حال در جدیدترین اظهارنظر متولی تجارت، «توقف ممنوعیتهای صادراتی فراقانونی» مطرح‌شده است. سال‌هاست ستاد تنظیم‌بازار به بهانه ساماندهی بازار داخلی در مقاطعی به یک دفعه اقدام به ممنوعیت صادرات برخی اقلام می‌کند. موضوعی که صادرات محصولات ایرانی را در بازارهای هدف دچار چالش جدی کرده و امکان برنامهریزی را نیز از صادرکنندگان سلب کرده است. بر این اساس، علیرضا پیمانپاک وعده داده به‌دنبال جلوگیری از این ممنوعیت‌‌‌‌‌‌‌‌هاست و به‌زودی هماهنگی‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را نیز در این زمینه میان دولت و شورای‌عالی تجارت انجام خواهد گرفت. البته از نگاه فعالان اقتصادی بخشنامه‌‌‌‌‌‌‌‌های خلق‌الساعه که پیرامون تعیین عوارض یا ممنوعیت صادراتی وضع می‌شود؛ یکی از موانع تاریخی پیش‌روی توسعه صادرات کشور است. از نگاه تحلیلگران، در حال‌حاضر «بالا بودن هزینه‌های تمام‌شده محصول»، «نبود نظام ارزی مشخص و نوسانات بالای نرخ ارز» و «عدم‌بازاریابی مناسب و مستمر» از جمله دیگر موانع تاریخی توسعه تجارت کشور است. از دید فعالان اقتصادی «بالا بودن هزینه نرخ حمل‌ونقل و انتقال»، «ضعف دستگاه دیپلماسی اقتصادی»، «عدم‌تمرکز بر بازارهای متنوع»، «عدم‌بازاریابی مناسب و مستمر» و «مشکلات گمرکی» نیز در این دسته قرار دارد. مباحثی که تلویحا رئیس سازمان توسعه تجارت به آنها پرداخته است. براین اساس از برنامه تبدیل «صادرات سنتی به مدرن» نیز سخن می‌گوید و «راه‌اندازی کریدور شمال به جنوب»، «گمرک هوشمند»، «توسعه بازار و شناخت محصولات ایرانی در کشورهای هدف»، «توسعه زیرساخت‌های لجستیکی» و «توسعه مبادلات مالی» را از جمله الزامات اولیه توسعه صادرات کشور می‌‌‌‌‌‌‌‌خواند.
سهم 2/ 1میلیارد دلاری ایران از اوراسیا
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگوی ویژه خبری شنبه‌شب با عنوان «فرصت‌ها و چالش‌های صادرات به کشورهای اوراسیا» با توجه به ماموریت رئیس‌جمهور و معاون اول در راستای بررسی موانع تجارت با کشورهای منطقه، گفت: در راستای هدفگذاری برای افزایش دوبرابری صادرات به کشورهای اوراسیا باید تاکید کرد که بازار کشورهای اوراسیا بازاری به بزرگی واردات 400میلیارد دلاری است که سهم ایران از این میزان بین 2/ 1 تا 3/ 1میلیارد دلار در نوسان بوده است. پیمانپاک با اشاره به سهم کم ایران از بازار 5 کشور اتحادیه اوراسیا، اظهار کرد: ایران مزیت نسبی برای تامین نیازهای کشورهای یادشده دارد و می‌تواند در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های لبنیات، مواد غذایی، مصالح ساختمانی، محصولات پتروشیمی و... که از مواد عمده وارداتی کشورهای اوراسیا است را تامین کند.
فرصت ایران در بازار روسیه
معاون وزیر صمت به مزیت‌‌‌‌‌‌‌‌های جغرافیایی ایران اشاره کرد و گفت: در صورت راه‌اندازی کریدور شمال به جنوب در ایران امکان دسترسی کشورها به کشورهای هند، کشورهای جنوب‌شرقی آسیا و آفریقا با کاهش 30درصدی در زمان و هزینه به‌وجود خواهد آمد. رئیس سازمان توسعه تجارت ایران بحران‌های اخیر میان کشورهای روسیه و اوکراین را یک فرصت برای ایران دانست و گفت: اتفاقات اخیر یک فرصت ویژه برای ایران به‌وجود آورده است، چراکه کشورهای اروپایی از بازار روسیه خارج شده و عملا ارتباطی میان آنها وجود ندارد، از این‌رو انتقال و تامین کالا با مشکل مواجه شده است؛ پس عملا اگر بخواهیم صادرات 2/ 1میلیارد دلاری خود را به دوبرابر افزایش دهیم دور از دسترس نخواهد بود.
به گفته پیمانپاک، این فرصت در سال‌های 93 و 94 نیز برای ایران فراهم شده که به دلیل عدم‌آمادگی زیرساخت‌ها با وجود مزیت‌‌‌‌‌‌‌‌های نسبی ایران نتوانستیم از آنها بهره ببریم. وی برای استفاده از فرصت‌های موجود به 3 موضوع توسعه بازار، زیرساخت‌های لجستیکی و مالی اشاره کرد و گفت: در مرحله اول نیاز به توسعه بازار و شناخت محصولات ایرانی در بازار روسیه وجود دارد. در این راستا اولین هیات بزرگ ایرانی با حضور 70 تاجر ایرانی و
300 تاجر روس در‌ماه گذشته در روسیه حضور پیدا کرد و به‌زودی هیات‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از اتاق تعاون و اتاق بازرگانی راهی روسیه خواهند شد تا تجار روسیه با پتانسیل‌‌‌‌‌‌‌‌های ایران بیشتر آشنا شوند و به بهترین نحو تقاضای آنها مرتفع شود. وی مرحله دوم که از اهمیت بالایی برخوردار است را زیرساخت‌های لجستیک دانست و عنوان کرد: در حال‌حاضر اگر 500 کامیون روزانه ما به 700 کامیون ارسالی برسد، ما با مشکل مواجه خواهیم شد و حتی اگر مشکلات مرز آستاراخان نیز رفع شود، باز در جمهوری‌آذربایجان با مشکل مواجه خواهیم شد، درحالی که ما مسیر دریای خزر را داریم که می‌‌‌‌‌‌‌‌توانیم با استفاده از کشتی‌های رورو فله‌بر و... به بهترین شکل از این فضا استفاده کنیم که در این مدت به‌صورت ویژه به آن پرداخته شده است. پیمانپاک با بیان اینکه در سفر اخیر به روسیه مسوولان خطوط کشتیرانی ایران نیز حضور داشتند؛ افزود: طی مذاکرات صورت‌گرفته توافق شد تا ایران چند کشتی خریداری و چند کشتی دیگر نیز به‌صورت چارتر در دریای خزر مورد‌استفاده قرار دهد؛ چراکه اکنون روسیه حدود 70 کشتی در دریای خزر دارد؛ اما ایران تنها 10 الی 15 کشتی دارد که باید آنها را افزایش دهد. وی همچنین درباره ناوگان ریلی کشور نیز گفت: با وجود تعطیلات جلساتی با وزیر جهادکشاورزی و وزیر صمت داشتیم تا تعیین کنیم که چطور می‌‌‌‌‌‌‌‌توانیم خطوط ریلی کشور را مجهز به کشنده‌‌‌‌‌‌‌‌ها و واگن‌‌‌‌‌‌‌‌های یخچالی و... کنیم که تجارت خود را توسعه دهیم و همچنین کریدور شمال-جنوب را فعال کنیم؛ چراکه این اتفاق ظرفیتی چندبرابری برای انتقال کالا از طریق ترانزیت برای ایران به‌وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌آورد. رئیس سازمان توسعه تجارت ایران محور سوم را موضوعات تبادل مالی میان کشورها عنوان کرد و گفت: مسائل مالی از اهمیت بالایی برخوردار است که در این مدت بانک مرکزی ایران در حال پیگیری و راه‌اندازی یک شبکه مالی میان ایران و روسیه و اخذ تضامین
شبه ال‌سی است تا تجار اطمینان خاطر از بازگشت ارز خود پیدا کنند. وی عدم‌توانایی تولید به اندازه نیازهای بازارهای هدف را دیگر مشکل موجود در راستای افزایش صادرات دانست و گفت: شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران توان پاسخگویی به نیاز کشورهای هدف را ندارند؛ چراکه ایران برخلاف کشورهای دیگر اضافه‌تولید داخلی خود را صادر می‌کند و تولید صادراتی ندارد؛ این در حالی است که اگر تولید صادراتی صورت گیرد براساس استانداردهای بازار هدف خواهد بود و می‌توان تولید و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها را بر اساس آن برنامهریزی کرد. به گفته پیمانپاک، دولت سیزدهم تمام تلاش خود را می‌کند تا به دلیل تنظیم‌بازار صادرات محصولات متوقف نشود تا تلاش صادرکننده برای ایجاد برند در کشورهای هدف به واسطه کمبود کالا در داخل کشور از بین نرود. وی با تاکید بر کنسرسیوم‌‌‌‌‌‌‌‌سازی اظهار کرد: در این مدت کنسرسیوم‌‌‌‌‌‌‌‌هایی در زمینه محصولات غذایی، کفش، دارو و... ایجاد شده است؛ همچنین پیوستن به شرکت‌ها و برندهای بزرگ جهانی می‌تواند بسیار موثر و کمک‌کننده باشد. معاون وزیر صمت ادامه داد: در حال ایجاد سازوکارها و پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌هایی در زمینه آی.تی.سی و آموزش آن با هدف صادرات و نحوه فعالیت بر اساس استانداردهای تولید برای صادرات محصولات هستیم. وی درباره نیازهای گمرکی صادرات کشور نیز گفت: بخش‌خصوصی کشور باید به‌روز شده و شیوه صادرات و مدیریت ما باید در دولت تغییر کند تا از صادرات سنتی خارج شویم. بر این اساس باید در پلتفرم‌ها حضور پیدا کنیم و از بازارهای هوشمند یا همان اسمارت‌مارکت‌‌‌‌‌‌‌‌ها استفاده کنیم. پیمانپاک به نیاز همکاری گمرک در این زمینه اشاره کرد و گفت: پیوستن و ارتباط اتوماتیک با گمرک کشورهای هدف؛ ایجاد کریدورهای سبز میان کشورها؛ ارسال اسناد به رویکرد ارتباط الکترونیک یا برخط میان گمرک کشورهای هدف و بر اساس صحت‌سنجی و تایید اسناد از جمله نیازهای گمرکات کشور است. وی به برنامهریزی در راستای جلوگیری از ممنوعیتهای صادراتی اشاره کرد و گفت: در شرایطی ستاد تنظیم‌بازار ممنوعیت‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را اعمال می‌کند که فراقانونی است؛ اما در حال برنامهریزی برای جلوگیری از این ممنوعیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها هستیم و باید هماهنگی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در این زمینه میان دولت و شورای‌عالی تجارت صورت گیرد.
اعزام‌های تجاری
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین در گفت‌وگوی دیگری از اعزام 23 شرکت تولیدی- صادراتی به آلمان به‌منظور ارائه کمک حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌ای به بخش‌خصوصی و در جهت صادرات به بازار این کشور از سوی سازمان توسعه تجارت خبر داد.
پیمانپاک افزود: سازمان توسعه تجارت ایران با همکاری مرکز بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی تجارت و با هدف حمایت از شرکت‌های صادراتی کوچک و متوسط برای ورود به بازار کشور آلمان نسبت به اعزام مدیران 23 شرکت به این کشور اقدام کرد. رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌داد: مدیران شرکت‌های منتخب از چهارم تا 24 اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در شهرهای کلن و هامبورگ حضور خواهند داشت و در این مدت با حضور در نشست‌های B2B با شرکت‌های آلمانی تلاش می‌کنند تا زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌های لازم را برای صادرات به کشور آلمان فراهم کنند. وی گفت: علاوه‌بر نشست‌های B2B، برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌های آموزشی، بازدید از شرکت‌های آلمانی، نمایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها و زیرساخت‌های مرتبط با تجارت در برنامه گروه اعزامی گنجانده شده است. در این برنامه مدیران‌عامل یا اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های کوچک و متوسط تولیدی و صادراتی فعال در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌های مورد تاکید شامل: گیاهان‌دارویی، میوه و سبزیجات، قطعات خودرو، محصولات پتروشیمی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، گردشگری و دانش‌‌‌‌‌‌‌‌بنیان و همچنین شرکت‌های فعال در حوزه دارو و مواد غذایی حضور دارند. شرکت‌های حاضر در این رویداد از بین 100 شرکتی که طی فراخوان سازمان توسعه تجارت ایران در آبان‌ماه سال‌گذشته درخواست حضور در این رویداد را کرده بودند، در سه مرحله مصاحبه تخصصی انتخاب شده‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شرکت‌های ایرانی اعزام شده در طول حضور 20 روزه خود در آلمان آموزش‌هایی نیز درخصوص چگونگی تنظیم قراردادهای تجاری، مدیریت تغییر و نوآوری، کسب‌وکارهای دیجیتالی و مدیریت پروژه خواهند داشت. در این برنامه بازدید از شرکت‌های مهم کشور آلمان از جمله برندهای مطرح خودروسازی نیز گنجانده شده است. این برنامه به‌عنوان یکی از اقدامات عملی مربوط به پروژه همکاری‌‌‌‌‌‌‌‌های سازمان توسعه تجارت ایران با مرکز بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی تجارت قرار است مجددا برای گروه دیگری از شرکت‌های صادراتی به کشور آلمان و ایتالیا در ماه‌های پیش‌رو اجرا شود. سازمان توسعه تجارت ایران همکاری عملی خود را با مرکز بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی تجارت ITC از سال1398 و در قالب «پروژه کمک‌‌‌‌‌‌‌‌های فنی در حوزه تجارت» آغاز کرد که تدوین راهبرد ملی صادرات ایران یکی از اساسی‌‌‌‌‌‌‌‌ترین فعالیت‌های این پروژه در گام‌‌‌‌‌‌‌‌های نخست به‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌رود.
