فروش از تولید پیشی گرفت

ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو طی بازه زمانی ذکرشده در سال جاری در مجموع حدود 133هزار و 440 دستگاه از محصولات تولیدی خود را برای مشتریان فاکتور کردند. این در حالیست که سال گذشته تا پایان اردیبهشت‌ماه، سه شرکت خودروساز در مجموع از تجاری‌سازی 104هزار و 280 دستگاه خودرو خبر دادند. دلایل اصلی این اتفاق را باید در تداوم تمرکز خودروسازان بر تکمیل محصولات ناقص جست‌و‌جو کرد.

تاثیر تداوم تکمیل ناقص‌ها را نیز می‌توان در پیشی گرفتن تیراژ فروش از تیراژ تولید به‌خوبی مشاهده کرد. ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تا پایان دومین‌ماه از فصل بهار 1401 در مجموع حدود 117 هزار و 100 دستگاه از محصولات خود را در خطوط تولید تکمیل کردند. چنانچه این آمار را با تیراژ خودروهای فاکتورشده مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که حدود 16هزار و 325 دستگاه خودرو بیشتر فاکتور شده است. بنابراین دلیل اول تداوم تمرکز خودروسازان را می‌توان در رشد نزدیک به 14درصدی تعداد خودروهای تجاری‌شده نسبت به محصولات تولیدشده تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال جست‌و‌جو کرد. دلیل دیگری که گویای تمرکز خودروسازان بر تکمیل محصولات ناقص است، می‌توان از رشد فروش ماهانه خودرو نیز متوجه شد. سه خودروساز بزرگ کشور طی یک‌ماهه فروردین در مجموع حدود 54هزار و 500 دستگاه از انواع محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را برای پلاک آماده کردند. (خودروسازان اواخر سال گذشته وعده داده بودند واحدهای تکمیل‌کاری خود را در تعطیلات نوروز فعال نگه دارند). اما در یک‌ماهه اردیبهشت امسال آمار فروش با رشدی حدود 49‌درصدی، به 79هزار دستگاه رسیده است. به عبارت دیگر تیراژ فروش خودروسازان در اردیبهشت نسبت به فروردین‌ماه 1401 به لحاظ عددی بیش از 24هزار و 400 دستگاه رشد را به خود دیده است.

به نظر می‌رسد همین رشد فروش ثبت‌شده طی دوماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین رشد فروش ماهانه محرکی شد تا سیاستگذار خودرویی با تاسیس سامانه یکپارچه تخصیص خودرو طی بازه یک‌هفته‌ای اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه 1401، اولین طرح فروش از مسیر سامانه یاد‌شده را عملیاتی کند.

وزارت صمت ابتدای سال جاری با الزام تولید خودروی کامل به سه خودروساز بزرگ کشور، به آنها تکلیف کرد تا حد امکان به سمت تولید خودروی ناقص نروند. بنابراین مدیران خودروساز نیز در خطوط تولید خود محصولات را به صورت عبور مستقیم تولید می‌کنند. منظور از عبور مستقیم این است که محصولات به‌محض تکمیل در خطوط تولید، تجاری‌سازی شده و به جای دپو در پارکینگ‌ها، برای فاکتور کردن در اختیار واحدهای فروش قرار گیرند. اما چرا سیاستگذار خودرویی این تکلیف را روی دوش خودروسازان قرار داد؟ چالش تامین منابع مالی، مشکلی است که از دیرباز شرکت‌های خودروساز با آن دست به گریبان هستند. وزارت‌نشینان این‌طور تحلیل کردند که چنانچه خودروسازان به سمت  کاهش تولید محصولات ناقص بروند، این مساله اگر تمام چالش‌های مالی آنها را رفع نمی‌کند اما می‌تواند شرایط را به گونه‌ای رقم بزند تا چالش تامین نقدینگی در گردش شرکت‌های خودروساز را به حداقل برساند. به دیگر سخن خلوت شدن پارکینگ‌های شرکت‌های خودروساز از محصولات ناقص و همچنین باریک شدن مسیر ورودی خودروهای ناقص می‌تواند از حبس نقدینگی این شرکت‌ها در کف پارکینگ‌ها جلوگیری کند.

آن‌طور که شرکت‌های خودروساز اعلام کرده‌اند در بازه زمانی یادشده به طور میانگین بیش از 95 درصد محصولات خود را به صورت عبور مستقیم تولید می‌کردند. چنانچه خودروسازان بتوانند این روند را ادامه دهند سیاستگذار خودرویی می‌تواند با فراغ بال بیشتری نسبت به برگزاری طرح‌های فروش از مسیر سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اقدام کند. این اتفاق می‌تواند مسیر عرضه خودروسازان به بازار را عریض کند.

جزئیات فروش اردیبهشت

بررسی آمار فروش خودروسازان تا پایان اردیبهشت‌ماه 1401 نشان می‌دهد در میان سه خودروساز بزرگ کشور، ایران‌خودرویی‌ها با فاکتور کردن 76هزار و 715 دستگاه از محصولات تولیدی خود در صدر جدول فروش قرار دارند. خودروساز مستقر در کیلومتر 14 جاده مخصوص بیش از 57 درصد محصولات فروخته‌شده را تا پایان دومین‌ماه از سال جاری به خود اختصاص داده است. در میان محصولات این خودروساز طبق معمول گروه پژو توانسته رتبه اول را در فروش به خود اختصاص دهد. آبی‌های جاده مخصوص در پایان اردیبهشت‌ماه حدود 50هزار و 460 دستگاه انواع محصولات خود با برند پژو را برای مشتریان فاکتور کردند. فروش این تعداد خودرو با برند پژو نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 28 درصد رشد را به خود دیده است.

بعد از گروه پژو فروش رانا در رتبه دوم قرار دارد. ایران‌خودرویی‌ها طی دوماهه ابتدایی سال 1401 بیش از 10هزار و 620 دستگاه انواع رانا را برای مشتریان فاکتور کردند. این درحالیست که در سال گذشته در همین بازه زمانی آبی‌های جاده مخصوص تنها 385 دستگاه رانا فروخته بودند. بنابراین رشدی بیش از دوهزار و 659درصدی در فروش رانا رقم خورده است. دنا بعد از رانا توانسته جایگاه سوم جدول فروش را به قرق خود درآورد. اما این خودروساز در فروش دنا با افت روبرو بوده است. خودروساز ساکن کیلومتر 14 جاده مخصوص تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال بیش از هفت‌هزار و 310 دستگاه دنا را پلاک کرده است. اما آمارهای فروش سال گذشته نشان می‌دهد تا پایان دومین ماه از فصل بهار، ایران‌خودرویی‌ها بیش از هفت‌هزار و 410 دستگاه دنا را به بازار عرضه کردند. بنابراین فروش انواع دنا با افت حدود 5/ 1درصدی روبرو شده است.

گروه سمند نیز در جایگاه چهارم جدول فروش قرار دارد. غول آبی جاده‌مخصوص در بازه زمانی ذکرشده در سال جاری حدود پنج‌هزار و 150 دستگاه انواع سمند را برای متقاضیان فاکتور کرده است.  بنابراین فروش گروه سمند نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حول‌و‌حوش 9 درصد رشد را به خود دیده است. هایما تنها محصول مونتاژی ایران‌خودرو که همچنان در سبد محصولاتی این خودروساز قرار دارد، نیز در جاده رشد فروش حرکت کرده است. آبی‌های جاده مخصوص طی دو‌ماهه ابتدایی سال جاری بیش از هزار و 730 دستگاه انواع هایما را پلاک کردند. فروش  این تعداد هایما حدود 650 دستگاه بیشتر از بازه زمانی مشابه در سال گذشته است. بنابراین شاهد رشد بیش از 60درصدی  در فروش هایما هستیم. غول آبی جاده مخصوص در حدود هزار و 430 دستگاه نیز انواع تارا را تا پایان اردیبهشت‌ماه برای مشتریان فاکتور کرد. حال آمارهای فروش سایپا را بررسی می‌کنیم. خودروساز ساکن کیلومتر 15 جاده مخصوص برخلاف ایران‌خودرو تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت فروش را تجربه کرده است. سایپایی‌ها در صورت‌های مالی خود تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال فروش حدود 42هزار و 300 دستگاه را درج کرده‌اند که حدود یک درصد افت را نشان می‌دهد.

نارنجی‌های جاده مخصوص در فروش خانواده X200 با افت روبرو بودند. این خودروساز در پایان اردیبهشت‌ماه امسال حدود 39هزار و 420 دستگاه انواع محصولات حاضر در این خانواده را برای متقاضیان فاکتور کرده است. این درحالیست که سال گذشته در همین بازه زمانی بیش از 41هزار و 300 دستگاه انواع اعضای خانواده X200 فاکتور شده بود. بنابراین افتی بیش از 4درصدی در فروش این خانواده اتفاق افتاده است. اما شاهین بر خلاف خانواده X200 رشد داشته است. غول نارنجی جاده مخصوص در فروش شاهین بیش از 200 درصد رشد را به خود دیده است. صورت‌های مالی پارس‌خودرو نیز از رشد فروش حدود 65درصدی در پایان اردیبهشت‌ماه امسال نسبت به اردیبهشت‌ماه سال گذشته حکایت دارد. گروه Q200 با فروش نزدیک به 8هزاردستگاهی در صدر جدول فروش پارس‌خودرو قرار دارد. بعد از Q200 (شامل کوییک R و کوییک S) نیز کوییک معمولی با فروش بیش از 5هزار و 850دستگاهی رتبه دوم جدول فروش را به دست آورده است.