شفاف‌سازی از جای پای قوا
طرحی که مجلس در حال بررسی جزئیات آن است، به جز نهادهای امنیتی و نیروهای مسلح، همه را ملزم می‌کند تا تمام موارد مالی و غیر مالی را به‌طور مستمر در سامانه‌ای بارگذاری کنند تا مشخص شود در ارگان‌ها و دستگاههای مختلف چه می‌گذرد. این طرح مخالفانی داشت. مخالفان معتقد بودند که اگر مجلس واقعا می‌خواهد کاری کند کارستان چرا طرح شفافیت آرا را در دستور کار خود قرار نداد و آن را به اتمام نرساند؟
کاش این بازی شروع نشده بود
مهرداد ویس‌کرمی، نماینده خرم‌آباد که مخالف دوفوریت و کلیات این طرح بود و دیروز در بررسی جزئیات این طرح سخن می‌گفت اعلام کرد که کاش این بازی از ابتدا شروع نشده بود. او معتقد بود که هرچند نیت طراحان و مجلس در بررسی این طرح خیر است، اما این شفافیت نیست ولی عمل مهم است. به گزارش «ایسنا» و به گفته ویس‌کرمی این طرح با اصول متعددی از قانون اساسی در تضاد است و کاملا واضح است که به نتیجه‌ای نمی‌رسد؛ کاش این بازی از ابتدا شروع نشده بود. این راه نتیجه‌ای نخواهد داشت. او گفت: بنده یک بار مخالفت کردم تا در پیشگاه الهی حجت خود را ادا کرده باشم، اصل این طرح را نمایش شفافیت می‌دانم و از آنجا که برخلاف شرع، قانون اساسی و اخلاق است راه به جایی نخواهد برد.
به گفته ویس‌کرمی، آیا مسائل محرمانه صرفا منحصر به موارد نظامی است و اهمیت امنیت غذایی کشور کمتر از اطلاعات نظامی است. آیا امروز موشک‌های اوکراین تعیین‌کننده است یا غلات و روغن اوکراین مساله تعیین‌کننده در جنگ است؟
وی افزود: آیا اعلام ذخایر استراتژیک یک کشور اهمیت کمتری از مسائل نظامی دارد؟ این طرح نمایش شفافیت است و آنچه از این طرح به مجلس باز می‌شود دوسوم رای می‌خواهد و آنچه به قوای دیگر مربوط است نصف به علاوه یک رای می‌خواهد. در این میان موافقان طرح شفافیت قوای سه‌گانه و در راس آنها احد آزادی‌خواه، نماینده ملایر به سخنان ویس‌کرمی واکنش نشان دادند. او معتقد بود که عملکرد مجلس در بحث شفافیت نمایش نیست، عین شفافیت است. به گزارش خانه ملت او گفت: اگر شفافیت خوب است باید برای همه باشد. مردم از شرق و غرب تمامی مذاکرات مجلس را از رادیو می‌شنوند، اما مجلس باز قانع نیست و گفتیم که مجلس و تمامی موسسات و دستگاه‌ها باید شفاف باشند. این کجا نمایش شفافیت است، این عین شفافیت است. آزادی‌خواه، در تذکری با استناد به ماده 75 آیین‌نامه داخلی مجلس گفت: زمانی که نام نمایندگان در قرعه‌کشی انتخاب می‌شود، باید متناسب با موضوع صحبت کرده و خارج از موضوع نباید مسائلی را مطرح کنند و اینکه گفته می‌شود مجلس نمایش شفافیت می‌دهد، درست نیست و وهن مجلس است. به گفته نماینده ملایر، مجلسی که قبلا می‌گفتند یک سوزن به خود نمی‌زند، الان به خود جوالدوز می‌زند.
چرا شفافیت دستگاه‌ها
تصور کنید سهامدار یک نماد بورسی هستید. جزئیات معاملات قراردادها و صورت‌های مالی و حتی حقوق و پاداش پرداختی به مدیرعامل و اعضای هیات‌مدیره آن شرکت هم برایتان اهمیت دارد؛ چون سهامدارید. حالا تصور کنید که بازنشسته شرکت فولاد یا صداوسیما یا شرکت نفت و حتی صندوق بازنشستگی فرهنگیان هستید و خبر ندارید که در این صندوق‌ها چه می‌گذرد.
موضوع شفافیت عملکرد قوای سه‌گانه، دستگاههای اجرایی و سایر نهادها شاید به ظاهر کلیشه‌ای به نظر بیاید، اما واقعیت این است که طرح شفافیت قوای سه‌گانه که 11 اردیبهشت دو فوریت و کلیاتش در صحن علنی با مناقشه فراوان 183 رای موافق آورد و هم‌اکنون در ایستگاه بررسی جزئیات قرار دارد؛ می‌تواند آن مدینه فاضله‌ای باشد که مقامات را نسبت به شهروندان ملزم به پاسخ‌گویی کند و جرات‌ورزی و مطالبه‌گری را در کشور افزایش دهد. خروج از انجماد فکری و انفعال شهروندان، لازمه هر حاکمیتی است که به بقای خود می‌اندیشد.
شفافیت در سازمان هدفمندی یارانه و صندوق‌های بازنشستگی صداوسیما
همچنین نمایندگان مجلس دیروز در ادامه بررسی جزئیات این طرح مصوب کردند تا سازمان هدفمندی یارانه‌ها، شرکت‌های دولتی و سازمان تعاونی روستایی علاوه بر دستگاههای دولتی و تمام دستگاههای اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری، مشمول طرح شفافیت قوای سه‌گانه شوند. در جریان بررسی ماده (1) بخش الف طرح شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاههای اجرایی و سایر نهادها، با الحاق عبارت «شرکت‌های دولتی، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان تعاون روستایی» به جزء 2 این ماده با 139 رأی موافق، 39 رأی مخالف و 8 رأی ممتنع از مجموع 225 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. بنا‌براین سازمان هدفمندی یارانه‌ها و صندوق بازنشستگی کارکنان صداوسیما نیز مشمول قانون شفافیت قوای سه‌گانه شدند.
شفافیت در شرکت‌های غیردولتی و بانک‌های دولتی
همچنین بنا به مصوبه نمایندگان، شرکت‌های غیردولتی که هر یک از اعضای هیات‌مدیره آن توسط دولت مشخص می‌شود، یا شرکت‌ها و بانک‌هایی که دولت در آنها سهام دارد نیز مشمول طرح شفافیت قوای سه‌گانه می‌شوند.
بررسی عملکرد صندوق عشایری و بازنشستگی فولاد
همچنین نمایندگان دیروز یک بند به ماده نخست طرح شفافیت قوای سه‌گانه درباره شفافیت صندوق عشایری بیمه سلامت هم پیوست کردند. آنها همچنین شفافیت صندوق بازنشستگی فولاد را به این ماده افزودند.
مجلس در جریان بررسی ماده (1) بخش الف طرح شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاههای اجرایی و سایر نهادها، با الحاق عبارت «صندوق عشایری بیمه سلامت» به جزء 2 این ماده با 127 رأی موافق، 35 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از مجموع 210 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.
همچنین به گزارش خانه ملت، در جریان بررسی ماده(1) بخش الف طرح شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاههای اجرایی و سایر نهادها، با الحاق عبارت «صندوق بازنشستگی فولاد» به جزء 2 این ماده با 118 رأی موافق، 47 رأی مخالف و 8 رأی ممتنع از مجموع 205 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. بر این اساس این شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز به موجب این مصوبه مشمول طرح شفافیت خواهند شد که عبارتند از: هیات وزیران و کلیه کمیسیون‌‌ها و کارگروه‌های متشکل از وزرا یا نمایندگان دستگاههای دولتی، کلیه دستگاههای اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری، کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات، شرکت‌های دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانک‌ها و موسسات اعتباری دولتی و همچنین دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است، اعم از اینکه قانون خاص خود را داشته یا از قوانین و مقررات عام تبعیت کنند ازجمله شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان صدا‌و‌سیمای جمهوری اسلامی ایران و تمامی موسسات و شرکت‌های تابع یا وابسته به آنها، سازمان هدفمندی یارانه‌ها، دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی اعم از دولتی و غیردولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی ازجمله شهرداری‌ها، هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران و تمامی سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های تابع یا وابسته به آنها، صندوق‌های بازنشستگی از جمله صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی فولاد، صندوق بازنشستگی نفت، صندوق بازنشستگی کارکنان صداوسیما، صندوق ذخیره فرهنگیان، شرکت‌های دولتی، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان تعاون روستایی، صندوق عشایری بیمه سلامت، شرکت‌ها و بانک‌هایی که دولت در آنها سهام دارد و شرکت‌های غیر دولتی که هیات‌مدیره آنها توسط دولت مشخص می‌شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد» و بر اساس آنچه در متن طرح شفافیت قوای سه‌گانه آمده است، باید در مجموعه‌هایی که به صورت شورایی اداره می‌شوند از جمله مجلس شورای اسلامی، آرای مخالف، موافق و ممتنع ماخوذه اعضا به تفکیک اسامی، به گونه‌ای که قابلیت خوانش رایانه‌ای داشته باشد، منتشر شود.
همچنین قوه مقننه شامل مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات کشور و تمامی سازمان‌ها و موسسات وابسته به آنها و نیز قوه‌قضائیه شامل دادگستری، دیوان عالی کشور، دادستانی کل و نیز تمامی سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های تابع یا وابسته به آنها از جمله سازمان بازرسی کل کشور، دیوان عدالت اداری، سازمان قضایی نیروهای مسلح، سازمان ثبت اسناد و املاک و همچنین شوراهای حل اختلاف نیز شامل این طرح می‌شوند. نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی از حکم این قانون مستثنی هستند. مجلس هنوز ماده مربوط به دستگاه قضایی را بررسی نکرده است.
