این استان از شمال و شرق توسط کوههای زاگرس احاطه شده است، با حرکت به سمت داخل استان ارتفاع این کوهها کاسته شده و جای خود را به تپه ماهورها میدهد. خوزستان شامل دو منطقه کوهستانی و جلگهای است. دو پنجم کل مساحت استان کوهستانی و سه پنجم آن جلگهای است. کوه چو، زردکوه، شاویش، آب بندان، مامازاد، کوه سیاه و کوه چال از کوههای خوزستان هستند. جلگه خوزستان شیب کمی دارد و در برخی از نقاط آن گنبدهای نمکی وجود دارد که نقش عمدهای در شور کردن اراضی و آبها دارد. خوزستان با مساحت 64.057 کیلومترمربع در جنوبغربی ایران در کرانه خلیج فارس و اروندرود قرار دارد و مرکز استخراج نفت و گاز ایران بهشمار میآید.
آبادان
آبادان به بازارها و اجناس ارزانقیمتش معروف است و بازارکویتیها، بازار امیری، بازار احمدآباد، بازار ته لنجیها، بازار مرکزی، بازار درجه یک ماهیفروشان و انواع بازارچهها از مراکز خرید این شهر هستند. به دلیل همجواری با کشورهای حوزه خلیجفارس همه ساله انواع اجناس، خوراک و پوشاک از طریق لنجها به این شهر وارد میشود اما تنها اجناس خوب خارجی نیست که مهمانان نوروزی را به این شهر میکشاند بلکه ارزان بودن اجناس نیز دلیل این موضوع است. مهمانان نوروزی با خرید انواع اجناس رونق خوبی به بازارهای شهر آبادان میبخشند و آبادان از این طریق توانسته جمعیت چشمگیری را نسبت به دیگر شهرهای استان به سوی خود جذب کند. به طور حتم مهمانان نوروزی خاطرات خوشی از شهر آبادان به یاد دارند؛ زیرا این شهر به جز اجناس خوب، مردم خون گرم و مهمان نوازی هم دارد.
مسجدسلیمان
نخستین چاه نفت خاورمیانه در مسجدسلیمان قرار دارد. شروع حفاری این چاه در سال 1286 خورشیدی و خاتمه حفاری در سال 1287 خورشیدی بود. این چاه در منطقه میدان نفتون مسجدسلیمان واقع شده است که همه ساله در ایام نوروز مهمانان بسیاری به این شهر برای بازدید از این چاه نفت قدیمی سفر میکنند. آتشکده یا معبد سرمسجد نیز از مهمترین مکانهای تاریخی شهر مسجدسلیمان و حتی استان است. این آتشکده در شمالشرقی مسجدسلیمان قرار دارد. به گفته کارشناسان و معماران، این آتشکده در قرن هفتم قبل از میلاد ساخته شده است و در گذشتههای دور در این آتشکده آتشی افروخته میشده است. دشت گلگیر نیز از مناطق بسیار زیبای شهر مسجدسلیمان است. این منطقه در 38 کیلومتری شمالشرقی مسجدسلیمان قرار دارد و همان طور که از نام این منطقه پیداست این دشت مملو از گلهای بسیار دلپذیر است که در بهار رشد میکنند و چهره بسیار زیبایی به این منطقه میدهند و همه ساله مهمانان نوروزی بسیاری از این منطقه دیدن میکنند. آبشار نگین نیز یکی از زیباترین آبشارهای ایران است که در یکی از روستاهای مسجد سلیمان قرار دارد. نام این روستا «شیمبار» است.
لالی
لالی یکی از شهرهای سرسبز خوزستان است. نام این شهر از گلهای لاله وحشی که در بهار رویش میکنند گرفته شده است. لالی از شهرهای قدیمی استان است که از گذشتههای دور تا به امروز مهمانان بسیاری در ایام نوروز به این شهر سفر کردهاند. آبشار بابا روزبهان و آبشار آرپناه در این شهر قرار دارد که باعث شده تا در تمام فصول این شهر دلپذیر و سرسبز باقی بماند. شهر لالی در قلب رشته کوه زاگرس واقع شده است و آب و هوای این شهر تا حدودی معتدل است اما این شهر نیز مانند دیگر شهرهای استان خوزستان در فصل تابستان از گرما در امان نیست.
شوشتر
شوشتر از شهرهای بسیار کهن ایران است و مکانهای دیدنی این شهر زبانزد خاص و عام است. آسیابهای آبی سیکا، خانه مستوفی، منزل معین التجار، عمارت کلاه فرنگی، برج کلاه فرنگی، خرف خانه، قلعه رستم عقیلی، قلعه سلاسل، قلعه رستم، شهر باستانی دستوا، پل شادروان، پل لشگر، پلکانهای مجموعه آسیابها، ساباط ورودی، پل حاج خدایی، کاروانسرای افضل، بند ماهی بازان، معبد توعاشقون، چشمه گراب، چشمه سوزنگر، پل آب شور، تونل سه کوره، پل بند گرگر، تونل دهانه شهر، چهار طاقی، پل شاه علی، آبشارهای شوشتر، مسجد جامع شوشتر، بقعه محمد گیاهخوار، بقعه سیدمحمد ماهرو، امامزاده عبدالله، بقعه براء بن مالک، بقعه خضر، همه ساله بهخصوص در فصل بهار مهمانان بسیاری را جذب میکنند. شوشتر جزو شهرهای خوش آب و هوای خوزستان است.
دزفول
دزفول جاذبههای طبیعی بسیار زیبایی دارد. این جاذبهها باعث شدهاند که هر سال در فصل بهار مهمانان نوروزی بسیاری از سراسر نقاط ایران به این شهر سفر کنند. یکی از جاذبههای طبیعی شهر دزفول دره توبیرون است. دره توبیرون در فاصله 20 کیلومتری دزفول قرار دارد که حتی در فصل گرما نیز هوای دلانگیزی دارد و باعث شده حتی خود مردم خوزستان نیز از شهرهای مختلف این استان در فصل گرما به این منطقه پناه بیاورند. این دره حاصل سالها فرسایش آبی حاصل از بارندگی به وجود آمده است. آبشار شوی، آسیابهای آبی، دریاچه شیهون، جنگلهای دز، خانه تیز نو، مسجد جامع، مجتمع فرهنگی و سینمایی، موزه مردمشناسی، پل قدیم، روستای لیوس، آستانه متبرکه سبزقبا (ع)، بقعه شاه رکنالدین، تفریحگاه ساحلی دز و بقعه یعقوب لیث صفار از جاذبههای مهم این شهر هستند.
ایذه
ایذه از شهرهای تاریخی استان است که آثار قدیمی به جا مانده دلیل تاریخی بودن این شهر زیبا است. ایذه در روزگاران عیلامیان از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و این در همجواری شهر مسجدسلیمان قرار دارد. اشکفت سلمان، نقش برجسته خونگ اژدر، محوطه باستانشناسی شمی، تالاب میانگران، غار اشکفت سلیمان، آبشار شیوند، آبشار توف اسپید، دشت سوسن، سنگ نگار کول فرح، محیطزیست تنگ آب زا، باجول و کوه آبلش از جاذبههای این شهر تاریخی هستند.
گتوند
گتوند در دامنههای کوه زاگرس واقع شده است. مناظر دلپذیر و زیارتی شهر گتوند همه ساله در ایام نوروز میزبان مهمانان نوروزی است. سد خاکی گتوند روی رودخانه کارون احداث شده است و این سد بلندترین سد ایران است که زیبایی چشمگیری دارد. بیشتر مسافران نوروزی برای بازدید از این سد به شهر گتوند سفر میکنند. زیارتگاه امامزاده محمدبن زید (ع) در فاصله 15 کیلومتری شهر گتوند و در دل کوههای سرسبز واقع شده است. در شهر گتوند همچنین آبشارهای زیبایی قرار دارد. طبیعت شهر گتوند در فصل بهار به زیباترین طبیعت ایران تبدیل میشود و مزارع سرسبز و درختان کُنار جلوه خاصی به این شهر میدهند. دشتهای سرسبز آبید، شهر تاریخی جنت مکان و جزیرههای 14گانه در مجاور گتوند قرار دارند.
از دیگر دیدنیهای گتوند باید به آرامگاه زندهیاد دکتر قیصر امینپور، شاعر معاصر ایران اشاره کرد که به دلیل سبک معماری متفاوت بسیار دیدنی است.
تالاب شادگان گنج ناشناخته
جاذبههای طبیعی خوزستان نیز در کشور منحصر به فرد است. تالاب شادگان که از آن به عنوان بزرگترین تالاب جهان یاد میشود، به دلیل تنوع و گستردگی، از سال 1353 به عنوان پایگاه حیاتوحش تعیین شد و جزو مناطق شکار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت. این تالاب با عرصه وسیع آبی، دارای 16میلیون تن پوشش گیاهی و مامن 250 گونه پرنده، 46 نوع پستاندار، خزنده و دوزیست، 36 گونه ماهی استخوانی و غضروفی و هزاران پرنده مهاجر کمیاب و نایاب است که در فصول مختلف سال از مناطق سیبری، کانادا، شمال اروپا و آسیا به این تالاب میآیند.
شیوند، روستایی دل انگیز
روستای شیوند به دلیل همجواری با دریاچه سد و رودخانه کارون از یکسو و رشته کوههای زاگرس با جنگلهای بلوط، رودخانهها، آبراهها، آبشارها، صخرهها و نیز برخورداری از طبیعت مطلوب از جذابیتهای بینظیری برای گردشگری برخوردار است. روستای شیوند در پشت دریاچه سد کارون 3 واقع شده که تاکنون بکر و دست نخورده باقی مانده و به قدری زیبا و دلانگیز است که به واسطه خصوصیات فراوان چشمان هر گردشگری را خیره میکند. چون منطقه شیوند بخشی از مناطق حفاظت شده شالو و منگشت است به همین دلیل تصمیمگیری در رابطه با نوع گردشگری و طراحی محورها و پهنههای گردشگری در آن باید تابع ضوابط، مقررات و قوانین طرحهای گردشگری و اکو توریستی در منطقه حفاظت شده باشد.
سدهای خوزستان
از چشماندازهای زیبای استان خوزستان میتوان به وجود سدهای عظیم و دیدنی اشاره کرد که برای مسافران و گردشگران خاطره زیبایی به همراه خواهد داشت. رودخانههایی همچون کارون، کرخه به عنوان طولانیترین رود خوزستان، دز، مارون، زهره و شاوور باعث توجه خاص دولت به احداث سدهای بیشمار در خوزستان شده است. سد کارون3 با مخزنی معادل 3میلیارد مترمکعب، سالانه توان تولید 4میلیارد کیلووات ساعت برق را دارد و مشاهده این سد عظیم برای هر گردشگری خاطراتی به یادماندنی بر جای میگذارد. بزرگترین پل قوسی کشور نیز روی دریاچه سد کارون 3 در خوزستان چشماندازی بسیار زیبا دارد. سد دز با ارتفاع 203 متری در شمال خوزستان روی رودخانه دز احداث شده و اکنون حدود 3/ 4میلیارد مترمکعب آب در دریاچهای به وسعت 63 کیلومترمربع در پشت این سد ذخیره شده است.
مال آقا و طبیعتی بکر
اما از نقاط دیدنی استان که در بیشتر اوقات سال پذیرای جمع زیادی از مسافران و گردشگران است میتوان به «مال آقا»، روستای نمونه گردشگری واقع در 32 کیلومتری شهرستان باغملک که هنوز بافت سنتی خود را حفظ کرده، اشاره کرد. مالآقا در منطقهای کوهستانی از سلسله جبال زاگرس واقع شده که رودخانهای مواج و سرد از کنار آن میگذرد و مسیر فرحبخش و زیبایی ایجاد کرده است.