بیماری‌ فاویسم را بشناسیم

بیماری فاویسم یک بیماری ارثی خونی است که وابسته به جنس و مغلوب می‌باشد، بنابراین علائم این بیماری بیشتر در فرزندان پسر دیده می‌شود. در فرزندان دختر چون بیماری از نوع مغلوب است

دکتر مهسا امیدیان : پزشک عمومی ؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

تحریریه زندگی آنلاین : بیماری فاویسم یک بیماری ارثی خونی است که وابسته به جنس و مغلوب می‌باشد، بنابراین علائم این بیماری بیشتر در فرزندان پسر دیده می‌شود. در فرزندان دختر چون بیماری از نوع مغلوب است و دختران معمولا از یک والد بیماری را به ارث می‌برند، علائم ملایم‌تر است. در صورتی که فرزند دختر نیز از هر دو والد این بیماری را به ارث ببرد، شدت بیماری مانند پسران و شدید می‌شود. این بیماری به دلیل کمبود یکی از آنزیم‌های موجود در گلبول قرمز به وجود می‌آید. کمبود این آنزیم و مواجهه با مواد اکسیدان باعث رسوب هموگلوبین می‌شوند و غشای گلبول قرمز آسیب جدی می‌بیند و این دو تغییر باعث از بین رفتن زودرس گلبول‌های قرمز می‌شوند. در کشور ایران در منطقه شمالی کشور مانند مازندران و گیلان شیوع فاویسم زیاد است. بیماران در حالت عادی کاملا طبیعی هستند. فقط در صورتی که باقلا و محصولات حاوی آن و برخی از داروها را مصرف کنند، علائم بروز می‌کند. در افرادی که به نوع شدید مبتلا هستند، حتی با استنشاق بوی باقلا امکان دارد دچار حملات آسیب و تخریب گلبول قرمز شوند.

بیشتر بخوانید:

فاویسم چیست ؛ غذاهای ممنوعه برای فاویسم ؛ تغذیه در مبتلایان به فاویسم

علائم بیماری فاویسم

علائم و نشانه‌های بیماری فاویسم با توجه به شدت بیماری متفاوت است. علائم خفیف شامل:

خستگی

ضعف و بی حالی

سردرد

تب

تهوع و استفراغ

رنگ تیره ادرار

زردی پوست

احساس کوفتگی

در موارد شدید بیماری

کاهش سطح هوشیاری و افت فشار خون نیز اتفاق می‌افتد.

داروهای با شدت خطر بالا برای بیماران فاویسمی

در صورتی که فرزند شما مبتلا به بیماری فاویسم است، لازم است در تمام عمر از مصرف باقلا و داروهای ذکر شده متناسب با شدت خطر آن‌ها خودداری نماید.

بیشتر بخوانید:

در مصرف «باقلا» احتیاط کنید

نکات مهم درباره بیماری فاویسم

این بیماری یک بیماری خونی ارثی می‌باشد که تا پایان عمر همراه بیمار است و علائم بیماری بیشتر در فرزندان پسر دیده می‌شود.

در این بیماری کمبود یک نوع آنزیم در گلبول قرمز وجود دارد که سبب می‌شود فرد بیمار در مواجهه با مواد اکسیدان دچار لیز گلبول‌های قرمز شود. این افراد در حالت عادی کاملا طبیعی هستند. فقط در صورتی که باقلا و محصولات حاوی آن و برخی از داروها را مصرف کنند، علائم بروز می‌کند. در موارد شدید بیماری، فرد حتی با استنشاق بوی باقلا دچار علائم بیماری می‌شود.

علائم بیماری به صورت بی‌حالی و ضعف، سردرد، رنگ تیره ادرار، تهوع و استفراغ، زردی پوست و در موارد شدید افت فشار خون و کاهش سطح هوشیاری می‌باشد.

در صورت بروز علائم بیماری فاویسم به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید تا با شروع سریع اقدامات حمایتی از عوارض جلوگیری شود.

از اقدامات مهم والدین یادآوری به پزشک درباره بیماری فاویسم کودک هنگام مراجعه پزشکی برای تجویز داروی کم‌خطر و بدون خطر برای کودک است.

داروها با سطح خطر پایین

کلشی سین

آسکوربیک اسید

دوپامین

ایزونیازید

ویتامین K1

استامینوفن

آنتازولین

پارا آمینو بنزوئیک اسید

تری متوپریم

تری هگزی فنیدیل

کینیدین، کینین

استرپتومایسین

سولفادیازین

پریمتامین

پروکائین آمید

سولفاسیتین

آمینو فنازون

پروگوانیل

تیاپروفنیک اسید

تری پنلامین

آرسین

سولفاگوانیدین

دیفن هیدرامین

سولفامتوکسی پیریدازین

سولفامرازین

فنی توئین

فنیل بوتازون

فنازون

بیشتر بخوانید:

باقلا عامل بروز بیماری فاویسم نیست

عوارض بیماری فاویسم

نارسایی کلیه

عدم اکسیژن رسانی به مغز و ایجاد تشنج و کاهش سطح هوشیاری

عدم اکسیژن رسانی به قلب و ایجاد نارسائی قلبی

سنگ کیسه صفرا

بزرگی طحال

کم‌خونی که در اثر بروز حملات لیز و تجزیه هموگلوبین رخ می‌دهد. در صورتی که برطرف نشود می‌تواند سبب آسیب جدی به کلیه و کبد شود.

نکاتی جهت مراقبت از کودکان مبتلا به فاویسم

در صورت بروز حمله بیماری فاویسم به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید تا توسط پزشک اقدامات حمایتی و نگه دارنده برای کودک شروع شده و از عوارض فاویسم جلوگیری گردد.

مادران شیرده باید از مصرف باقلا و آسپرین خودداری کنند و در مورد مصرف سایر داروها با پزشک خود مشورت کنند.

از تماس کودک با مواد شیمیایی مانند بنزین و مشتقات آن خودداری کنند، همچنین از مصرف نفتالین در لباس‌ها پرهیز شود.

هرگز به کودک خود آسپرین ندهید و مصرف هر دارویی باید تحت نظر پزشک باشد.

در صورت مراجعه به پزشک، به او اعلام کنید که کودک شما مبتلا به فاویسم است تا داروهایی که خطری برای او ندارد تجویز کند.

سعی کنید اطلاعات کافی در مورد بیماری فاویسم، دلایل بروز، علائم، پیشگیری از بروز حملات و ممنوعیت‌های غذایی داشته باشید. شناخت دقیق عواملی که موجب بروز علائم فاویسم می‌شوند و پرهیز از مصرف آن‌ها برای پیشگیری از بروز حملات کمک کننده است.

داروهای با سطح خطر بالا

پریماکین

کلروکین

سولفاستامید

سولفاپریدین

نفتالین

سیپروفلوکساسین

کلرامفنیکل

فورازولیدون

داپسون

نیتروفورانتوئین

نالیدیکسیک اسید