سه پرسش از تحریم نفتی روس‏‏‌ها

با این حال، جولین لی تحلیلگر بلومبرگ در گزارش‌هایی جداگانه سه پرسش کلیدی در مورد نحوه اجرای این تحریم‌ها و هدف آنها مطرح کرده است. لی می‌‌‌گوید اروپا باید ابتدا توضیح دهد «نفت روسی» یعنی چه؟ آیا نفت CPC که ترکیبی از نفت دریای خزر روسیه (10‌درصد) و نفت قزاقستان (90‌درصد) است نیز مشمول تحریم‌ها خواهد بود؟ فرآورده‌‌‌های نفتی که در کشورهای دیگر مانند هند با نفت خام روسیه تولید می‌‌‌شوند چطور؟ همچنین این سوال مطرح است که اروپا دقیقا از تحریم چه می‌‌‌خواهد؟ هدف اصلی توقف صادرات روسیه است یا توقف واردات نفت از این کشور؟

نفت در اوج 6 هفته‌‌‌ای

طلای سیاه در روز جمعه با قرار گرفتن در اوج 6 هفته‌‌‌ای به‌‌‌دلیل نشانه‌‌‌های محدود شدن طرف عرضه بازار با نزدیک‌‌‌تر شدن اتحادیه اروپا به تحریم نفتی روسیه برای دومین هفته پیاپی صعودی شد.

وست تگزاس اینترمدییت اولین افزایش هفتگی پیاپی خود را طی 2 ماه اخیر رقم زد. اتحادیه اروپا قصد دارد نفت روسیه را طی 6 ماه و فرآورده‌‌‌های نفتی آن را از پایان سال میلادی با هدف تنبیه مسکو به‌‌‌دلیل جنگ با اوکراین تحریم کند. این بلوک  در طرح پیشنهادی خود می‌خواهد به مجارستان که در مخالفت با این تحریم موضع‌‌‌گیری کرده، و اسلواکی فرصت بیشتری بدهد تا آنها نیز بتوانند از این ممنوعیت تبعیت کنند.  اد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در Oanda به بلومبرگ گفت: «قیمت‌های نفت فقط می‌‌‌خواهند بالاتر بروند چراکه معامله‌‌‌گران حوزه انرژی روی تحریم‌های قریب‌‌‌الوقوع اروپا علیه نفت روسیه متمرکز شده‌‌‌اند.»

مویا افزود: «هیچکس نمی‌‌‌خواهد در سمت اشتباه یک اختلال عمده عرضه نفت قرار گیرد، بنابراین هرچه قیمت نفت پایین برود، کوتاه‌‌‌مدت خواهد بود.»  دولت آمریکا پنج‌شنبه گفت که می‌‌‌خواهد برای پر کردن مجدد ذخایر استراتژیک این کشور آغاز به خرید نفت کند. در حالی که این فرآیند ممکن است از پاییز آغاز شود، تحویل محموله‌‌‌ها پس از آن اتفاق خواهد افتاد.  قیمت نفت از ابتدای سال به‌‌‌علت حمله به اوکراین 40‌درصد افزایش یافته است. پیشروی هفته قبل که سومین افزایش قیمت در 4 هفته اخیر بوده است، با وجود نگرانی‌ها در مورد قرنطینه در چین برای مبارزه با شیوع مجدد کووید-19 در این کشور رخ داده است.  دن یرگین نایب‌رئیس هیات‌مدیره اس‌‌‌اند‌‌‌پی گلوبال می‌‌‌گوید: «تقاضای نفت چین 5/ 1میلیون بشکه در روز کمتر شده است» اما با دانستن روش‌های اجرایی چین، انتظار می‌رود یک بازگشت قوی در تقاضا اتفاق بیفتد که روی قیمت‌های کامودیتی‌‌‌ها تاثیرگذار خواهد بود. وست تگزاس اینترمدییت در هفته گذشته با حدود 5‌درصد افزایش با قیمت 77/ 109دلار بر بشکه بسته شد. نفت شاخص برنت نیز در پایان معاملات جمعه با 8/ 2 درصد رشد هفتگی، در سطح 39/ 112دلار در هر بشکه ایستاد.

منظور از «نفت روسی» چیست؟

اتحادیه اروپا در حال نزدیک شدن به تحریم نفتی روسیه است. اما این تحریم «نفت روسی» دقیقا چه چیزی است؟ جولین لی در بلومبرگ این موضوع را در قالب دو پرسش مطرح می‌کند. او می‌‌‌گوید ممنوعیت نفت نسبتا سرراست است. اما موضوعی که در مورد آن مطمئن نیستیم نفت ترکیبی CPC است که از پایانه نفتی روسیه در دریای سیاه

– نزدیک بندر اصلی صادراتی این کشور در ناحیه نووراسییسک اما کاملا جدا از آن- صادر می‌شود. این ترکیب نفتی شامل نفت روسیه است و نام خریداران آن طی درگیری نظامی فعلی توسط سازمان‌هایی که حمل نفت «روسی» را ردیابی می‌کنند، اعلام شده و کارشان تقبیح می‌شود.

این وضعیت اینقدر ساده نیست. ترکیب CPC تقریبا شامل 90‌درصد نفت قزاقستان و 10‌درصد نفت روسیه است که در میادین این کشور در بخش روسی دریای خزر تولید می‌شود. خط لوله نفت CPC حدود 80‌درصد نفت صادراتی قزاقستان را حمل می‌کند و هیچ جایگزین واقعی برای این حجم از نفت وجود ندارد. بنابراین گزینه‌‌‌ها واضح هستند: صادرات CPC را ممنوع کنید و اقتصاد قزاقستان را فلج کنید، در حالی که آسیب کوچکی به روسیه وارد می‌‌‌کنید. یا اینکه باید بپذیرید که مسکو حجم کوچکی از نفت را همچنان از طریق سیستم CPC به اروپا صادر کند.  مساله برای محصولات پالایشی پیچیده‌‌‌تر است. سوخت‌‌‌هایی که در پالایشگاه‌‌‌های روسی تولید می‌‌‌شوند، هدفی آسان برای تحریم هستند. سوال دوم اینجا مطرح می‌شود که برای مثال اگر سوخت دیزل در یک پالایشگاه هندی که در کنار محموله‌‌‌های سنتی از خاورمیانه به‌‌‌تازگی آغاز به خرید نفت خام از روسیه کرده است، تولید شود چطور؟ این محصولات پالایشی چگونه باید طبقه‌‌‌بندی شوند؟ اگر چنین فروش‌هایی مجاز باشد، پالایشگران هندی هیچ انگیزه اقتصادی برای توقف واردات نفت از روسیه نخواهند داشت. خرید این پالایشگاه‌ها از روسیه از زمان آغاز جنگ افزایش یافته است. با توجه به اینکه عرضه دیزل پیش از این نیز در سطوح پایینی بود و قیمت آن به اوج‌‌‌های تاریخی هم رسیده است، شاید تحریم فرآورده‌‌‌هایی که با نفت روسیه خارج از این کشور تولید می‌‌‌شوند، بسیار دشوار باشد.

هدف از تحریم روسیه

جولین لی در گزارشی دیگر می‌‌‌گوید که حرکت اتحادیه اروپا برای ممنوعیت نفت روسیه در سال‌جاری میلادی موجب دردسرهای بزرگی خواهد شد اما اگر با برخی کشورها با ملاطفت بیشتری برخورد شود، امکان‌پذیر خواهد بود.  این تحلیلگر با پرداختن به جوانب مختلف اثرگذاری چنین تحریمی از جمله منابع جایگزین، وابستگی کشورهای اروپایی حوزه مدیترانه و همین‌طور توافقی بین آلمان و لهستان برای استفاده بخشی از ظرفیت سیستم خط لوله این کشور در صورت خالی بودن برای انتقال نفت از بندر گدانسک به پالایشگاه‌‌‌های شرق آلمان معتقد است دست‌‌‌کم روی کاغذ اروپا شانسی برای پر کردن فقدان نفت روسیه دارد اما در واقع، پالایشگاه‌‌‌های اروپایی برای دریافت گریدهای مناسب نفتی با هم رقابت خواهند کرد.  او در پایان این گزارش پرسش سومی را مطرح می‌کند: اروپا واقعا چه ‌‌‌می‌‌‌خواهد؟ آیا می‌‌‌خواهد صادرات نفت روسیه را کاملا متوقف کند یا می‌‌‌خواهد خرید آن را متوقف کند؟ اختلاف عظیمی بین این دو وجود دارد. اگر اروپا فقط خرید نفت را متوقف کند، اثر اصلی می‌تواند صرفا تغییر ساختار تجارت جهانی باشد. با این حال، ممنوعیت پیشنهادی بیمه کردن کشتی‌‌‌هایی که نفت روسیه را حمل می‌کنند، نشان می‌دهد اتحادیه اروپا ممکن است فروش کلی نفت روسیه را هدف قرار داده باشد. اگر این درست باشد و اگر گام‌‌‌های اروپا موفقیت‌آمیز باشد، چالش این قاره و همین‌طور کشورهای مصرف‌کننده در دیگر قاره‌‌‌ها برای جایگزین کردن نفت روسیه بسیار بزرگ‌تر خواهد بود.