جسارت ترافیکی شهردار لندن

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل «دنیای اقتصاد»، سبک خاص صادق‌‌خان در اتخاذ تصمیم‌‌های بزرگ برای شهر این است که پیش از عملیاتی کردن هر برنامه‌‌ای ابتدا کم و کیف آن را با شهروندان در میان می‌‌گذارد و آنها از تصمیمات جدید غافلگیر نمی‌شوند. راز محبوبیت صادق‌خان نیز در همین سبک خاص اداره شهر است.

صادق خان بنا دارد به زودی طرح ترافیکی مجموعه شهری لندن را به همه خیابان‌‌ها و بزرگراه‌های سطح شهر تسری دهد. در حال حاضر طرح ترافیکی لندن در دو بعد اجرا می‌شود؛ یک بعد آن در محدوده معابر مرکزی شهر اجرا می‌شود که هدف اولیه آن کاهش بار ترافیک در هسته پرتردد شهر است و در عین حال به دنبال اجرای آن کاهش انتشار آلاینده‌ها در جو نیز ثمره دیگری است که می‌توان برای این طرح توصیف کرد. بعد دیگر طرح مذکور در واقع در رینگ دوم اطراف هسته مرکزی شهر به عنوان محدوده مناطق کم‌‌آلاینده (LEZ) اجرا می‌شود. لندن از 2017 نسخه تکامل‌یافته این طرح را در رینگ دوم کلید زد و پهنه وسیعی از شهر را به عنوان مناطق بسیار کم‌‌آلاینده (ULEZ) معرفی کرد که ضوابط سختگیرانه‌‌تری برای تردد خودروها در آن وضع شد.«ULEZ» در واقع واکنشی بود به تشدید آلودگی هوا در پایتخت. در واقع هدف اصلی و اولیه از اجرای طرح مناطق کم‌‌انتشار آلاینده‌ها و نسخه ویژه و تکامل یافته آن کاهش انتشار آلاینده‌های خروجی از اگزوز خودروها در جو بوده است، اما به دنبال آن کاهش بار ترافیک خودرویی و افزایش اقبال به سفر با ناوگان پاک نظیر دوچرخه و اسکوتر نیز محقق می‌شود.

اجرای ULEZ در یک‌‌چهارم لندن

اواخر سال 2021 شهردار لندن تغییراتی در شکل اجرای طرح مناطق بسیار کم‌‌انتشار آلودگی پیاده کرد که مهم‌ترین آن، افزایش عرصه مشمول اجرای این طرح بود. از آن مقطع زمانی به بعد طرح «ULEZ» در مساحتی به وسعت یک‌‌چهارم کل لندن بزرگ اجرا و پیش‌‌بینی شد با توجه به شیوع کرونا، این تصمیم به افزایش تقاضای سفر با دوچرخه و اسکوتر نیز منجر خواهد شد. پیش از آن نیز در دیگر شهرهای بزرگ اروپایی به دلیل همه‌‌گیری ویروس کووید - 19 و ناگزیری گروهی از شهروندان به انصراف از سفر با ناوگان حمل و نقل عمومی با هدف کاهش احتمال ابتلا به این بیماری، یک خط عبوری از برخی معابر در شهرهای بزرگ به تردد با اسکوتر و دوچرخه اختصاص پیدا کرده بود تا امکان فاصله‌‌گذاری اجتماعی برای مردم بیش از پیش فراهم شود.

اما اکنون در پایتخت انگلیس قرار است نسخه جدیدی از طرح ترافیکی پیاده شود. صادق خان اخیرا برنامه‌‌ای ارائه کرده که در صورت اجرا، کل معابر لندن بزرگ محدوده اجرای طرح ULEZ خواهد بود و تردد خودروها در آن مشمول پرداخت عوارض می‌شود. او بنا دارد ابتدا دیدگاه کارشناسان ترافیکی و شهروندان و نیز مدیران اجرایی را درباره کم و کیف ایده خود و امکان اجرای آن بداند و پس از دریافت نقد و نظر، در نهایت آن را حداکثر در سال 2023 اجرا کند. شهردار لندن علاوه بر دو هدف کاهش ترافیک و آلودگی که از اجرای طرح‌های ترافیکی تاکنون دنبال می‌کرده، با کشاندن این طرح به کل عرصه لندن هدف سومی را نیز دنبال می‌کند و آن مهار تغییرات بدخیم اقلیمی و گرمایش زمین ناشی از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای است.

طبق این طرح رانندگان خودروهای قدیمی‌‌تر و آلاینده‌‌تر برای وارد شدن به شبکه معابر لندن بزرگ از کمربندی شمال و جنوب این ابرشهر باید هزینه پرداخت کنند. صادق خان گفته است برای حل موضوع آلودگی هوا در لندن دیگر زمانی برای هدر دادن وجود ندارد.

طبق این طرح بیشتر خودروهای آلاینده باید برای ورود به محدوده «ULEZ» روزی 50/ 12 پوند پرداخت کنند و این رقم جدای از عوارض 50/ 17 پوندی است که برای ورود به طرح ازدحام (طرح ترافیک هسته مرکزی لندن) پرداخت می‌شود. به گفته صادق خان، چالش‌‌های سه‌‌گانه مقابله با آلودگی هوا، ازدحام ترافیکی و تغییرات اقلیمی به این معناست که کاهش انتشار دی‌‌اکسیدکربن در لندن باید بیشتر شود؛ کمااینکه از نگاه او، این موضوع یک مساله عدالت اجتماعی هم به شمار می‌‌آید، چراکه آلودگی هوا بیشترین ضرر را برای جوامع فقیرتر دارد. صادق‌خان معتقد است گسترش محدوده با آلایندگی بسیارکم در لندن بیشترین تاثیر را بر انتشار دی‌‌اکسیدکربن و ازدحام مرتبط با تاثیرات مالی بالقوه بر اهالی لندن خواهد داشت.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، طرح ترافیک جدید لندن دست‌‌کم به دو علت یک جسارت تمام‌عیار برای جراحی ساختار حمل و نقلی پایتخت انگلیس به شمار می‌‌آید؛ یکی اینکه به دنبال اجرای این نسخه از طرح مذکور در همه جای شهر استفاده از خودروی شخصی محدود می‌شود و دوم اینکه هزینه استفاده از خودروی شخصی به حدی افزایش می‌‌یابد که عملا واجد بازدارندگی موثر خواهد بود و مردم را به سفر سبز با ناوگان پاک تشویق می‌کند.

رقم عوارض پیشنهادی صادق خان تفاوتی با آنچه اکنون پیاده می‌شود ندارد و در نسخه آتی هم قرار است خودروهای آلاینده برای تردد در این پهنه که به وسعت کل شهر خواهد بود، روزانه 50/ 12 پوند عوارض بپردازند. عدم پرداخت این عوارض نیز خودروها را مشمول جریمه 100 پوندی می‌کند.

برای مطابقت با استاندارهای محدوده‌«ULEZ»، خودروها باید استانداردهای انتشار دی‌‌اکسیدکربن موسوم به «یورو» را برای خودرو و نوع انتشار داشته باشند که شامل استاندارد یورو3 برای موتورسیکلت‌‌ها، سه‌‌چرخه موتوری و چهارچرخه موتوری، استاندارد یورو4 برای خودروها، ون‌‌ها و مینی‌‌بوس‌‌های بنزینی و استاندارد یورو5 برای خودروها، ون‌‌ها و مینی‌‌بوس‌‌های دیزلی است. کامیون‌‌ها، ون‌‌ها و خودروهای سنگین تخصصی بالاتر از 5/ 3 تن و همچنین اتوبوس‌‌ها، مینی‌‌بوس‌‌ها و اتوبوس‌‌های مسافربری، بالای 5 تن، نیازی به پرداخت هزینه ورود به محدوده ULEZ ندارند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در صورت سراسری شدن اجرای ULEZ در لندن، تردد در محدوده مرکزی شهر مشمول دو نوع عوارض مربوط به دو طرح محدودیت‌‌زا که در این ابرشهر در حال اجرا است، خواهد شد و در نتیجه استفاده‌‌کنندگان از خودروی شخصی در مرکز شهر باید روزانه حدود 30 پوند عوارض پرداخت کنند. به این ترتیب با توجه به میانگین درآمد لندن‌‌نشین‌‌ها، افرادی که همچنان تمایل به استفاده از خودروی شخصی برای سفرهای روزانه در مرکز شهر داشته باشند، ناگزیر به پرداخت 25 تا 30 درصد از درآمد ماهانه خود به عنوان عوارض هستند و این رقم جدای از عوارض مصرف سوخت است که خودروسواران در لندن پرداخت می‌کنند.

این ارقام زمانی معنادار می‌شود که آن را با هزینه عوارض تردد رایج در تهران مقایسه کنیم. میانگین هزینه تردد در رینگ مرکزی شهر تهران طی یک ماه که با عنوان عوارض طرح ترافیک از شهروندان اخذ می‌شود، شاید به زحمت و با اغماض به 10 درصد از میانگین درآمد افراد برسد.

این طرح قرار است به صورت 24 ساعته یعنی در تمام شبانه‌‌روز و در کل روزهای هفته بدون استثنا در مجموعه شهری لندن بزرگ به اجرا دربیاید. برآوردها درباره جزئیات این طرح همچنین نشان می‌دهد بیش از 80 درصد ساکنان لندن بزرگ برای ترددهای روزانه مشمول این طرح می‌شوند.

آن طور که جزئیات این طرح نشان می‌دهد اگرچه سه هدف کاهش ترافیک، حل بحران آلودگی هوا و همچنین کنترل بحران‌‌های اقلیمی از اجرای این برنامه صادق خان، شهردار لندن دنبال می‌شود اما یک محور اصلی این طرح نیز موضوع مهار عوارض و پیامدهای مربوط به آلودگی هوا است. این طرح و این محور اصلی در واقع برای حفظ سلامتی شهروندان به‌ویژه کودکان لندن و کاهش هزینه‌های درمان مرتبط با بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به اجرا در‌خواهد آمد. در واقع یکی از اهداف و محورهای اصلی اجرای این طرح موضوع کیفیت زندگی و سلامتی شهروندان است. آلودگی هوا هم‌‌اکنون در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا منجر به بروز عوارض قلبی و ریوی و ثبت سهم قابل توجهی از مرگ و میرها شده است.

تاثیر ULEZ بر انتشار آلاینده‌ها

نتایج اولیه اجرای طرح ULEZ در لندن در سال 2019 نشان داد روزانه نزدیک به 44هزار خودرو کمتر در مناطق مشخص‌‌شده تردد کرده‌‌اند و غلظت دی‌‌اکسید نیتروژن که یکی از آلاینده‌های اصلی هواست، 44 درصد کاهش یافته است. در این طرح همچنین بالغ بر 12هزار و 300 تن در میزان نشر کربن دی‌‌اکسید صرفه‌‌جویی شده است. طرح مناطق بسیار کم‌‌انتشار آلاینده‌ها بخشی از برنامه کلان‌‌تر شهرداری لندن است که از سال 2016 و با بودجه نزدیک به 800 میلیون پوند در دست اجراست. در طول چند سال اخیر همه اتوبوس‌‌های ناوگان حمل‌‌ونقل واجد پاک‌‌ترین استانداردهای آلایندگی یعنی یورو 5 شده‌‌اند و از سال 2018 تاکسی‌‌‌‌ها تنها در صورت داشتن مجوز «آلایندگی صفر کربن» مجاز به تردد در شهر هستند.

انگلیس در تلاش است فروش خودروهای دیزلی و بنزینی را تا سال 2030 متوقف کند و از سال 2035 نیز بنا بر این است که همه خودروها و وانت‌‌های جدید، میزان آلاینده‌های خروجی خود را به صفر برسانند. شهردار لندن در زمان ارائه برنامه‌های خود برای تصدی این مسوولیت گفته بود قصد دارد این کلان‌شهر را تا سال 2050 به شهری «فاقد کربن» تبدیل کند.

به این ترتیب تصمیمات جسورانه درباره گستره اجرای طرح ULEZ با هدف تحقق هدف بزرگی است که وی در زمان تصدی مسوولیت برای خود و تیمش در نظر گرفته است.