چرا مخاطب از فیلم «خانه» جا می‌ماند؟! +عکس

سرویس فرهنگ و هنر مشرق - فیلم سینمایی «ائو» به معنای خانه به کارگردانی اصغر یوسفی نژاد که در شهر تبریز فیلمبرداری شده  را می‌توان یکی از فیلم های سینمایی اجتماعی خاص دانست که با طرح داستانی ساده، روایت خود را تا پایان ادامه داده و با ایجاد تعلیق و ابهام فراوان، زمینه را فراهم می‌آورد تا مخاطب برای رسیدن به پاسخی روشن، فیلم را تا پایان  دنبال کند.

«ائو» داستان مردی را روایت می‌کند که از دنیا رفته و همسایه‌ها و اقوامش دور جسد او جمع شده‌اند. اما این جسد تا پایان فیلم از چشم تماشاگر دور نگاه داشته‌ می‌شود. متوفی قبل از مرگش وصیت کرده که بعد از مرگ، جسد او را برای استفاده علمی دانشجویان در اختیار دانشکده پزشکی قرار دهند، اما دخترش "سایه" به طرز مشکوکی با وصیت پدرش شدیدا مخالفت می‌کند. این مخالفت تا پایان روایت نقطه عطفهای دراماتیک فیلم را خلق میکند و روایت را از یکدستی غیر نمایشی نجات می‌دهد .یوسفی نژاد با ساخت فیلم سینمایی «ائو» نشان داد که سینما و مخاطب آن را به خوبی می شناسد و فیلم خود را بدون داشتن حتی یک سوپراستار یا بازیگر سرشناس،پیش می‌برد.

 "سایه"  حدود 6 سال از پدرپیر خود دور بوده است و گویا که از مرگ پدر خود بسیار ناراحت شده و برای تشییع جنازه آمده است. روایت با آمدن سایه آغاز می‌شود. از همان دقایق ابتدایی، با یک رندی خاص،روایت روی سایه به صورت خاص متمرکز نمی شود و دوربین متحرک و تمرکز روی بازیهای جمعی ، ساختمان روایت توسعه پیدا می‌کند.

 داستان فیلم در یک خانه و حول جنازه‌ای که در اتاق قرار دارد روایت می شود و کارگردان با ایجاد چند شک و شبهه در تماشاگر، خط سیر تعلیق را تا پایان روایت حفظ  می‌کند. یوسفی‌نژاد در این فیلم با اضافه کردن چند کاراکتر و همچنین نماینده دانشگاه برای گرفتن جنازه به داستان، مخاطب خود را تا جایی پیش می‌برد که گمان می‌کند، "سایه" نمی‌خواهد به وصیت پدر خود مبنی بر کالبد شکافی و استفاده علمی دانشجویان از بدنش عمل کند و اصرارهای اقوام و همسایه ها مبنی بر انجام سریعتر مراسم تدفین و نماندن جنازه در اتاق را نمی‌پذیرد.تا این بخش از روایت، سایه  دختری پدر دوست به شمار می آید که از مرگ  وی ناراحت شده و وصیتش را، تقلبی قلمداد می کند. اما در بخش بعدی برگ برنده داستان رو می‌شود و با اضافه شدن همسر سایه، برای متقاعد کردنش برای انجام مقدمات تدفین، داستان به یکباره تغییر کرده و رفته رفته  گره گشایی روایی رخ می‌دهد.   

بخشی از اهمتی فیلم در این است که فیلمساز با اتکای تکنیکال روایت را پیش می برد اما  ضعف‌های محتوایی را نمی توان در اتکای فرمی کارگردان نادیده گرفت. همانگونه که از نام فیلم «ائو» مشخص است با یک فیلم ترکی طرف هستیم که به معنای «خانه» است و فیلم از ابتدا تا انتها با زیرنویس فارسی برای مخاطب پخش می‌شود و به دلیل ریتم تند آن بسیاری از دیالوگها را جا می‌ماند و به ناچار باید یا فیلم را تماشا کند و یا خود را درگیر متن فارسی زیرنویس کند و ریتم پرشتاب و فراوانی دیالوگ ها سبب می شود مخاطب از فیلم جا بماند. موضوع دیگری که نباید در این فیلم از آن غافل شد پرداختن به موضوع اصلی داستان رسیدن به میراث پدر، برای فروش ساختمان ، کسب ماترک و مهاجرت به کاناداست. موضوع مهاجرت از ایران که بارها نیز در اثار سینمایی دیگر در سالهای گذشته به آن اشاره شده مولفه روایی تازه‌ای نیست. فیلم در نقد رفتارشناسی مصرف گرای عرفی فیلم تازه ای نیست اما اجرای تازه ای دارد.

بازیگران فیلم خانه عبارتند از: رامین ریاضی، محدثه حیرت، غلامرضا باقری و صدیقه دریانی که در این فیلم ایفای نقش کردند.تماشای خوشی و ناخوشی‌های جامعه ایرانی از پشت نگاه هنرمندانه فیلمسازان و نویسندگان و روایت داستانهای اجتماعی با استفاده از تکنیک فیلمسازی بر اساس موضوعات روز جامعه، کار هنرمندان جامعه است که بهتر است با نگاه انسانی و اخلاقی و نه غیرانسانی به آن نگاه شود تا مخاطبان با دیدن این صحنه‌ها لذت بیشتری از فیلمهای سینمایی داشته باشند و فصل جدیدی از آشتی مخاطبان با سینمای ایران را شاهد باشیم.با این حال با توجه به نمایش دو فیلم سینمایی «خانه دیگری» بهنوش صادقی و «ائو(خانه)» اصغر یوسفی نژاد در روز اول جشنواره سی و پنجم احساس می شود که اهالی رسانه و منتقدین روز موفقی را پشت سر نگذاشته‌اند.

***رامین سفری