای صلح‌آمیز هستهای ایران نباید محدود یا تحت‌تاثیر هیچ‌گونه تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاریهای صلح‌آمیز ایران در این زمینه با چین و روسیه. وی افزود: در همین بستر این اظهارات را می‌‌‌فهمیم. رویکرد روسیه تا به امروز در جریان مذاکرات وین برای رسیدن به توافق دسته‌‌‌جمعی در وین سازنده بوده است و منتظر هستیم که در وین جزئیات بیشتری اگر دارند به ما بدهند. خطیبزاده گفت: ما در میانه مذاکرات سخت و همه‌جانبه‌‌‌ای قرار داریم و در این مذاکرات در روزهای مختلف برخوردهای مختلفی را از سوی کنشگرانی که در این مذاکرات حضور دارند مشاهده کرده‌‌‌ایم. به عنوان مذاکرهکنندگان جمهوری اسلامی ایران از مواضع کشورها، چه کشورهایی که قبلا برخی مواضع را اعلام کردهاند یا اینکه مواضعی که این روزها می‌‌‌شنویم شگفت‌‌‌زده نمی‌‌‌شویم و تعجب نمی‌‌‌کنیم. در میانه مذاکرات باید هم به اظهارات، هم به اقدامات و مواضع اعلامی و مسیر اعمالی کشورها همزمان نگاه کرد.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه با توجه به اظهارات روسیه در ارتباط با درخواست تضمین از سوی آمریکا آیا چین نیز مطالبه جدیدی روی میز مذاکرات گذاشته است و از دیگر سو با توجه به نوع موضع‌‌گیری‌‌های اخیر مطرح شده آیا زمان آن نرسیده که مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا بدون وساطت انجام شود، با توجه به اینکه آمریکایی‌‌ها نیز در این زمینه درخواستها و پیشنهادهایی داشته‌‌اند، تصریح کرد: اجازه بدهید آنچه در پشت درهای بسته در وین رخ می‌دهد را اینجا بیان نکنم.
خطیبزاده تصریح کرد: موضع چین در جریان مذاکرات وین یکی از سازنده‌‌ترین مواضعی بوده است که از روز اول تا به امروز داشته‌‌ایم. موضع حمایتی از گفتوگوهای وین و موضع حمایتی از درخواست‌‌های مشروع ایران در جریان این مذاکرات بوده است و فکر میکنیم در همین بستر تا روز آخر با چین جلو خواهیم رفت و اطمینان کامل داریم. همه کنشگران بین‌المللی نیز از رفتار چین همین برداشت را کردهاند.
خطیبزاده همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه به نظر وی اظهارات منتشر شده از سوی وزیر خارجه روسیه مبنی بر ارائه تضمین از سوی آمریکا به این کشور چه تاثیری بر روند مذاکرات وین خواهد داشت، تاکید کرد: روسیه یکی از طرف‌های مذاکراتی در گفتوگوهای وین است و طبیعی است که باید درخواستها را در چارچوب وین و میز مذاکراتی دریافت و بررسی کنیم. اجازه بدهید این چیزی که در فضای رسانه‌ای دیدیم را ترجمان آن را در میز مذاکراتی ببینیم و بعد از آن ببینیم و بررسی کنیم که در چه بستری می‌توان اینها را جلو برد.
او تاکید کرد: همان‌طور که پیش از این گفتم آنچه مهم است این است که روابط و همکاریهای صلح‌آمیز هستهای ایران با دیگر کشورها از جمله روسیه نباید محدود و مقید به هیچ تحریمی شود به ویژه اگر آن تحریم‌ها تحریم‌های خود‌خوانده و بدون مجوز سازمان ملل متحد باشد.
پاسخ سفیر روسیه در ایران به اظهارات لاوروف
با این حال، سفیر روسیه در ایران در پاسخ به سوالی درباره اظهارات وزیر خارجه این کشور گفت: سوءتفاهمی در این خصوص پیش آمده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، لوان جاگاریان، درباره اظهارات منتشرشده از سوی سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور گفت: سوءتفاهم شده است. وی تاکید کرد: از مردم ایران می‌‌‌خواهیم که به اظهارات رادیوهای بیگانه مانند رادیو فردا گوش ندهند. سفیر روسیه در ایران با اشاره به اینکه دولت این کشور در این‌باره به تهران پاسخ خواهد داد، اظهار کرد: توضیحات لازم را از طریق منابع دیپلماتیک به طرف ایرانی خواهیم داد. ما رسما به دوستان ایرانی در این خصوص توضیح خواهیم داد.
واکنش آمریکا به اظهارات لاوروف
از سوی دیگر و در ادامه واکنش‌ها به اظهارات وزیر خارجه روسیه مبنی بر درخواست تضمین، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که تحریم‌های اعمالی علیه روسیه هیچ ارتباطی با توافق هستهای با ایران و چشم‌انداز بازگشت به آن ندارد. به گزارش خبرگزاری فارس، «آنتونی بلینکن» که با شبکه سی‌‌‌بی‌‌‌اس مصاحبه می‌کرد گفت: «تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه و تحریم‌هایی که اعمال خواهد شد، هیچ ارتباطی به توافق هستهای ایران و چشم‌انداز بازگشت به آن ندارد.» وزیر امور خارجه آمریکا اضافه کرد: «این چیزها کاملا متفاوت بوده و به هیچ وجه با یکدیگر مرتبط نیستند بنابراین فکر می‌‌‌کنم که بی‌ربط هستند.»
بلینکن گفت: «مساله بازگشت به توافق است، واضح است که خروج از این توافق یکی از بدترین اشتباه‌‌‌هایی بود که در سال‌های اخیر انجام شده بود. این موضوع تمام برنامه هستهای ایران را که در یک جعبه قرار داده بود به بیرون آورد.» او گفت: «این نیز به نفع روسیه است که صرف نظر از هرچیزی، ایران قادر به ساخت سلاح هستهای نبوده یا اینکه توانایی تولید سلاح هستهای در یک دوره زمانی بسیار کوتاه را نداشته باشد.» وزیر امور خارجه آمریکا اضافه کرد: «این منفعت همچنان باقی خواهد ماند، صرف‌نظر از اینکه ما در کجای روابط خود با روسیه در نتیجه حمله به اوکراین قرار داریم.» وزارت امور خارجه آمریکا روز گذشته نیز اعلام کرد که تحریم‌های جدید علیه روسیه ارتباطی به توافق هستهای با ایران نداشته و نباید بر روی آن تاثیر بگذارد. وزارت امور خارجه آمریکا اضافه کرد: «روسیه نیز منفعت عمومی در تضمین این موضوع دارد که ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نکند.» وزیر امور خارجه روسیه روز شنبه 5 مارس (14 اسفند) گفت: «روسیه از واشنگتن خواسته است تا قبل از به نتیجه رسیدن مذاکرات وین بر سر احیای برجام تضمین کند که تحریم‌های اخیر علیه مسکو به همکاری این کشور با ایران ارتباطی پیدا نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.» لاوروف در یک نشست خبری گفت: «از سوی روسیه مشکلاتی وجود دارد. ما از همکاران آمریکایی خود ضمانت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کتبی خواسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم تا تحریم‌ها، بر حق ما برای تجارت کامل و آزاد اقتصادی، سرمایه‌گذاری و همکاریهای فنی-نظامی با ایران تاثیر نگذارد.»
هشدار فرانسه
فرانسه نیز به روسیه هشدار داد در تلاش‌‌ها برای احیای توافق برجام به باج‌‌گیری متوسل نشود. یک مقام دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه اواخر روز یکشنبه به خبرنگاران گفت دیپلمات‌‌ها تمایل دارند هر موضوع را بر اساس شایستگی‌‌های آن بررسی کنند و آنها را با هم مخلوط نکنند. او به خبرنگاران گفت: «در غیر این صورت، در واقعیت این مساله فقط باج‌‌گیری است و نه دیپلماسی.»
چشم‌انداز توافق همچنان مبهم است
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با بیان اینکه چشم‌انداز توافق همچنان مبهم است، گفت: اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم. همزمان وزیرخارجه نیز تاکید کرد اجازه نمیدهیم هیچ عامل خارجی منافع ملی را در مذاکرات تحت‌تاثیر قرار دهد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم ابراز داشت که رابطه مستقیمی بین بسته شدن سوالات آژانس و توافق در وین است. دور هشتم مذاکرات احیای برجام از 19 بهمن ماه پس از وقفه کوتاه از سر گرفته شده و همچنان با نشست‌های دوجانبه و چندجانبه و در کارگروه‌های سه گانه در جریان است. طرفین با ابراز خوش‌بینی از در دسترس بودن توافق خبر داده‌اند. با این حال ایران همچنان معتقد است برخی مسائل باقی مانده منتظر تصمیم سیاسی آمریکاست. در همین خصوص علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با بیان اینکه چشم‌انداز توافق در مذاکرات وین به دلیل تاخیر واشنگتن در اتخاذ تصمیم سیاسی همچنان مبهم است، تصریح کرد: دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرف‌‌‌هاست. به گزارش خبرگزاری فارس، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی روز دوشنبه 16 اسفند در توییتی نوشت: اولویت مذاکرهکنندگان ایرانی حل و رفع موضوعات باقیمانده است که در ردیف خطوط قرمز محسوب می‌‌‌شوند. دسترسی سریع به توافق قوی نیازمند ارائه ابتکارهای جدید از سوی همه طرف‌‌‌هاست.
دریابان علی شمخانی در توییت دیگری نوشت: کنش‌‌‌های مثبت و منفی کشورهای حاضر در مذاکرات وین با هدف تامین منافع انجام می‌شود و قابل درک است. تنها عامل موثر بر تعامل ما با 1+4 نیز تامین منافع مردم ایران است. ارزیابی مولفه‌‌‌های جدید موثر بر مذاکرات و اتخاذ ابتکارات مذاکراتی برای سرعت دادن به حصول نتیجه را در دستور کار داریم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران پنج‌شنبه هفته گذشته نیز در توییتی نوشت: راهبرد «مقاومت فعال»، سیاست «فشار حداکثری» ترامپ را به اعتراف دولت فعلی آمریکا با شکست روبه‌رو کرد. مذاکرات وین اگر به توافق خوب منتهی نشود، به طور قطع در آینده نه چندان دور، دولت فعلی آمریکا نیز به دلیل عدم‌استفاده به موقع از فرصت دیپلماسی، احساس شکست خواهد کرد.
تاکید امیرعبداللهیان بر صیانت از منافع ملی
همزمان وزیر امور خارجه ایران در کمیسیون تلفیق مجلس با تاکید بر رعایت خطوط قرمز در مذاکرات وین، تصریح کرد: اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات، تحت‌تاثیر قرار دهد. حسین امیرعبداللهیان دیروز دوشنبه 16 اسفند ماه 1400 در نشست هم اندیشی با جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی حضور یافت. وزیر امور خارجه در این نشست آخرین تحولات مرتبط با حوزه سیاست خارجی خصوصا در زمینه گفتوگوهای وین و همچنین تحولات اوکراین را تشریح کرد. امیرعبداللهیان همچنین در خصوص نظرات نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این زمینه‌‌‌ها به تبادل نظر پرداخت. وزیر امور خارجه در این نشست هم اندیشی که در محل کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی برگزار شد، در تشریح تحولات مرتبط با گفتوگوهای وین، با تاکید بر استقبال جمهوری اسلامی ایران از نهایی کردن یک توافق خوب و قوی، عزم کشورمان در زمینه رعایت خطوط قرمز تعیین شده و خصوصا تضمین‌های موثر اقتصادی و حداکثرسازی منافع جمهوری اسلامی ایران را مورد تاکید قرار داد. امیرعبداللهیان افزود: ضمن ایستادگی در حفظ و رعایت خطوط قرمز، اجازه نخواهیم داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها، تحت‌تاثیر قرار دهد.
نشست فوقالعاده کمیسیون امنیت ملی
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس هم از برگزاری نشست فوقالعاده کمیسیون متبوعش در راستای بررسی میزان رعایت قانون مصوب مجلس در روند مذاکرات وین خبر داد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمود عباس‌زاده مشکینی با اشاره به نشست فوقالعاده روز یکشنبه 15اسفندکمیسیون متبوعش، گفت: در این نشست اعضای کمیسیون در خصوص آخرین تحولات مذاکرات وین بحث و تبادل نظر کردند.
وی با اشاره به اینکه در جریان مذاکرات و تفاهم‌های صورت گرفته، نظرات طرفین در بحث تحریم‌هایی مانند فروش نفت، تبادل مالی، کشتیرانی و... به همدیگر نزدیک شده است، ادامه داد: در واقع در بیشتر موارد جمهوری اسلامی ایران با گروه 1+4 به نقطه مشترک و توافق به صورت شفاهی رسیده اما 6 تا 7 مورد از تحریم‌ها باقی مانده که برای کشورمان مهم است. این نماینده مردم در مجلس یازدهم با تاکید بر اینکه اگر طرف‌های غربی حسن نیت و جدیت داشته باشند، مسائل اختلافی حل شدنی است افزود: بدون شک قبل از اینکه این موارد تعیین‌تکلیف شوند، رضایت به توافق بد نمیدهیم و زیر بار چنین موضوعی نخواهیم رفت.
عباس‌زاده مشکینی به خانه ملت گفت: تحریم‌هایی مانند آیسا، کادسا، ویزا و تحریم برخی نهادها مانند سپاه پاسداران باید حل شود بنابراین خیلی هم اهل ضرب الاجل نیستیم و اعتقاد داریم اگر مذاکرات یک ماه هم طولانی شود، بهتر خواهد بود تا موارد مذکور به نتیجه برسد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: البته طرف‌های غربی در حوزه فعالیت‌های هستهای کشورمان نگرانی‌هایی دارند که برای رفع آنها در چارچوب پادمان همکاری میکنیم تا موضوعات شفاف شود و همچنین محدودیت‌هایی که بدون منطق و غیرقانونی علیه‌‌‌مان اعمال کردند، برطرف شود. کمیسیون امنیت ملی مجلس در هفته‌‌‌ای که گذشت با برگزاری چند نشست فوقالعاده، آخرین وضعیت مذاکرات احیای برجام در وین را مورد بررسی قرار داده است.
رابطه مستقیم بین سوالات آژانس و توافق
سخنگوی وزارت خارجه ایران در ادامه نشست خبری روز دوشنبه خود در مورد سفر اخیر گروسی به تهران و توافقات حاصل شده در این سفر و تاثیر آن در مذاکرات وین تصریح کرد: در سفر گروسی که مقدمه آن گفت‌‌‌وگوهایی در وین بود همکاریهای جامع فنی بین ایران و آژانس توافق شد که بر اساس آن یک توافق چند مرحله‌‌‌ای خواهیم داشت. خطیبزاده تصریح کرد: سوالاتی از سوی آژانس در مورد برخی اماکن در ایران مطرح شده بود که ایران پاسخ این سوالات را داده بود ولی لازم بود در یک بستر زمانی تعیین و تعریف شده با چشم‌انداز روشن بدانیم که اینها (پرونده سوالات) بسته خواهد شد. بر این اساس توافقی صورت گرفت که طی یکی، دو ماه آینده همه سوالات با همکاری فنی بین ایران و آژانس و با رویکرد فنی و فاصله گرفتن از رویکرد سیاسی یا فشارپذیری آژانس پاسخ داده شود و این موضوع انجام شود. خطیبزاده افزود: رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سوالات و توافق در وین است و ضمن اینکه مسیر فنی این توافق حفظ می‌شود اما روشن است که این توافق باید به صورت همزمان و جزئی از آن توافق (توافق وین) لحاظ شود. سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دیگری در مورد اختلافات باقی مانده در جریان مذاکرات وین و طرح برخی ضرب‌‌‌الاجل‌‌‌ها از سوی برخی طرف‌‌‌ها در این مذاکرات تصریح کرد: نکات اختلافی باقیمانده در جریان مذاکرات وین از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است البته اگر موضوع جدیدی را کسی اضافه نکند. او تصریح کرد: همه آنها هم منتظر پاسخ ایالات متحده است. اگر آمریکا رویکرد منطقی داشته باشد و دغدغه ایران و 1+4 را در نظر بگیرد و به این درخواستها پاسخ مناسبی بدهد در کمترین زمان توافق در دسترس است.
تاکید گروسی بر توافق با ایران
همزمان با اظهارات سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت خارجه ایران، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه مقدماتی نشست شورای حکام گفت که در سفر سازنده به تهران در خصوص مجموعهای از اقدامات توافق کردهاند. به گزارش خبرگزاری فارس، «رافائل گروسی» دیروز (دوشنبه) در بیانیه‌‌‌ای در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مذاکرات سازنده با «محمد اسلامی» معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ابراز خرسندی کرد. وی در خصوص سفر به تهران و دیدار با «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت:« من خرسندم که به اطلاع شما برسانم که در جریان سفر روز شنبه به تهران و پس از مذاکرات سازنده، من و معاون رئیسجمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی توانستیم در خصوص مجموعهای از اقداماتی که راهنمای کار ما خواهد شد، به توافق برسیم. کارهای زیادی پیش‌‌‌رو داریم و تازه شروع کرده‌‌‌ایم.» گروسی در خصوص گزارش خود در ارتباط با راستی‌‌‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هستهای ایران گفت: «تا 23 فوریه 2021، آژانس اجرای تعهدات هستهای ایران تحت برجام را راستی‌‌‌آزمایی و نظارت کرد. با این حال، از آن تاریخ، این فعالیت‌ها به‌‌‌طور جدی تحت‌تاثیر تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات مرتبط هستهای خود تحت برجام، از جمله پروتکل الحاقی قرار گرفته است.» مدیرکل آژانس در ارتباط با توافقات اواخر سال میلادی با مقام‌‌‌های ایرانی گفت: «پس از رایزنی‌های سازنده با معاون رئیسجمهور اسلامی در 15 دسامبر 2021، شرایط جدیدی در رابطه با تجهیزات نظارتی آژانس تحت برجام مورد توافق قرار گرفت. این امر آژانس را قادر کرد تا دوربین‌‌‌ها را مجددا در کارگاه کرج نصب کند و همه رسانه‌‌‌های ذخیره‌‌‌سازی را در دوربین‌‌‌های مرتبط با برجام در سراسر ایران جایگزین کند.» گروسی سپس در ارتباط با سفر اخیر به ایران گفت: «همان‌طور که خواهید دید، بیانیه مشترک توافق شده با ایران در روز شنبه مجموعهای از گام‌‌‌هایی را که باید طی چند ماه آینده انجام شود مشخص می‌کند.» وی ادامه داد: «آژانس مشتاقانه منتظر است تا 20 مارس (29 اسفند) توضیحات کتبی از جمله اسناد پشتیبان مرتبط را در مورد سوالات مطرح شده توسط آژانس که ایران تاکنون به آنها رسیدگی نکرده است و در خصوص موضوعات مربوط به سه مکان خاص است، دریافت کند. کارهای زیادی پیش روی ماست. ما آماده‌ایم.» گروسی پس از نشست شورای حکام نیز تاکید کرد که مسائل زیادی در ارتباط با ایران وجود دارد که باید برطرف کنیم.
