فضای پرابهام در بازارهای جهانی

دلایل رشد بازارها در دوران کرونا

بروز کرونا طی دو سال گذشته موجب شد بسیاری از دولت‌ها، کمک‌های پولی زیادی را جهت فرار اقتصاد از رکود به بازارها تزریق کنند. این کمک‌ها حتی از میزان کمک‌های مالی بحران سال 2008 نیز بیشتر بود. برای مثال، دولت آلمان که پیشتاز کمک‌های مالی بود، طی بحران مالی سال 2008 حدود 5/ 3 درصد از GDP خود کمک‌های مالی عرضه کرد، درحالی که این عدد طی دوران کرونا به 33 درصد از GDP رسید. مثال دیگر ژاپن است که در سال 2008 میزان کمک‌های مالی منتشر شده‌اش تنها 2 درصد بود و این عدد در دوران کرونا به 22 درصد رسید.

کمک‌های دولتی مهم‌ترین عامل صعود بازارها در سال 2020 و 2021 بود. با افزایش تراز مالی خانوارها، میل آنها به سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کرد و سرمایه زیادی به سمت بازارها سرازیر شد. شاخص S&P 500 در سال 2020 حدود 16 درصد و در سال 2021 حدود 27 درصد رشد داشت. در میان سهام شرکت‌های مختلف، شرکت‌های حوزه تکنولوژی به خصوص در حوزه سرگرمی مانند آمازون و نتفلیکس با استقبال شدیدی از سوی خریداران مواجه شدند. برخی از معامله‌گران بازارها نیز به سمت بازار رمزارزها حرکت کردند که موجب شد ارزش بازار رمزارزها از 137 میلیارد دلار در مارس سال 2020 به 8/ 2 تریلیون دلار در نوامبر سال 2021 برسد و ارزش هر بیت‌کوین از حدود 4 هزار دلار به بیش از 60 هزار دلار برسد. در کنار بیت‌کوین بسیاری از رمزارزها در طیف گسترده‌ای از میم‌کوین‌ها و کوین‌های شبکه‌های بلاک‌چینی رشد کنند.

دلایل ریزش بازارها در سال جدید

اما بازارها همیشه در سیر صعودی نبوده و در یک چرخه دائم از صعود و سقوط قرار دارند. با آغاز سال جدید، رشد اقتصادی کشورها موجب شد تقاضا برای کالاها به‌شدت افزایش یابد و همین موضوع نگرانی‌های ناشی از بروز تورم را افزایش داد. درحالی که دولت‌ها به دنبال اتخاذ سیاست‌های صحیح برای مقابله با تورم بودند، حمله روسیه به اوکراین موجب شد دوباره آسیب شدیدی به بدنه زنجیره تامین کالاها وارد شود. از جمله مهم‌ترین کالاها می‌توان به نفت، گاز، گندم، ذرت و دانه‌های روغنی اشاره کرد. قیمت نفت از ابتدای سال 2022 تاکنون 41 درصد رشد داشته است. قیمت هر 100 بوشل گندم (هر بوشل برابر با 4/ 25 کیلوگرم گندم است) با حدود 55 درصد افزایش، از 750 دلار به 1160 دلار رسیده است.

گرانی شدید کالاهای اساسی در سطح جهان موجب شد دولت‌ها به دنبال راهکارهای ضربتی‌تر برای کنترل تورم حرکت کنند. به همین منظور سراغ نرخ بهره رفته و به‌شکل شتاب‌زده‌ای نرخ بهره را افزایش دادند. همین موضوع موجب شد سرمایه‌های زیادی به سمت سپرده‌های بانکی و اوراق قرضه کشورها حرکت کند. این موضوع اصلی‌ترین عامل ریزش بازارها در روزهای اخیر بود. جدا از این موضوع، ترس از بروز رکودتورمی در سال آینده نیز موجب شده سرمایه‌گذاران ترس بیشتری داشته و به دنبال امن‌ترین راه برای حفظ ارزش سرمایه خود باشند. به نظر می‌رسد تا زمانی که نتیجه سیاست‌های ضدتورمی دولت‌ها مشخص نشود، خروج سرمایه از بازارهای ریسکی ادامه داشته باشد.