شاخصکل بورس اوراق‌بهادار تهران تا میانه‌‌‌‌‌‌های کانال 3/ 1میلیون واحدی پیشروی کرد. در معاملات روز دوشنبه نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای بیش از 20هزار واحد افزایش (معادل 54/ 1درصد رشد) داشت و توانست رقم 342/ 1میلیون واحدی را به خود اختصاص دهد. ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) هم با افزایش ارتفاع قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌ای همراه شد و در پایان معاملات رقم 3699 میلیارد‌تومانی را ثبت کرد. گفتنی است، در هفته سوم معاملات اسفندماه طی 3 روز کاری اخیر شاخص بورس تهران بیش از 61هزار و 700 واحد افزایش (معادل81/ 4درصد رشد) پیدا کرده است.
بورس‌‌‌‌‌‌بازی بر محور کامودیتی
بورسبازان روز دوشنبه پس از دو روز بی‌‌‌‌‌‌خبری و تعطیلی بازار کامودیتیها، روند داد و ستدها در بازارهای جهانی را پیگیری و معاملات خود را بر مبنای تغییرات نرخ‌های جهانی پیاده‌‌‌‌‌‌سازی کردند؛ به‌طوری که آمار‌‌‌‌‌‌ها حکایت از افزایش اثر‌‌‌‌‌‌گذاری بازارهای جهانی در چینش پرتفوی سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران و نقش پررنگ کالاهای اساسی در بورس تهران و فرابورس ایران داشت. روز دوشنبه در تالار سعادت‌‌‌‌‌‌آباد نماد شرکت‌هایی اعم از معدنی-صنعتی گل‌‌‌‌‌‌گهر، گسترش نفت و گاز پارسیان، نفت و گاز و پتروشیمی تامین و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری غدیر بیشترین تاثیر را در رشد دماسنج بازار داشتند.
بازگشایی روز گذشته بازارهای جهانی قیمت‌های فوق‌‌‌‌‌‌العاده‌‌‌‌‌‌ای را پیشروی سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران بازارهای مالی گذاشت، به‌طوری‌که قیمت نفت با رکوردشکنی جدیدی همراه شد و تا محدوده 139 دلار بر بشکه پیشروی کرد، هر چند در ادامه نرخ طلای‌سیاه با اندکی اصلاح (تا لحظه تنظیم این گزارش) توانست تا سطحی 126 دلار بر هر بشکه کاهش ارتفاع داد. چنین موضوعی باعث شد تا عمده شرکت‌های زیرمجموعه نیز تحت‌تاثیر رشد بهای نفت با افزایش نرخ در معاملات خود همراه شوند.
سایر کالاهای اساسی در بازار کامودیتیها هم با افزایش قیمت قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌ای همراه بودند به‌طوری که مس سطح 11هزار دلار، روی 4260دلار، آلومینیوم 4هزار دلار و اوره رقم 837دلار بر هر تن را تجربه کردند. بر این اساس افزایش تحرک در این بازارها باعث شد تا شرکت‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور داخلی که حدود 70درصد از ارزش کل بازار سهام ایران را در اختیار دارند نیز با هجوم متقاضیان روبه‌رو شوند تا بدین ترتیب این دست از شرکت‌ها بیشترین وزن را در رشد دیروز نماگر اصلی بورس تهران اعمال کنند. در عین حال رشد چند وقت اخیر قیمت‌های جهانی به‌خصوص جهش‌‌‌‌‌‌های روز گذشته کالاهای اساسی در این بازارها، نگرانی‌های موجود میان بورسی‌‌‌‌‌‌ها از بابت افت احتمالی دلار را خنثی کرد.
در این میان بررسی گروه پالایشی که طی چند وقت اخیر در پی صعود نرخ نفت در بازارهای جهانی واکنش‌های به مراتب مثبت‌‌‌‌‌‌تری را نسبت به سایرین از خود نشان می‌داد نیز حکایت از این مهم دارد که همچنان شرکت‌های فعال در این صنعت همگام با رشد بهای نفت رو به صعود گذاشته‌‌‌‌‌‌اند. این در حالی است که پس از گزارش‌‌‌‌‌‌های پاییز که نشان داد کرک اسپرد رشد محسوسی داشت انتظار می‌رود در فصل زمستان هم با توجه به رشد نزدیک به 20درصدی میانگین قیمت نفت، کرک‌اسپرد پالایشی‌‌‌‌‌‌ها هم با رشد قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌ای همراه شود. بر این اساس انتظار می‌رود که در این صنعت شرکت‌ها بتوانند با تعدیل مثبت و سودآوری همراه شوند و گزارش‌‌‌‌‌‌های مالی به مراتب مطلوب‌‌‌‌‌‌تری را نسبت به گذشته به بازار ارائه کنند.
تامل برجامی سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران
این روز‌‌‌‌‌‌ها هر چند احیای برنامه جامع اقدام مشترک نسبت به گذشته وزن قابل‌توجهی در محاسبات سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران پیدا کرده است اما روز دوشنبه مقداری نگرانی برجامی در بازارها وجود داشت. در بورس تهران سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران عمدتا حقیقی فروش شرکت‌های زیرمجموعه صنعت بانک و خودرو را در دستور کار معاملاتی خود قرار دادند. این در حالی است که برخی از فعالان بازار سهام بر این باورند، به دلیل عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌‌ها در حوزه مذاکرات اتمی، سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران منابع خود را وارد سهامی می‌کنند که از پشتوانه بیش‌‌‌‌‌‌تری در راستای افزایش نرخ‌ها برخوردارند. قشر دیگر از بورسبازان هم معتقدند، بازار سهام مدت‌‌‌‌‌‌هاست که وارد سیکل مشخصی شده به‌طوری که بررسی جریان داد و ستدهای چند هفته اخیر نشان می‌دهد منابع در گروههای برجامی و دلاری در حال چرخش است و بسته به سیگنال‌‌‌‌‌‌ها مخابره‌‌‌‌‌‌ای در صنایع مختلف جابه‌جا می‌شود (ریالی- دلاری- برجامی). این نگرانی در بازارهای دیگر نیز قابل‌مشاهده بود. به اعتقاد کارشناسان حمله روسیه به اوکراین در بازارهای جهانی التهاباتی را ایجاد کرد، با این حال جایی شاهد تشدید این التهابات بودیم که طرف‌‌‌‌‌‌های غربی مراودات مالی خود را با روسیه تحریم کردند. اکنون نگرانی که در میان معامله‌‌‌‌‌‌گران وجود دارد از کارشکنی‌‌‌‌‌‌های احتمالی روسیه در روند مذاکرات اتمی وین نشأت می‌گیرد. گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌هایی میان جامعه سهامداران وجود دارد مبنی‌بر اینکه واکنش روسیه به تحریم می‌تواند در مسیرتوافق ایران با قدرت‌‌‌‌‌‌های جهانی و احیای برجام خلل ایجاد کند زیرا در صورت حصول توافق ایران می‌تواند جایگزینی به مراتب بهتر از روسیه در تامین نفت و سایر کالاهای اساسی در جامعه بین‌‌‌‌‌‌المللی باشد. به هر روی صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های روز دوشنبه خطیب‌‌‌‌‌‌زاده سخنگوی وزارت امورخارجه نشان داد که نگرانی چندانی درخصوص مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌ای وجود ندارد و احیای برجام در آینده نزدیک دور از انتظار نیست.
واکنش ادامه‌‌‌‌‌‌دار به حذف 4200
همزمان با افزایش گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌ها در راستای حذف ارز 4200تومانی معامله‌‌‌‌‌‌گران در واکنش به این رویداد به سمت گروههای مرتبط در جریان داد و ستدها میل پیدا کردند، به‌طوری که روز گذشته هیجان خرید در گروه‌‌‌‌‌‌هایی نظیر زراعت، دامپروری، روغن خوراکی و دارو مشاهده شد و تعدیل مثبت قیمتی را در این صنایع رقم زد. هر چند نمایندگان خانه ملت با شفاف‌‌‌‌‌‌سازی درخصوص مصوبه اخیر مجلس (حذف دلار 4200تومانی) خبر از تفویض اختیار به دولت سیزدهم در راستای حذف این مهم دادند و در ادامه بر ضرورت اختصاص کالابرگ از سوی دولت نیز اشاره‌شده است. به این ترتیب کمی از واکنش هیجانی بورسی‌‌‌‌‌‌ها در گروههای درگیر با دلار ترجیحی کاسته شد و خبری از تشکیل صف‌‌‌‌‌‌های خرید همانند روز یکشنبه نبود، با این حال وضعیت متعادلی را تجربه کردند و در محدوده سبز تابلو دادوستد شدند.
نفت 200 دلاری می‌شود؟
مذاکره آمریکا و اروپا درباره ممنوعیت واردات نفت روسیه یکی از عوامل اصلی اثرگذار در روند حرکت جهشی قیمت جهانی نفت در بازگشایی روز گذشته بازارهای جهانی بود. به باور کارشناسان با اینکه آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه ایالات‌متحده آمریکا با تاکید بر اهمیت ثبات عرضه نفت در سطح جهانی، خبر از قصد ایالات‌متحده و شرکای اروپایی واشنگتن برای بررسی ممنوعیت واردات نفت روسیه داد اما با توجه به ظرفیت‌‌‌‌‌‌های محدود کشور‌‌‌‌‌‌های تامین‌کننده نفت، تنها ایران می‌تواند در صورت حصول توافق با توجه به منابع عظیم خود التهابات ناشی از تحریم روسیه را در بازارهای جهانی کاهش دهد. این رویداد یقینا در صورت دستیابی به معاهده بین‌‌‌‌‌‌المللی می‌تواند اثرات قابل‌توجهی نیز در اقتصاد ایران ایجاد کند.
توافق قدرت‌‌‌‌‌‌های جهانی در راستای تحریم روسیه با فرض فرسایشی‌شدن مذاکرات اتمی وین یک سناریوی اجتناب‌ناپذیر را در بازارهای جهانی به تصویر می‌‌‌‌‌‌کشد. اتان هریس رئیس اقتصاد جهانی برای تحقیقات جهانی معتقد است؛ «اگر غرب بیشتر صادرات انرژی روسیه را قطع کند، شوک بزرگی برای بازارهای جهانی خواهد بود. از دست دادن 5میلیون بشکه نفت روسیه می‌تواند منجر به دوبرابر شدن قیمت نفت به 200دلار در هر بشکه و کاهش رشد اقتصادی در سطح جهان شود. این فقط نفت نیست، زیرا قیمت کالاها قوی‌‌‌‌‌‌ترین شروع خود را از سال1915 تاکنون داشته‌است.
در میان بسیاری از محرک‌‌‌‌‌‌ها در هفته گذشته، نیکل 19 درصد، آلومینیوم 15 درصد، روی 12درصد و مس 8درصد افزایش یافت، درحالی‌که معاملات آتی گندم 60درصد و ذرت 15درصد افزایش یافت.»
سیگنال مثبت از کاهش شکاف دلاری
کاهش فاصله معنادار نرخ دلار بازار آزاد با نرخ سامانه نیما از دیگر رویداد‌‌‌‌‌‌های مورد‌توجه سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران در معاملات دیروز بود. هر چند شرکت‌های سهامی با دلار سامانه نیما اقدام به نقل و انتقالات خود می‌کنند اما نباید فراموش شود که کاهش فاصله نرخ دلار بازار آزاد با دلار نیمایی علاوه‌بر اینکه فضا برای سفته‌‌‌‌‌‌بازی را محدود میکند، می‌تواند نشان از حرکت به سمت نرخی مشخص و واقعی در بازارها داشته باشد.
بورس دوشنبه از دریچه آمار
همان‌طور که گفته شد، بازارهای جهانی، اهرم اصلی رشد شاخصکل بورس تهران در جریان داد و ستدهای دیروز بودند، بنابراین در بازار روز دوشنبه حقیقی‌‌‌‌‌‌ها عمدتا از صنایع برجامی خارج شدند و سرمایه خود را به سمت گروه‌‌‌‌‌‌هایی اعم از محصولات شیمیایی با خالص خرید 168 میلیارد‌تومان و فرآورده‌های نفتی با 138 میلیارد‌تومان هدایت کردند. سایر صنایع اعم از بانک، خودرو و ساخت قطعات و حمل‌ونقل نیز به ترتیب در صدر فهرست خالص فروش سهامداران حقیقی جای گرفتند، از این‌رو همان‌طور که گفته شد استقبال بورسبازان از تعدیل مثبت قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی افزایش اقبال بازار سهام را از سوی سهامداران خرد به همراه داشت. بدین ترتیب خالص تغییر مالکیت در شانزدهمین روز از اسفندماه 1400 از جابه‌جایی 151 میلیارد‌تومانی سهام از پرتفوی سهامداران نهادی به سبد سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاری حقیقی‌‌‌‌‌‌ها حکایت داشت. در روزی که شاخصکل بورس تهران با رشد 54/ 1درصدی همراه شد، از 337 نماد معامله‌شده، قیمت پایانی 229 سهم (68 درصد) مثبت بود و در مقابل 98 سهم (29 درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 31نماد (9 درصد) صف خریدی به ارزش 154 میلیارد‌تومان تشکیل دادند، اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در 12 نماد بورسی (4 درصد) به ارزش 31میلیارد‌تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افزایش 73/ 1درصدی را ثبت کرد، 144 نماد معامله شدند که در این میان قیمت 98 سهم (68 درصد) مثبت و 38 سهم (26درصد) منفی بود. در این بازار 11 نماد (8 درصد) صف خریدی به 35 میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در 7 نماد فرابورسی (5درصد) به ارزش 38میلیارد‌تومان بودیم. بازار پایه نیز روز گذشته میزبان دادوستد 146 نماد بود. در این میان 65سهم (45 درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد 68 سهم (47 درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 38 نماد (26درصد) صف خریدی به ارزش 125 میلیارد‌تومان شکل دادند و صف‌فروش در این بازار به 43نماد (29 درصد) با ارزشی بالغ بر 79میلیارد‌تومان اختصاص پیدا کرد.
