سرریز مسافر از اقامتگاه‌ها

 آمارهای اعلام شده از سوی متولیان گردشگری استان فارس نشان می‌دهد بیش از 2 میلیون اقامت تنها در مراکز رسمی این استان در نوروز ثبت شده است. سید‌موید محسن‌‌نژاد سرپرست اداره کل میراث فرهنگی استان فارس همچنین اعلام کرد یک میلیون و 468 هزار و 146 نفر از اماکن تاریخی استان بازدید کردند و در لحظه تحویل سال تنها 40 هزار نفر در حافظیه حضور داشتند تا قرن جدید را در کنار این شاعر آغاز کنند. در روزهای بعد نیز حضور گردشگران در این محل همچنان پررنگ بوده به‌طوری که حافظیه به صدرنشین اماکن پربازدید استان با 419 هزار و 727 نفر تبدیل شده است. پس از حافظیه، مجموعه تخت جمشید با 285 هزار و 292 نفر بیشترین تعداد بازدیدکننده را به خود اختصاص داد و در ادامه آرامگاه سعدی با 248 هزار و 880 نفر، ارگ کریم‌خان با 147 هزار و 659 نفر و مجموعه میراث جهانی پاسارگاد با 138 هزار و 643 نفر بیشترین تعداد بازدیدکنندگان را بر اساس آمارها داشتند. همچنین آمار اقامت مسافران از 27 اسفند1400تا روز 13 فروردین 1401 شامل هتل، هتل آپارتمان، اقامتگاه بوم‌گردی، ‌مهمانپذیر، مجتمع گردشگری، منازل استیجاری، چادر و کمپ مسافرتی، ‌مهمانسراهای ادارات، خوابگاه‌های دانشجویی و سالن‌های ورزشی و مدارس مجموع 2 میلیون و 850 هزار و 232 نفر بوده است. آمارها نشان می‌دهد در این بازه زمانی 1325 مدرسه تحت پوشش ستاد اسکان قرار گرفته و به گفته محمدخلیل عسگری، مدیرکل آموزش و پرورش استان فارس 12 هزار کلاس درس در اختیار گردشگران قرار گرفتند که 5 هزار کلاس در شیراز بوده است. همچنین به واسطه تعداد بالای مسافران در حیاط مدرسه‌ها هم مسافران چادرهایشان را برپا کردند.

استان فارس و در راس آن شیراز نوروز سال 98 با سیلی که آمد نتوانست شاهد حضور پررنگ گردشگران در این شهر و استان باشد، یک سال بعد کرونا توریسم این استان را با چالش جدی مواجه کرد و در سال 1400 نیز این استان نتوانست روزهای خوش گذشته را بازیابد. برای آغاز قرن جدید متولیان گردشگری از سونامی حضور توریست‌‌ها در کشور و به ویژه در شهرهای گردشگرپذیر مانند شیراز خبر دادند با این‌همه به گفته حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید حضور گردشگران فراتر از انتظار بود. او در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: روزانه بین 20 تا 30 هزار نفر از این سایت تاریخی بازدید می‌کردند.

او می‌‌افزاید: آمار ارائه شده درباره پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تنها به آمار بلیت‌‌فروشی محدود می‌شود، این در حالی است که شاهد حضور گسترده خانواده‌ها با فرزندان‌‌شان بودیم که از افراد زیر 10 سال بلیت دریافت نمی‌شد. علاوه بر آن آمار مربوط به بازدیدهای رایگان نیز محاسبه نشده است. بخشی از این بازدیدها به افرادی مربوط می‌شد که معرفی‌‌نامه داشتند. همچنین در هفته آغازین سال و در ساعاتی از روز که اوج حضور گردشگران در محوطه بود دستگاه‌های ما پاسخگو نبود و در مواردی هم شاهد قطع اینترنت بودیم که باعث می‌شد در ساعاتی بازدیدها رایگان باشد. بنابراین می‌توان گفت آمار 300 هزار نفر تخت جمشید حداقلی‌‌ترین آماری است که از بازدیدهای این مجموعه شاهد بودیم. البته این آمار به جز آمار بازدید از موزه تخت جمشید و همچنین دیگر محوطه‌های اقماری تخت جمشید همچون نقش رستم و نقش رجب بوده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در این باره که آیا در نوروز خدمات‌‌رسانی با توجه به این حجم گردشگر به درستی صورت گرفته است، می‌گوید: اگر تعداد نیروهای به کار گرفته شده اعم از نیروهای کمک مراقب یگان، کمک خدمات و راهنمایان افتخاری را نداشتیم نمی‌توانستیم این حجم گردشگر را مدیریت کنیم. این نیروها به ویژه راهنمایان گردشگری ما باعث شدند گردشگران در کل محوطه پراکنده شده و شاهد تجمع آنها در یک مکان نباشیم. زیرا چنین تجمعاتی به آسیب‌‌رسانی به این میراث جهانی منجر می‌شد.

او درباره تعداد نیروهایی که در این مجموعه در طول نوروز حضور داشتند، عنوان می‌کند: حدود 60 نفر نیروی شاغل مجموعه اعم از کارشناس، نیروهای فنی و استادکاران در قالب کارگروه‌های مختلف کار برنامه‌‌ریزی و اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی و نوروزگاهی و مدیریت و اجرای خدمات را در محوطه بر عهده داشتند. در کنار آن 70 نفر راهنمای افتخاری داشتیم که با آموزش‌های قبلی، ضمن ارائه اطلاعات لازم تاریخی به گردشگران، مراقبان آثار نیز بودند.70 نفر اعضای اصلی یگان حفاظت مجموعه هم در حالت آماده‌باش قرار داشتند و 30 نفر کمک مراقب داشتیم که در اختیار یگان بوده و در حفاظت از آثار محوطه کمک کردند تا گردشگران از خطوط ممنوعه عبور نکنند. در کنار اینها 70 نفر نیروی خدماتی در تخت‌‌‌‌جمشید حضور داشتند که از نظافت و تمیزی محوطه مطمئن باشیم. این نیروها همچنین حواسشان بود تا بازدیدکنندگان به آثار صدمه نزنند. البته نیمی از آنها نیروهای شرکتی دائمی ما و نیم دیگر برای ایام عید به کار گرفته شده بودند. نزدیک به 40 نفر راهنمای گردشگری ثابت هم در محوطه حضور داشتند که برخلاف راهنمایان افتخاری در تمام طول سال در مجموعه حضور داشته و هزینه‌‌ای را دریافت می‌کنند. در کنار این افراد ما 15 متصدی فروش بلیت داشتیم که در جایگاه‌ها مستقر بودند و نزدیک به 70 نفر نیروی خدماتی جزو پرسنل بهره‌‌بردار در مجموعه اعم از پارکینگ، مجتمع خدماتی پایین تختگاه، کافی‌‌شاپ‌ها و... بودند که در محدوده خودشان مراقب تمیزی و نظافت مجموعه بودند.

فدایی اشاره کرد: نزدیک به 420 نفر در زمان تعطیلات نوروز برای اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی و نوروزگاه، تمیزکاری محوطه و مراقبت و حفاظت از آثار به کار گرفته شدند تا شاهد کمترین آسیب به یکی از اصلی‌‌ترین میراث‌‌های فرهنگی ایران باشیم.

اما در عین حال در موضوع اقامت در استان فارس و شهر شیراز در تعطیلات نوروز امسال شاهد اشباع کامل مراکز اقامتی بودیم، به شکلی که اجازه چادر زدن در حیاط مدارس نیز داده شد. به نظر می‌‌رسد در این حوزه با توجه به کرونا شاهد افزایش این مراکز در دو سال گذشته نبودیم. گردشگرانی که بدون برنامه در عید به شیراز سفر کردند نتوانستند حتی یک اتاق برای خود دست و پا کنند، برخی از این مسافران به ناچار به مبدأ بازگشتند در حالی که سهم‌‌شان از سفر تنها ترافیک و شلوغی جاده‌ها بود. از این رو به نظر می‌‌رسد در سال جدید باید متولیان گردشگری در شیراز تمهیدی بیندیشند تا علاقه‌‌مندان به فرهنگ و تاریخ این سرزمین بتوانند سفری خوش به فارس داشته باشند.