حجامت، قدمتی طولانی دارد و به زمان باستان برمی گردد، اما متاسفانه این روز‌ها بزرگنمایی درباره حجامت، مردم را به دردسر انداخته است. درست است که در طب ایرانی به حجامت تاکید شده، ولی فقط به عنوان یکی از روش‌های درمانی. این کار در صورتی که با نظر پزشک خبره، آگاه و مکان مورد تأیید از نظر استاندارد‌های درمانی انجام شود، می‌تواند روشی کمک کننده در پیشگیری و درمان بیماری‌ها باشد و انجام بی رویه و افسارگسیخته آن که گاهی در جامعه از سوی افرادی متخصص‌نما یا غیردانشگاهی و تنها با هدف به جیب زدن پول ملت تجویز می‌شود، می‌تواند بسیار مضر باشد
برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در مورد حجامت‌های بیجا به خصوص در فصل بهار و باید و نباید‌های آن با دکتر سید‌مهدی میرغضنفری، پزشک متخصص فیزیولوژی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش و عضو شورای راهبردی طب ایرانی گفتگو کرده‌ایم.
بخش قابل توجهی از مشکلاتی مثل خستگی‌های مزمن، درد‌های مبهم بدنی، حالت‌های آزاردهنده روحی، گرفتگی‌ها یا درد‌های عضلانی و مفصلی، التهاب‌های بافت‌های نرم و زیر پوستی و ... را می‌توان در کنار رعایت سایر اصول حفظ سلامتی با انجام عمل بادکش و حجامت تخفیف داد یا بهبود بخشید.
بیشتربخوانید:
اهمیت حجامت در اوایل بهار
دو زمان در سال از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ یکی پاییز و دیگری بهار، زیرا دمای هوا در این دو فصل به شدت تغییر می‌کند. فصل بهار دارای مزاج گرم و‌تر است و حرارت و رطوبت نسبی بالایی دارد. در طب سنتی انجام عمل حجامت و اهدای خون در اوایل فصل بهار به برخی افراد تاکید شده است، زیرا بهار فصل پاک‌سازی بدن از مواد زائد جمع شده ناشی از مصرف مواد سنگین در فصل زمستان است.
به همین علت استفاده از ملین ها، قی آورها، حجامت و اهدای خون توصیه شده است. با این اقدامات بسیاری از آلرژی‌های اوایل بهار یا اواخر زمستان مانند جوش و دمل‌ها اتفاق نمی‌افتد.
علت بروز اغلب جوش‌ها در بهار این است که افراد در زمستان پرخوری کرده‌اند، اما به دلیل سرمای زمستان و سکون نسبی این مواد در بدن، علائمی دیده نمی‌شود. در بهار، چون هوا گرم می‌شود، این مواد زاید، شروع به حرکت در بدن کرده و با تحریک سیستم ایمنی، سبب بروز جوش، عطسه، تحریک پوست، آبریزش بینی، تنگی نفس، کهیر، احساس سنگینی و خواب آلودگی شدید می‌شود. بروز و شدت بیماری‌ها در افرادی که مزاج‌شان گرم و‌تر است بیشتر دیده می‌شود. برای پیشگیری از این عارضه‌ها افراد باید سعی کنند با ورزش و تغذیه مناسب مانند مصرف غذا‌های سبک، میوه و سبزی، انواع آش و سوپ، آبلیمو و آبغوره و همچنین پرهیز از مصرف بیش از حد غذا‌های سنگین، چرب، سرخ شده، برنج، نان، شیرینی‌ها و گوشت قرمز به پاک‌سازی بدن از مواد زائد کمک کنند.
حجامت در اواخر تابستان
پایان تابستان به خصوص برای گرم مزاجان زمان بسیار خوبی برای حجامت است. هدف از این کار خروج صفرا و مواد زائد تجمع یافته در بدن به دلیل گرمای تابستان است که حجامت می‌تواند از رسوب این مواد در بدن به دنبال سرمای پاییز و زمستان و بروز برخی از آلرژی‌های پاییز و سرماخوردگی‌ها جلوگیری کند. در فصل زمستان باید فعالیت‌های بدنی و ورزش بیشتر شود و افراد خود را از قرار گرفتن در مقابل باد و سرمای مستقیم دور کنند و اقداماتی مثل خون‌گیری و حجامت انجام ندهند، زیرا باعث سردتر شدن بدن می‌شود.
بیشتربخوانید:
حجامت و روزه داری
روزه و حجامت هر دو از روش‌های پاک‌سازی بدن هستند و طبق یک قاعده طبی بهتر است این دو عمل پاک‌سازی همزمان انجام نشود مگر به توصیه و تشخیص پزشک. این نکته در مورد فصد و اهدای خون نیز صحیح است. همچنین خون‌گیری و حجامت در زمان بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا بدن مادر مشغول تغذیه و رشد جنین بوده و نباید قوای آن تضعیف شود. اهدای خون با حجامت دو مقوله کاملا جدا هستند که هر کدام فواید خاص خود را دارند. متخصصان طب سنتی به هیچ عنوان مخالف اهدای خون نیستند، اما معتقدند حجامت برای افراد حائز شرایط، مفیدتر است.
متاسفانه برخی حجامت را مساوی با ابتلای فرد به بیماری‌هایی مثل هپاتیت و ایدز می‌دانند که این دیدگاه کاملا غلط است. حجامت در حال حاضر تحت نظر پزشکان متخصص و با وسایل کاملا استریل و بهداشتی در مطب‌ها و درمانگاه‌های استاندارد انجام می‌شود. مگر این‌که فرد برای انجام حجامت به متخصص‌نما‌ها و مراکز نامعتبر مراجعه کند.
حجامت‌های بیجا، ضرر دارد؟
متاسفانه بسیارند کسانی که به خصوص در فصل بهار و بدون این‌که نیازی به حجامت داشته باشند با مراجعه به برخی مکان‌های نامعتبر، چندین و چندبار اقدام به حجامت می‌کنند. دکتر میرغضنفری می‌گوید: حجامت‌های بیجا و بیش از حد مضر هستند. گاهی حجامت برای شخصی مضر است، اما او اصرار دارد حجامت کند و حتی با حجامت احساس بهبود نیز می‌کند، اما باید توجه داشت وقتی خونی از فرد گرفته می‌شود، گاهی بیمار از لحاظ روانی فکر می‌کند مشکلاتش خوب شده است در صورتی که در بلندمدت عوارض خود را نشان می‌دهد؛ بنابراین احساس بهبود نمی‌تواند ملاک مناسب و کافی برای مفید بودن حجامت باشد. لازم است بدانید در طب سنتی برای درمان بیماری ها، ابتدا باید اصول سبک زندگی مورد توجه قرار گیرد. سپس می‌توان از دارو‌های با منشاء گیاهی، حیوانی یا معدنی استفاده و در نهایت به درمان‌های دستی مثل ماساژ و خون‌گیری از طریق فصد، زالو و حجامت پرداخت.
نوع، محل، تعداد و شدت حجامت و خون‌گیری، فقط باید از جانب پزشک متبحر در طب سنتی تعیین و اجرا شود. حجامت برای افراد دارای ضعف یا کم‌خونی، کم‌سن یا مسن، خیلی لاغر یا چاق، با مزاج سرد و نیز افراد دارای خشکی مزاج مضر است؛ بنابراین نباید به همه افراد توصیه کرد برای حفظ سلامت یا درمان بیماری‌ها حجامت کنند و نباید احادیثی را که ممکن است سندیت یا تفسیر درستی از آن ندارند دستاویز قرار دهند.
همچنین حجامت و هیچ عمل دیگری نمی‌تواند جایگزین واکسیناسیون شود. حجامت در جایگاه خود روش درمانی مفیدی است که در عین حال می‌تواند مضر باشد. ادعا‌های بیجا درباره این‌که طب سنتی می‌تواند جایگزین واکسیناسیون باشد یا به تنهایی به عنوان درمان اصلی بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است، اغراق‌آمیز است.
بیشتربخوانید:
حجامت بدون ویزیت بیمار!
در طب رایج، پزشک پیش از تجویز هرگونه روش درمانی، باید بیمار را معاینه کند و براساس آن و اطلاعاتی که از بدن فرد به دست می‌آورد در مورد چگونگی درمان او تصمیم گیرد. در طب سنتی هم باید پزشک، علائم فرد را دقیقاً مورد بررسی و معاینه قرار دهد و بر اساس شرایط فرد و بیماری او از روش‌های مختلف درمانی که یکی از آن‌ها می‌تواند حجامت باشد، استفاده کند. حجامت مانند سایر خدمات درمانی باید در محیطی با استاندارد‌های بهداشتی انجام شود. احتمال این‌که افراد در فصل بهار نیاز به حجامت داشته باشند نسبت به سایر فصل‌ها بیشتر است، اما توصیه به حجامت در بهار برای همه گروه‌های سنی صحیح نیست و حتما برای انجام حجامت در فصل بهار باید با پزشک مشورت کرد.
