واکسن چینی بزنیم یا نه؟

فرادید؛ بیمارستان‌ها در مغولستان در حال فروپاشی است. در مجمع‌الجزایر کوچک سیشل هر روز بیشتر از 100‌مورد جدید کووید گزارش می‌شود. با‌اینکه این هفته در شیلی قرنطینه سراسری برداشته شد، هنوز هر روز هزاران مورد جدید ابتلا به کووید 19 گزارش می‌شود.

به گزارش فرادید، آنچه هر 3‌کشور را به هم مرتبط می‌کند واکسیناسیون 50‌درصد از کل جمعیت آن‌ها و استفاده از واکسن‌های کرونای چینی برای بخش اعظم جمعیت است. این باعث شده که پرسش‌هایی درباره میزان اثربخشی این واکسن‌ها پرسیده شود.

اگر واکسن‌های چینی اثربخشی خوبی نداشته باشند با مشکل بزرگی مواجه هستیم. پکن برای بسیاری از کشور‌ها واکسن تهیه کرده و این می‌تواند علاوه بر به خطر انداختن سلامتی مردم، شهرت این کشور را نیز به خطر بی‌اندازد.

درحالیکه بقیه کشور‌های جهان واکسن‌هایشان را برای مردم خودشان ذخیره کرده‌اند، چین واکسن‌هایش را به کشور‌های دیگر ارسال کرده است. وزارت خارجه چین در ماه ژوئن اعلام کرد که بیش از 350‌میلیون دوز واکسن کووید 19 را به بیش از 80‌کشور ارسال کرده است.

این مأموریت چین تلاش‌های ناکافی کشور‌های غربی را در دورانی نشان می‌دهد که تنش‌ها بین چین و سایر دموکراسی‌های غربی رو به افزایش است.

سخنگوی وزارت امور خارجه چین، ونگ ونبین، به انتقاد‌ها درباره ناکافی بودنِ اثربخشیِ واکسن‌های چینیِ سینوفارم و سینوواک واکنش نشان داده و آن‌ها را «تهمت و افترا‌های سوگیرانه» توصیف کرده است. با‌این حال این پرسش‌ها می‌تواند پیروزی قدرتِ نرم چین را به خطر بی‌اندازد.

دراین‌حال، کارشناسان می‌گویند با اینکه این واکسن‌ها ممکن است به اندازه برخی واکسن‌های دیگر اثربخش نباشند، اما این به این معنی نیست که هیچ اثری ندارند. هیچ واکسنی در مقابل کووید 19 ایمنی 100‌درصدی ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین همیشه موارد ابتلا بعد از واکسیناسیون محتمل است.

کارشناسان می‌گویند معیار اندازه‌گیری موفقیت‌آمیز بودنِ واکسن‌ها میزان مرگ‌ومیر و بستری است نه به صفر رساندنِ آمار ابتلا به کووید 19.

چرا افراد واکسینه مبتلا می‌شوند؟
چین دو واکسن سینوفارم و سینوواک را تولید کرده که سازمان جهانی بهداشت آن‌ها را برای استفاده اضطراری تأیید کرده است. هر دو واکسن از ویروس‌های غیرفعال برای تحریک پاسخ ایمنی در بیماران استفاده می‌کنند که روشی امتحان و آزمون‌شده در سراسر جهان است.

در مقایسه با این واکسن‌ها، واکسن‌های مدرنا و فایزر، از تکنولوژیِ جدیدتری به نام mRNA استفاده می‌کنند که به سلول‌های بدن می‌آموزد چطور قطعه‌ای از پروتئین شاخک ویروس را بسازند و به این ترتیب سیستم ایمنی را وادار به پاسخگویی کنند.

آزمایش‌هایی که تاکنون انجام شده است نشان می‌دهد که واکسن‌های سینوفارم و سینوواک نسبت به همتایانشان که از تکنولوژی mRNA استفاده می‌کنند، اثربخشی پایین‌تری دارند.

 

در آزمایش‌هایی که در برزیل انجام شده و نتایج آن به سازمان جهانی بهداشت ارسال شده است، واکسن سینوواک در مقابل کووید 19 علامت‌دار 50‌درصد اثربخشی و در مقابل اشکال شدیدتر بیماری 100‌درصد اثربخشی داشته است.

 

برطبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، اثربخشی واکسن سینوفارم برای کووید علامت‌دار و نوعی از بیماری که به بستری منجر می‌شود در حدود 79‌درصد اعلام شد.

هر دو واکسن فایزر/بایون‌تک و مدرنا در مقابل هر دو شکل بیماری کووید بیش از 90‌درصد اثربخشی دارند. مطالعات جهانی درباره اثربخشی واکسن جانسون و جانسون نشان داد که این واکسن در مقابل نوع متوسط تا شدید 66‌درصد و در مقابل بیماری شدید 85‌درصد و در پیشگیری از مرگ ناشی از بیماری 100‌درصد اثربخشی دارد.

 

این آزمایش‌ها در زمان‌های متفاوت و در مکان‌های متفاوتی که سویه‌های متفاوت بیماری در گردش بودند، انجام شده است.

 

کارشناسان می‌گوید شیوع بیماری در مکان‌هایی که از واکسن‌های چینی استفاده کرده‌اند در راستای انتظاراتی است که از نرخ اثربخشی واکسن‌ها وجود دارد.

جین دانگ-یان، استاد ویروس‌شناسی مولکولی از دانشگاه هنگ‌کنگ می‌گوید: «اگر می‌خواهیم تعداد موارد شدید بیماری و مرگ در اثر بیماری را کم کنیم، واکسن‌ها سینوفارم و سینوواک می‌توانند کمک کنند.»

بن کاولینگ، استاد شیوع‌شناسی بیماری‌های عفونی از همان دانشگاه می‌گوید، واکسن‌های چینی می‌توانند نرخ ابتلا به شکل‌های شدید بیماری و مرگ در اثر بیماری را کاهش دهند.

او می‌گوید: «فکر می‌کنم که واکسن‌ها دارند به خوبی اثر می‌کنند و جان بسیاری را نجات می‌دهند.»

چرا کسانی که واکسن زده‌اند می‌میرند؟
شیلی هر روز هزاران مورد جدید ابتلا به کووید 19 را گزارش می‌دهد. در شیلی 55‌درصد از جمعیت واکسینه شده‌اند و 80‌درصد از جمعیت واکسینه، واکسن سینوواک دریافت کرده‌اند. اما برطبق وزارت بهداشت این کشور، 73‌درصد از مواردی که بین 17 تا 23 ژوئن در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها بستری شدند، به‌طور کامل واکسینه نشده بودند.

در سیشل نیز موقعیت یکسانی در جریان است. مسئولان این کشور می‌گویند موارد شدید بیماری در کسانی ظاهر شده که به‌طور کامل واکسینه نشده بودند.

 

این کشور برای افراد بزرگسال پایین‌تر 60‌سال از سینوفارم استفاده کرده و برای افراد بالای 60‌سال از کوویشیلد، واکسن آسترازنکایی که در هند تولید شده و اثربخشی آن در مقابل کووید علامت‌دار 76‌درصد و در مقابل انواع شدید و مرگ در اثر کووید 100‌درصد است، استفاده می‌کند.

وزارت بهداشت سیشل در صفحه فیس‌بوکش اعلام کرده است که از 63‌نفری که در اثر بیماری کووید 19 جان باختند، 3‌نفر 2‌دوز واکسن دریافت کرده بودند.

مغولستان 53‌درصد از جمعیتش را به طور کامل واکسینه کرده و 80‌درصد از جمعیت واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند.

 

به گفته وزارت بهداشت این کشور یک‌پنجم از موارد ابتلا به کووید 19 به‌طور کامل واکسینه شده بودند، اما 96‌درصد از مرگ‌های ناشی از کووید 19 در میان افرادی بوده که یا واکسینه نشده بودند یا فقط 1‌دوز دریافت کرده بودند.

برخی از افرادی که واکسن‌های سینوواک و سینوفارم تزریق کرده‌اند همچنان امکان دارد از بیماری کووید 19 جان خود را از دست بدهند – این موارد در اصطلاح موارد ابتلا یا breakthrough cases نامیده می‌شود که در مورد هر نوع واکسنی ممکن است رخ دهد.

صلیب سرخ این هفته اعلام کرد که اندونزی «در آستانه فاجعه» است. در این کشور حداقل 88‌پزشک بین ماه‌های فوریه تا 26‌ژوئن در اثر کووید 19 جان باختند.

 

برطبق گفته‌های دکتر ادیب خومیدی، رئیس تیم به حداقل رساندن خطرات پزشکی، حداقل 20‌نفر از آن‌ها به‌طور کامل توسط سینوواک واکسینه شده بودند. 35‌نفر اصلاً واکسینه نشده بودند و مرگ 33‌نفر هنوز در حال بررسی است. در حدود 1600‌پزشک بین ماه‌های مه و ژوئن به بیماری کووید 19 مبتلا شده‌اند و مشخص نیست که چند نفر از آن‌ها واکسینه شده بودند.

ادیب می‌گوید که اغلب کارکنان بخش بهداشت به دلیل شرایط خاص‌شان جان خود را از دست دادند. آن‌ها از شدت ازدیاد جمعیت بیماران خسته بودند؛ که یعنی ساعت‌های طولانی بدون استراحت کار کردند.

ادیب می‌گوید: «بر اساس تحقیقات ما مرگ کارکنان بهداشتی ارتباطی با واکسن سینوواک ندارد. مهمترین چیز زدن واکسن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.»

دکتر هرماوان ساپوترا، شیوع‌شناس و عضو انجمن کارشناسان بهداشت عمومی در اندونزی، می‌گوید سویه‌های مسری‌تری کووید 19 می‌تواند اثربخشی واکسن‌ها را کاهش دهد.

مرگ بعد از تزریق واکسن فقط در مورد واکسن‌های چینی نیست
تحقیقات نشان می‌دهد که از 117 نفری که در طی 28‌روز بعد از ابتلا به سویه دلتا در انگلستان جان باختند، 50‌نفر هر دو دوز واکسن را دریافت کرده بودند. اما چنین مرگ‌هایی بسیار نادر است. در حدود 92029‌نفر در مجموع به سویه دلتا مبتلا شده بودند که از این تعداد 58‌درصد واکسینه نشده بودند. انگلستان از واکسن‌های مدرنا و فایزر/بیون‌تک استفاده می‌کند که هر دو از تکنولوژی mRNA بهره می‌گیرند.

در مقاله‌ای که دو متخصص آمار دیوید اسپگهالتر و آنتونی مسترس، نوشتند، به این نکته اشاره کردند که مرگ می‌تواند به دلیل واکسیناسون ناقص باشد. یک ویروس‌شناس به نام جین نیز گفته بسیاری از علل زمینه‌ای می‌تواند در مرگ بعد از واکسیناسیون نقش داشته باشد.

 

مثلا برخی ممکن است به دلیل نقص ایمنی بستری شوند که منظور از آن این است که حتی واکسیناسیون نیز نمی‌تواند در تحریک سیستم ایمنی آن‌ها موفق عمل کند.

آیا واکسن‌های چینی شکست خورده‌اند؟
به‌نظر می‌رسد که مدرنا و فایزر از واکسن‌های چینی سینوفارم و سینوواک اثربخش‌تر هستند، اما تعیین میزان موفقیت واکسن‌های چینی که توسط سازمان بهداشت جهانی تأیید شده‌اند بستگی به معیاری که برای اندازه‌گیری موفقیت به کار گرفته می‌شود، دارد.

جین می‌گوید اثربخشی واکسن‌های چینی ممکن است برای پیشگیری از انتقال ویروس در بین جمعیت کافی نباشد که باعث می‌شود ایمنی دسته‌جمعی به ثمر نرسد. این می‌تواند باعث شود سویه‌های مقاوم به ویروس در جمعیت ظاهر شود.

جین می‌گوید: «این می‌تواند باعث شود که پایان همه‌گیری به تأخیر بیفتد یا ما برای مدت طولانی‌تری با بیماری آنفولانزا-مانندی سروکله بزنیم. این دو واکسن (سینوفارم و سینوواک) خوب هستند، اما به قدر کافی خوب نیستند. ما واکسنی می‌خواهیم که همه‌گیری را پایان دهد. از این حیث فایزر و مدرنا این کار را بهتر انجام می‌دهند.»

او می‌گوید تولیدکنندگان سینوفارم و سینوواک باید مسئولیت خودشان را ارتقاء دهند و برای مثال یک دوز سوم نیز تولید کنند.

چین با بیون‌تک همکاری خواهد کرد
نشانه‌هایی از این وجود دارد که چین به واکسن‌های تولید داخل متکی نخواهد ماند و احتمال همکاری با تولید‌کنندگانی مانند بیون‌تک برای تولید 1‌میلیارد واکسن در سال وجود دارد.

فایزر و مدرنا در سال آینده و با افزایش ظرفیت تولید به کشور‌های بیشتری صادر خواهند شد. اما درحال حاضر میزان تولید پایین است.

واکسن چینی بهتر از واکسن نزدن است
اسکات روزنتین، رئیس برنامه سلامت جهانی در گروه اوراسیا، می‌گوید: «با تمام این‌ها واکسن چینی بهتر از واکسن نزدن است. در جا‌هایی که فقط یک گزینه وجود دارد، واکسن زدن بهترین گزینه است.» او می‌گوید نگران است انتقاد‌ها از واکسن‌های چینی منجر به این شود که مردم صبر کنند تا واکسن‌های بهتری بزنند.

نقش سیاست در واکسیناسیون چیست؟
چین واکسن‌های سینووک و سینوفارم را به عنوان «واکسن‌های چینی» تبلیغ می‌کند. این‌درحالیست که واکسن سینووک یک شرکت خصوصی است، اما سینوفارم دولتی است؛ بنابراین اگر واکسن‌های چینی مورد انتقاد قرار بگیرند درهرحال، این حزب کمونیست چین است که مورد انتقاد قرار می‌گیرد. هیچ‌کدام از دو شرکت نتایج آزمایش‌های خودشان را عمومی نکرده‌اند که یکی از علل فقدان اعتماد عمومی به آن‌ها، همین است.