بورس تهران دادوستدهای چهارمین روز هفته را با افت نماگر اصلی خود آغاز کرد و در ادامه هر چند از کف روزانه خود فاصله گرفت اما نتوانست وارد سطوح مثبت تابلوی معاملاتی شود، از این‌رو دیروز شاخصکل با افت 04/ 0درصدی، نسبت به روز دوشنبه تغییر چندانی را تجربه نکرد. نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزن اما 49/ 0درصد افزایش ارتفاع داد تا بار دیگر شاهد سبقت گروه‌های کوچک ریالی از بزرگان کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور باشیم. صنایعی که پس از صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دوشنبه شب رئیسجمهور درخصوص حذف ارز ترجیحی با افزایش تقاضا همراه شدند تا شاهد واگرایی دو نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای باشیم.
تولیدکنندگان کالاهای اساسی در کانون توجه
نگاه اصلی معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران بورسی در روز گذشته به صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دوشنبه شب سید‌ابراهیم رئیسی در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی بود؛ جایی که گروه‌های بزرگ کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور که چند روزی است چندان مورد‌توجه بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان قرار ندارند، همچنان با فشار فروش مواجه بودند و از همان دقایق نخست دادوستدها شاخصکل بورس تهران را به زیر کشیدند، در مقابل اما به‌نظر می‌رسد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در حالی حاضر ترجیح داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند سرمایه خود را روانه سهامی کنند که با حذف دلار 4200تومانی بیشترین انتفاع را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند. در این‌خصوص می‌توان به دو گروه زراعت و محصولات غذایی اشاره کرد که در صدر تقاضای حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها جای گرفتند و حتی یکی از نمادهای زراعی با وجود ارزش بازار پایین، سومین نماد با اثرگذاری مثبت بر شاخصکل بود. رئیسجمهور در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود تاکید کرد «ارز ترجیحی از زمانی که شروع شد به کالاهای زیادی اختصاص پیدا کرد؛ دولت قبل خودش متوجه این موضوع شد که این موضوع مشکلات جدی برای کشور ایجاد می‌کند که نسبت به حذف ارز ترجیحی در بسیاری از کالاها اقدام کرد. ارز ترجیحی منجر به فساد و رانت در کشور می‌شود؛ باید این قضیه حتما اصلاح می‌شد.» این تاکید رئیسی بر حذف دلار 4200تومانی سهامداران را نسبت به رشد سودآوری شرکت‌های درگیر با این نرخ ارز امیدوار کرد. میانگین قیمت سهام زیرمجموعه گروه محصولات غذایی روز گذشته حدود 4درصد افزایش پیدا کرده و زراعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز به مدد یک بازگشایی با افزایش 11درصد شاخص صنعت خود همراه شدند. روز گذشته بخت با سهامداران «زپارس» یار بود؛ جایی‌که نماد معاملاتی شرکت ملی کشت و صنعت و دامپروری پارس پس از وقفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای سه‌ماهه درست در روزی به گردونه معاملات سهام بازگشت که سهامداران تمایل زیادی به خرید سهام این گروه پیدا کرده بودند، از این‌رو «زپارس» 41درصد افزایش قیمت را ثبت کرد تا این شرکت نسبتا کوچک با ارزش بازار کمتر از 5هزار میلیارد‌تومانی، وارد جمع بزرگان شود و در زمره نمادهایی که بیشترین اثر مثبت بر شاخصکل روز سهشنبه داشتند جای بگیرد. نگاهی به عملکرد بازیگران بورسی در دادوستدهای روز گذشته نیز نشان می‌دهد درحالی‌که خالص خرید حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در مجموع معاملات بورس تنها به میزان 70 میلیارد‌تومان منفی بود اما شاهد ورود 75میلیارد و 464میلیون تومانی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرد به زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گروه زراعت و خالص خرید 13میلیارد و 627میلیون‌تومانی این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران در سهام تولیدکننده محصولات غذایی بودیم، در مقابل اما حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها گروه‌های فلزات اساسی، فرآورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نفتی و محصولات شیمیایی را در صدر لیست فروش خود جای دادند.
چرا دارویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها خودی نشان ندادند؟
دارویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها که همیشه در انتظار حذف دلار 4200 بودند روز گذشته تغییر چندانی را شاهد نبودند. شاخص صنعت مواد و محصولات دارویی روز سهشنبه تنها 05/ 0درصد رشد کرد و خبری از صف خرید در زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این گروه نبود و حتی خالص خرید حقیقی نیز در صنعت دارو منفی بود. هر چند رئیسجمهور در گفت‌وگو با مردم تاکید داشت که تمام هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دارو از طریق شرکت‌های بیمه جبران می‌شود اما به‌نظر می‌رسد تجربه ناخوشایند مطالبات معوق دارویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به دلیل کمبود منابع بیمه سلامت در سال‌های 94 و 95 و روند رو به افزایش دوره وصول مطالبات این شرکت‌ها در آن سال‌ها حالا نیز سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران را هراسان می‌کند تا معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران چندان به رشد واقعی سودآوری دارویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با حذف دلار 4200تومانی امیدوار نباشند. یاسر شریعت، کارشناس بازار سرمایه درخصوص روند روز سهشنبه بورس تهران به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «حذف دلار یارانهای که از سال97 تا چندی پیش به برخی از صنایع ارائه می‌شد، می‌تواند با فعال‌کردن انتظارات تورمی، وضعیت بازار سهام را نیز بهبود بخشد؛ ضمن آنکه باعث رشد بیشتر قیمت سهام و افزایش سودآوری شرکت‌ها نیز شود.»وی ادامه داد: «با این حال روز گذشته آنچنان که انتظار می‌رفت شاهد توجه بازار سهام و معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران به خبر حذف ارز ترجیحی نبودیم؛ چراکه این مهم همچنان با ابهاماتی مواجه است. نحوه اجرایی‌شدن تغییرات در تخصیص دلار 4200تومانی و چگونگی عملکرد دولت آنگونه که باید مشخص نشده است.»شریعت تاکید کرد: «به‌طور کلی در صنایع مختلف وضعیت شرکت‌ها در زمان مواجه‌شدن با این اتفاق متفاوت است. ممکن است برخی از صنایع اثر حذف ارز ترجیحی را به‌صورت بیشتر و برخی دیگر از شرکت‌ها کمتر نشان دهند. ایجاد شفافیت در این حوزه می‌تواند به رفع ابهامات منجر شود. روند معاملات هم حکایت از ناباوری بازار از سیاست جدید به دلیل ابهامات متعدد دارد.»
سیگنال سبز از ارزش معاملات
روز سهشنبه اما ارزش معاملات خرد در بورس تهران با افت نسبی به زیر کانال 4هزار میلیارد‌تومان نزول کرد. به‌نظر می‌رسد معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران همچنان در حال تخمین شرایط جدید بازار برای گروه‌ها و حتی سهام مختلف هستند، با این‌حال همچنان اگر نگاهی به روزهای کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌رمق بورس در میانه سال‌گذشته و ارزش معاملات کمتر از‌هزار میلیارد تومانی بیندازیم، به آینده این بازار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانیم امیدوار باشیم. یاسر شریعت در این‌خصوص معتقد است: «افزایش ارزش دادوستدها به‌صورت متوسط از فروردین‌ماه شروع و روند آن در اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه نیز حفظ شد، اکنون نیز به‌طور متوسط (بدون درنظر گرفتن نوسانات مقطعی) افزایش روزانه معاملات را تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم. این پارامتر نشان از بهبود وضعیت رونق بازار سهام دارد.» وی در ادامه نگاهی به عملکرد بازیگران بورسی انداخت. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد از ابتدای سال تاکنون، با وجود رشد بیش از 12درصدی میانگین وزنی سهام، اما حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها خالص خروجی به میزان 850 میلیارد‌تومان را رقم زده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شریعت در این‌خصوص عنوان کرد: «در صورتی‌که بازار قصد تداوم رشد و روند افزایشی ایجادشده را داشته باشد، موضوع خالص میزان ورود پول جدید از سوی اشخاص حقیقی بسیار حائزاهمیت است. این مورد تاکنون به حالت قابل‌قبولی نرسیده است. اگر بازار به‌دنبال حفظ تعادل و به عبارتی رشد دائمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر است، نیاز به ورود پول تازه خواهد داشت.»
آیا شاخصکل در حال استراحت است یا اصلاح؟
دو روز متوالی است که نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، با افت مواجه می‌شود. برخی می‌گویند بعد از رشد 29درصدی این شاخص در 100 روز اخیر، طبیعی است که بازار به استراحت و نفس‌گیری نیاز داشته باشد. برخی دیگر اما با توجه به تجربیات 5/ 1سال‌گذشته، از اصلاح مجدد بازار و شاخصکل سخن می‌گویند. یاسر شریعت در این‌خصوص معتقد است: «زمانی که کلیت بازار سهام افزایشی بیش از 20درصد را تجربه می‌کند نیاز به استراحت خواهد داشت. در این میان برخی از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران اقدام به جابه‌جایی سهام موجود در پرتفوی خود می‌کنند. این نوع از جابه‌جایی باعث می‌شود توام با افزایش حجم معاملات برای بازه کوتاه‌مدت، بازار از رشد کمی فاصله بگیرد. در حال‌حاضر نیز شرایط به همین منوال است.»این کارشناس بازار سهام به مقاومت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تکنیکال پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌روی شاخصکل در مسیر صعود نیز اشاره کرده و تاکید می‌کند: «برآورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حاکی از وجود محدوده مقاومتی در کانال 6/ 1میلیون واحدی بوده که این مهم برای شاخصکل بورس اوراق‌بهادار تهران موضوعی قابل‌تامل محسوب می‌شود. چنین موضوعی در دو روز گذشته موجب افزایش عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نسبت به تقاضا در بازار شد.»شریعت اظهار امیدواری کرد: «به نظر می‌رسد پس از استراحتی کوتاه به‌طور مجدد رشد شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بورسی ادامه پیدا خواهد کرد و سال1401 بتوانیم به سقف تاریخی نماگر اصلی نزدیک شویم.»
نیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاه بازار به دلار
اما بورس تهران همواره نیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاهی نیز به تحولات چهارراه استانبول و نرخ دلار آزاد داشته است. روز گذشته قیمت هر اسکناس آمریکایی از 29هزار‌تومان نیز فراتر رفت؛ سطحی که در حدود 100 روز گذشته تجربه نشده بود. به اعتقاد یاسر شریعت؛ «یکی از رویداد‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قابل‌اهمیت برای بورسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها این است که انتظارات کاهشی در بازار ارز تهران تقریبا از بین رفته است و تحلیلگران در سناریوی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پایینی را برای نرخ ارز قائل نیستند، با این‌حال پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر روند مذاکرات و موضوع سیاست‌های اقتصادی کشور از ارزپاشی بیش از حد جلوگیری کرد. در حال‌حاضر اما کاهش اخبار مثبت از روند مذاکرات احیای برجام و تغییر سیاست در فضای اقتصادی کشور، موجب افزایش تدریجی در نرخ دلار شده است. چنین موضوعی موجب افزایش انتظارات تورمی برای سال‌جاری نیز خواهد شد.» از این رو انتظار می‌رود در صورت ادامه رشد نرخ اسکناس آمریکایی، در روزهای آتی شاهد واکنش مثبت بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان و رشد مجدد نماگر اصلی این بازار با اثرپذیری از سهام دلاری باشیم.
افت کریپتوها به نفع بورس تمام می‌شود؟
بیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌کوین که در گذشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای نه‌چندان دور تا حدود 70هزار دلار نیز رشد کرده بود، پس از تجربه افت چند هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، روز گذشته تا 29هزار دلار نیز نزول کرد و دیگر ارزهای دیجیتال نیز روندی مشابه را تجربه کردند. برخی کارشناسان از جمله یاسر شریعت معتقدند این روند کاهشی با تاخیر زمانی می‌تواند به نفع بورسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تمام شود. وی در این‌خصوص می‌گوید: «ریزش قیمتی رخ داده در بازار رمزارزها هر چند به‌صورت مستقیم بر جریان دادوستدهای بورس تهران و فرابورس ایران تاثیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذار نیست اما به‌صورت غیرمستقیم و با تاخیر زمانی اثر‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذار خواهد بود.»وی اضافه می‌کند: «کاهشی که در اقبال رمزارزها روی داده است در صورتی‌که تداوم پیدا کند و شیب ریزش قیمت‌ها در این بازار تند‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شود، ممکن است خروج پول از این بخش را طی ماه‌های آتی تجربه کنیم. بازار رمزارزها در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از زمان (یک الی 2 سال‌گذشته) بازاری رقیب برای بورس محسوب می‌شد. احتمالا افت قیمت در این بازار می‌تواند در نهایت به نفع بازار سرمایه کشور باشد، از این‌رو باید در ماه‌های آینده روند بازار را مورد بررسی قرار داد. اگر افزایش حجم معاملات و ورود پول توسط اشخاص حقیقی روی دهد، در این حالت می‌توان اذعان کرد که یکی از دلایل این رویداد همین ریزش رمزارزها است.» این کارشناس بازار سرمایه البته به سهامداران توصیه می‌کند به سمت شرکت‌هایی که از سود تقسیمی مناسبی برخوردار هستند میل پیدا کنند. وی اضافه می‌کند: «با توجه به نزدیک شدن به فصل مجامع، پیش‌بینی می‌شود که اغلب شرکت‌ها تقسیم سود مطلوبی داشته باشند؛ بنابراین شرکت‌هایی که به‌طور معمول سود‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تقسیمی خوبی دارند و از P/ E به مراتب پایین‌تری برخوردارند می‌توانند گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مطلوبی برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در نظر گرفته شوند.»
بورس سهشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخصکل بورس تهران با کاهش 04/ 0درصدی مواجه شد، از 329 نماد معامله‌شده، قیمت پایانی 157 سهم (48 درصد) مثبت بود و در مقابل 161 سهم (49 درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 49 نماد (15 درصد) صف خریدی به ارزش 605 میلیارد‌تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در 2 نماد بورسی (کمتر از یک درصد) به ارزش 2/ 1میلیارد تومان بودیم. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت 03/ 0درصدی را ثبت کرد، 143 نماد معامله شدند که در این میان قیمت 75سهم (52 درصد) مثبت و 64 سهم (45 درصد) منفی بود. در این بازار 32 نماد (22 درصد) صف خریدی به ارزش 72 میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در یک نماد فرابورسی (کمتر از یک درصد) به ارزش 171میلیون تومان بودیم. بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد 149 نماد بود. در این 91 سهم (61 درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد 54 سهم (36 درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 70 نماد (47 درصد) صف خریدی به ارزش 101میلیارد‌تومان تشکیل دادند و صف‌فروش در این بازار به 20 نماد (13 درصد) با ارزشی بالغ 29میلیارد‌تومان اختصاص پیدا کرد.
