اهل بیت(ع) در نگاه زبور / دولت حضرت بقیة اللّه
آیاتى از قرآن کریم اشاره به این عصر درخشان دارد، از آن جمله مى‌فرماید:
«وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ»* «1».
و سرانجام [نیک] براى پرهیزکاران است.
و روایات مستفیضه نیز بر این معنى گواهى مى‌دهد که ظهور و بروز دولت حقه الهیه در آخر الزمان اتفاق خواهد افتاد.
دَولَتُنا آخِرُ الدُّوَلِ «2»
. و در برخى آیات تصریح نموده است که این بشارت در کتب انبیاى گذشته نیز مذکور گشته، چنانکه مى‌فرماید:
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ» «3». «4» و همانا ما پس از تورات در زبور نوشتیم که: زمین را بندگان شایسته ما به میراث مى‌برند.
این آیه شریفه بشارت از آینده‌اى مى‌دهد که شرّ و فساد به کلّى از عالم انسانى رخت بر بسته و گویى اشرار و ستمکاران به کلّى نابود و محو گشته‌اند که وراثت زمین به صالحین انتقال خواهد یافت زیرا لغت «وراثت» و «میراث» در مواردى استعمال مى‌شود که شخصى یا گروهى منقرض شوند و مال و مقام و همه چیزشان به گروهى دیگر به وراثت انتقال یابد.
مکتوب الهى در زبور چیست؟
مضمون آیه فوق در مرموز (37) زبور داود مکرراً ذکر شده و این بشارت عظیم را به ألحان گوناگون بیان کرده و پس از تسلى و دلدارى به حضرت داود علیه السلام که:
از شریران رنجیده مشو (1) زیرا همچون علف زود بریده مى‌شوند (2) بر خداوند توکل نماى و از او متلذذ باش (3 و 4) به او آرام گیر و در انتظارش بسر بر (7) و... «5» در ادامه مى‌فرماید:
(9) زیرا که شریران منقطع مى‌شوند، اما متوکلان به خداوند وارث زمین خواهند شد (10) و حال اندک است که شریر نیست مى‌شود که هر چند مکانش را جستجو نمایى ناپیدا خواهد بود (11) اما متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتى متلذذ خواهند شد (12) شریر به خلاف صادق افکار مذمومه مى‌نماید و دندانهاى خویش را بر او میفشارد (13) خداوند به او متبسم است چونکه مى‌بیند که روز او مى‌آید (14) شریران شمشیر را کشیدند و کمان را چله کردند، تا آنکه مظلوم و مسکین را بیندازند، و کمانهاى ایشان شکسته خواهد شد.
(16) کمى صدیق از فراوانى شریران بسیار بهتر است (17) چونکه بازوهاى شریران شکسته مى‌شود و خداوند صدیقان را تکیه‌گاه است (18) خداوند روزهاى صالحان را مى‌داند و میراث ایشان ابدى خواهد بود (19) در زمان بلا خجل نخواهند شد و در ایام قحطى سیر خواهند بود (20) لکن شریران هلاک خواهند شد و دشمنان خداوند مثل پیه برّه‌ها فانى، بلکه مثل دود تلف خواهند شد. (22) زیرا متبرکان خداوند وارث زمین خواهند شد، اما ملعونان وى منقطع خواهند شد (29) صدیقان وارث زمین شده ابداً در آن ساکن خواهند شد. (34) به خداوند پناه برده راهش را نگاهدار، که تو را به وراثت زمین بلند خواهد کرد و در وقت منقطع شدن شریران این را خواهى دید (38) اما عاصیان عاقبت مستأصل و عاقبت شریران منقطع خواهند شد.
محبت اهل بیت نشانه محبت خدا و رسول
اگر محبت تو به خدا و رسول راست باشد، اهل بیت رسول خدا را دوست خواهى داشت و هر آنچه در حق تو از آنان صادر مى‌شود که موافق طبع تو نیست، جمالى است که متنعم به وقوع آن از ایشان هستى، در این هنگام خواهى دانست که تو را عنایتى است نزد خداوند که به خاطر او آنان را دوست مى‌دارى از آن جهت که آن کس که او را دوست مى‌دارد، تو را یاد کرده است و بر خاطر او خطور کرده‌اى که همان اهل بیت رسول خدا صلى الله علیه و آله هستند پس باید خدا را شکر بگویى به جهت این نعمت که به تو داده است.
آنان تو را یاد کرده‌اند با زبان‌هاى پاک که خدا پاک کرده است به آن پاکى که علم تو بدان نرسد.
اگر تو را بر ضد این حالت با اهل بیت ببینم- که تو محتاج آنان و رسول خدا هستى که خدا به وسیله او تو را هدایت کرد- چگونه من به مودّت تو وثوق پیدا کنم که ادعا دارى مرا به شدت دوست دارى و حقوقم را رعایت مى‌کنى و در کنار من هستى؟ در صورتى که تو در حق اهل بیت پیامبرت این چنین عیب‌جویى مى‌کنى؟ به خدا قسم، این ناشى نشده است مگر از نقص ایمان تو و مکر خداوند نسبت به تو و به دام انداخنت از جایى که نمى‌دانى...
اسرار اهل بیت و برخى مختصات آنان «6»
وقتى اقطاب این مقام را براى تو بیان کردم و اینکه ایشان بندگان برگزیده نیک نهاد خداوند هستند، بدان که اسرار اینان که خداوند ما را بدانها آگاه ساخته، عامه نمى‌دانند بل اکثر خاصه که این مقام را ندارند [نمى‌دانند].
خضر- که رضوان خدا بر او باد- از ایشان است و ازبزرگترین آنان، خداوند شهادت داده است که از سوى خود بدو رحمت داده است و از سوى خود علم بدو آموخته است که بدان موساى کلیم از او تبعیت کرد...
از جمله اسرار آنان- چنانکه گفتیم- علم به منزلت اهل بیت و آنچه خداوند توجه داده است درباره علوّ رتبت آنان در آن علم.
و باز از اسرار آنان علم به مکرى است که خداوند براى دشمنان آنان پرداخته، که دوستى پیامبر را ادعا دارند در صورتى که خود پیامبر به دوستى اهل بیتش سفارش داده و خود از جمله آنان است! اکثر مردم آنچه را که رسول خدا به امر خداوند درخواست کرد انجام ندادند و خداوند و رسولش را نافرمانى کردند و کسى از نزدیکانش را دوست نگرفتند مگر آن کسى که از او خوبى دیدند! اینان مقاصد خود را دوست دارند و عاشق نفوس خود شدند.
تا اینجا آخر آن باب است که از کلام شیخ اعظم مذکور افتاد و هدف از آن:
- علم یافتن به شرافت اهل بیت علیهم السلام و فضیلت آنان از زبان او [ابن عربى].
- علم یافتن به طریق محبت و کیفیت مودت با ایشان.
- علم یافتن به تطهیر و عصمت و خصوصیت اسرار قرآن و علوم آن به وسیله آنان و به پیروى از آنان و علم پیداکردن به پیروان اهل بیت چونان سلمان و جز او.. «7».
سید حیدر آملى رحمه الله در تفسیر خود پس از نقل این باب از فتوحات مکیه تا پایان جلد اول در باره اهل بیت علیهم السلام به بحث مى‌پردازد و ما به جهت اختصار حتى سخنان ابن عربى را کوتاه آوردیم. آنچه سید حیدر آملى از کلام ابن عربى آورده، به یک معنى سخن او هم هست؛ از این‌رو چیزى جداگانه و دراز دامن از خود سید حیدر نیاوردیم.
سخن را در این مقطع با شعرى از محى الدین ابن عربى پایان مى‌بریم که سلیمان ابن ابراهیم قندوزى (1220- 1294 م) در ینابیع المودة «8» حکایت کرده است:
فَلا تَعْدِلْ بِأَهْلِ البیتِ خَلْقاً فَأَهْلُ الْبَیتِ هُمْ أهلُ الشَهادَةْ
فَبُغْضُهُمْ مِنَ الإنْسانِ خُسرٌ حَقِیقىٌ وَحُبُّهُمْ عِبادَةْ «9»
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- اعراف (7): 128؛ قصص (28): 83 عاقبت یعنى آخرین، و طبق عموم و اطلاق آیة فوق نه تنها جهان آینده که بعد این جهان است، عالم سعادت و سربلندى متقیان خواهد بود، بلکه آخرین دولت و پایان زندگى این جهان نیز در دست آنان خواهد افتاد که زمام امور اجتماع راى بر کف با کفایت خویش گیرند.
(2)- الارشاد، مفید: 2/ 384؛ بحار الأنوار: 52/ 332، باب 27، حدیث 58.
(3)- انبیاء (21): 105.
(4)- مقصود از ذکر در این آیه، تورات موسى علیه السلام است که زبور داود که پیرو شریعت تورات بوده پس از آن نازل گشته، و قرآن لفظ ذکر را به معانى گوناگون که تمامى آنها از مصادیق معنى لغوى ذکر است استعمال نموده: مانند: رسول «ذِکْراً رَسُولًا» و قرآن «نَزَّلْنَا الذِّکْرَ» و تورات «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ»* و...
و اینکه اهل الذکر به ائمه دین تفسیر شده است منافاتى با این معنى که شأن نزول آیه است ندارد، زیرا آنان بزرگترین مصادیق ذکر و تذکر الهى مى‌باشند.
(5)- چنانکه قرآن نیز امر به انتظار روز موعود کرده مى‌فرماید: «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ» «پس منتظر [عذاب خدا] باشید و من هم با شما از منتظرانم» اعراف (7): 71.
(6)- آنچه در الفتوحات المکیة آمده، چنین است: (اسرار الاقطاب «السلمانیین») که با متن سازگارتر است.
(7)- تفسیر المحیط الأعظم: 1/ 447.
(8)- ینابیع المودة: 3/ 174، باب 65.
(9)- کسى را با اهل بیت نسنج که ایشان اهل شهادت هستند بغض و عناد مردم با ایشان ضرر حقیقى است و دوست داشتن ایشان عبادت است.
مطالب فوق برگرفته شده از
کتاب: اهل بیت علیهم‌السلام عرشیان فرش نشین
نوشته: استاد حسین انصاریان
