دکتر محمد رضا صفری نژاد؛ جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری، استاد دانشگاه
سرطان بیضه (Testicular Cancer) یکی از سرطان‌های نسبتاً شایع در مردان می‌باشد. از هر 250 نفر مرد یک نفر آن در طول زندگی مبتلابه سرطان بیضه می‌شود.
سرطان بیضه دارای اهمیت خیلی زیادی است. اکثراً مردان جوان را گرفتار می‌کند. حداکثر شیوع سنی آن مابین 40-20 سالگی است، در حقیقت آن شایع‌ترین سرطان در مردان 40-20 ساله است.
سرطان بیضه یک درصد کل سرطان‌های بدخیم در مردان را شامل می‌شود. در حدود 3-2 درصد موارد، سرطان بیضه دوطرفه است.
سرطان بیضه اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، به‌سرعت در بدن پخش می‌شود.
یک عده فاکتورهای خطرآفرین وجود دارند که سبب شیوع زیاد سرطان بیضه (Testis Cancer) در افرادی می‌شوند که دارای این فاکتورهای خطر هستند.
سرطان بیضه بندرت قبل از 15 سالگی دیده می‌شود، ولی انواعی از سرطان بیضه وجود دارند که حتی در شیرخواران نیز دیده می‌شوند.
خوشبختانه سرطان بیضه از جمله سرطان‌های است که درمان‌های مؤثر برای آن وجود دارد.
اگر به‌موقع تشخیص داده شود و درمان صحیح انجام شود، تا 90 درصد موارد را می‌توان با موفقیت درمان کرد.
حتی در مواردی که سرطان بیضه به سایر نقاط بدن دست‌اندازی کرده است، تا 80 درصد موارد قابل‌درمان است.
شایع‌ترین علامت سرطان بیضه وجود یک توده بدون درد در داخل نسج بیضه می‌باشد، مثلاً بیمار یک توده سفتی به‌اندازه فندق در داخل نسج بیضه لمس می‌کند.
تقریباً 99 درصد توده‌های سفت در داخل نسج بیضه سرطان هستند، بنابراین هر توده داخل نسج بیضه سرطان است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
بیمار نباید به علت خجالت کشیدن، از مراجعه به پزشک خودداری نماید. به‌تمامی مردان توصیه می‌شود که هرچند یک‌بار بیضه‌های خود را به‌دقت لمس کنند و در صورت مشاهدۀ هرگونه توده در داخل نسج بیضه بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
این بخصوص در افرادی صدق می‌کند که دارای عوامل خطرساز برای سرطان بیضه هستند.
سه عامل خطرآفرین برای ابتلا به سرطان بیضه (Testicular Cancer) وجود دارند
1- مهم‌ترین عاملی که خطر ابتلا به سرطان بیضه در مردان را زیاد می‌کند، بیضه‌های نزول نکرده هستند.
در مقاله‌ای جداگانه در مورد بیضه‌های نزول نکرده به‌تفصیل توضیح داده‌شده است، به‌طور خلاصه در عده‌ای از نوزادان پسر، موقع تولد یک یا هر دو بیضه در محل طبیعی خود که همان کیسه بیضه می‌باشد قرار ندارند، اگر این‌گونه بیضه‌ها تا پایان سال اول زندگی در محل طبیعی خود قرار نگیرند باید با عمل جراحی آن را در محل طبیعی خود قرارداد.
قرار دان بیضه در محل طبیعی قبل از یک‌سالگی هم سبب کمک به بهبود پتانسیل باروری در سن بعد از بلوغ می‌شود و هم اینکه بیضه از داخل شکم پائین آورده شده و در محلی قرار می‌گیرد که به‌راحتی قابل معاینه باشد.
توجه داشته باشید که پائین آوردن بیضه نزول نکرده از خطر ایجاد سرطان بیضه در آینده نمی‌کاهد.
خطر ایجاد سرطان بیضه در فردی که دارای یک بیضه نزول نکرده بوده است، 30-15 برابر افراد عادی است.
بنابراین این‌گونه افراد باید به‌دقت تحت نظر باشند. این خطر آن‌قدر زیاد است که اگر مردی بعد از سن بلوغ جهت عمل جراحی بیضه نزول نکرده مراجعه کند، ترجیح می‌دهیم که بیضه مربوطه به‌طور کامل درآورده شود.
2- دومین عاملی که احتمال ابتلا به سرطان بیضه (Testis Cancer) را زیاد می‌کند، تحلیل رفتن بیضه به هر دلیل می‌باشد.
یکی از علل شایع تحلیل رفتن بیضه، عفونت شدید به دنبال ابتلا به اریون است.
اگر پسربچه‌ای یا مردی مبتلابه اریون شود، به‌احتمال 30 درصد یک یا هر دو بیضه وی مبتلابه عفونت بیضه اریونی خواهد شد، هر بیضه که گرفتار شود، به‌تدریج دچار تحلیل‌شده و از بین می‌رود.
اگر ابتلا دوطرفه باشد هر دو بیضه دچار تحلیل‌شده و ضمن اینکه فرد قدرت باروری خود را از دست می‌دهد، خطر ابتلا به سرطان بیضه در وی نیز زیاد می‌شود. بنابراین زدن به‌موقع واکسن اوریون می‌تواند از این خطر بزرگ پیشگیری نماید.
3- عامل بعدی که خطر ابتلا به سرطان بیضه (Testicular Cancer) را زیاد می‌کند، وارد شدن ضربات شدید به بیضه‌ها است. گاهاً به هر دلیلی مثلاً ورزش، افتادن و یا وارد شدن ضربه توسط دیگران، آسیب به نسج بیضه ایجاد می‌شود.
در این‌گونه افراد نیز خطر ابتلا به سرطان بیضه افزایش می‌یابد.
علائم سرطان بیضه به‌قرار زیر هستند
1- شایع‌ترین علامت وجود یک توده بدون درد در داخل نسج بیضه است.
2- احساس درد حاد یا مبهم در کیسه بیضه یا قسمت تحتانی شکم
3- بزرگ شدن سینه‌ها، بعضی از تومورهای بیضه ماده‌ای ترشح می‌کنند که سبب بزرگ شدن سینه‌ها در مردان می‌شوند.
4- احساس درد در قسمت تحتانی کمر که به علت دست‌اندازی تومور بیضه به ناحیه شکم می‌باشد و در مراحل پیشرفته بیماری دیده می‌شود.
5- یکی از محل‌های شایع دست‌اندازی سرطان بیضه ریه‌ها می‌باشند که در آن بیمار ممکن است دچار سرفه با خلط خونی شود، اگر این علامت ایجاد شود متأسفانه نشاندهنده مراحل بسیار پیشرفته بیماری خواهد بود.
تشخیص ناصحیح و تأخیر در مراجعه سبب تأخیر در شروع درمان و بدتر شدن پیش‌آگهی بیماری می‌شود.
بهترین راه تشخیص ماهیت توده‌های بیضوی، انجام سونوگرافی از بیضه‌ها است.
درمان سرطان بیضه
در ابتدا برای درمان سرطان بیضه (Testicular Cancer)، باید بیضۀ همان طرف درآورده شود. ولی آن همۀ درمان نمی‌باشد.
نوع درمان بعدی پس از درآوردن بیضه، بستگی به تشخیص پاتولوژی و وسعت بیماری دارد. بسته به شرایط بیمار می‌توان از پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و جراحی استفاده کرد.
همان‌طور که در سطور بالا ذکر گردید، به علت پیشرفت‌های درمانی، شانس زنده ماندن بیمار برای 5 سال در مراحل ابتدائی 95 درصد و در مراحل پیشرفته 80 درصد است.
به‌طور خلاصه هیچ توده و بزرگ شدن بیضه را دست‌کم نگیرید و خجالت مانع مراجعۀ شما به پزشک نشود.
