فرادید؛ اروپا، قمر مشتری، دارای یک پوسته یخی است که اقیانوسی وسیع و سراسری را پوشانده است. لایه سنگی موجود در بخش زیرین ممکن است به اندازه کافی داغ باشد تا ذوب شده و منجر به فعالیت‌های آتشفشانی در زیر دریا شود. اروپا نام یکی از هفتاد و دو قمر سیارهٔ مشتری است. این ماه در سال 1610 میلادی توسط گالیله کشف شد. اروپا پانزدهمین جسم در منظومهٔ خورشیدی بر پایهٔ جرم و حجم می‌باشد.
به گزارش فرادید؛ تحقیقات جدید و مدل سازی رایانه‌ای نشان میدهد که احتمالا فعالیت آتشفشانی در کف دریای اروپا، در گذشته اخیر رخ داده است و احتمالا همچنان در حال رخ دادن است. ماموریت اروپا کلیپر (Europa Clipper) ناسا که پرتاب آن برای سال 1403 برنامه ریزی شده است، با نگاهی نزدیک بر سطح یخی این قمر و جمع آوری اطلاعات مهم همه چیز را روشن می‌کند.
دانشمندان شواهد محکمی دارند که نشان میدهد در قمر اروپا، یک اقیانوس عظیم میان پوسته یخی سطح و لایه درونی سنگی، وجود دارد. مطالعات و مدل سازی سه بعدی اخیر به صورت دقیق و با جزئیات نشان میدهد که این گرمای درونی چگونه تولید و انتقال داده میشود، فرآیندی که میتواند باعث تغذیه آتشفشان‌های کف اقیانوس شود.
گرمای گوشته سنگی اروپا که به اندازه ذوب کردن بالاست، در ارتباط با نیروی گرانش عظیمی است که سیاره مشتری بر همه قمر‌های خود وارد می‌کند. در حالی که اروپا به دور سیاره گازی غول پیکری می‌گردد، بخش داخلی قمر یخی، دچار خمیدگی میشود. این خمش، باعث وارد شدن انرژی به محیط درونی قمر میشود و اثر خود را به صورت گرما نشان میدهد. تحقیقی که اخیرا انجام شده است، بیان می‌کند که چگونه ممکن است بخش سنگی این قمر انعطاف داشته و تحت فشار گرانشی مشتری، گرما تولید کند.
فعالیت‌های آتشفشانی در اروپا برای دهه‌ها موضوع مورد بحثی بوده، در حالی که دیگر قمر مشتری، آیو، در مقایسه با اروپا به وضوح یک قمر آتشفشانی است. صد‌ها آتشفشان در این قمر باعث شکل گیری فواره‌های گدازه میشوند و گاز‌های آتشفشانی و گرد و غبار را تا ارتفاع 400 کیلومتر پرتاب می‌کنند، فعالیتی که به دلیل گرمای درونی ناشی از فشار گرانشی مشتری رخ میدهد. اما به دلیل اینکه اروپا در فاصله بیشتری از آیو نسبت به سیاره میزبان قرارگرفته است، دانشمندان نمی‌دانند که آیا همان اثر بر لایه‌های زیرین سطح یخی اروپا نیز وجود دارد یا خیر.
یکی از نویسندگان این مقاله به نام ماری بهونکوا از دانشگاه چارلز در جمهوری چک این گونه پیش بینی کرده است که، این فعالیت آتشفشانی به احتمال زیاد نزدیک قطب‌های اروپا، در عرض‌های جغرافیایی که بیشترین میزان گرما در آن‌ها تولید میشود، رخ میدهد و همچنین افزود: اروپا یکی از ساختار‌های نادر سیاره‌ای است که احتمالا فعالیت آتشفشانی خود را طی میلیارد‌ها سال حفظ کرده و به احتمال زیاد تنها جایی است که منابع انرژی با عمر طولانی فرصت بیشتری برای توسعه حیات بالقوه را فراهم می‌کنند.
در قمر اروپا اگر آتشفشان‌هایی زیر آب وجود داشته باشند، می‌توانند سیستم‌های هیدروترمال را قدرت ببخشند، شبیه به آنچه در اعماق اقیانوس‌های زمین حیات را تامین می‌کنند. در زمین وقتی آب دریا در تماس با ماگمای داغ قرار می‌گیرد، فعل و انفعالات باعث تولید انرژی شیمیایی میشود و این انرژی شیمیایی نشات گرفته از سیستم‌های هیدروترمال است که نسبت به نور خورشید نقش بیشتری در تداوم حیات در اعماق اقیانوس‌های زمین دارد. فعالیت آتشفشانی در کف دریا و اقیانوس اروپا میتواند یکی از راه‌های تشکیل محیطی با قابلیت پشتیبانی از حیات را به وجود آورد.
زمانی که اروپا کلیپر در سال 1409 به قمر اروپا برسد، دانشمندان ناسا نیز می‌توانند پیش بینی‌های جدید خود را آزمایش کنند. این فضاپیما در مداری به دور مشتری خواهد گردید و در عین حال ده‌ها پرواز با ارتفاع کم در اروپا خواهد داشت که طی این پرواز‌ها به تهیه نقشه از این قمر، تحقیق درباره ترکیبات و اندازه گیری گرانش و میدان مغناطیسی آن خواهد پرداخت. همچنین نمونه‌ای از اتمسفر بسیار رقیق آن را نیز جمع آوری خواهد کرد.
دانشمندان با مشاهده سطح و اتمسفر اروپا می‌توانند در صورت نفوذ آب از میان پوسته یخ زده، درباره اقیانوس زیرسطحی این قمر اطلاعات بیشتری کسب کنند. دانشمندان معتقدند تبادل مواد میان اقیانوس و پوسته، ردی از آب دریا را بر سطح باقی می‌گذارد. آن‌ها همچنین معتقدند این تبادل ممکن است گاز‌هایی را به بیرون منتشر کرده و در بخشهایی، بخار آب به همراه ذراتی که حاوی موادی از اعماق دریا هستند را به سطح بیاورند.
ماموریت‌هایی همچون ماموریت اروپا کلبپر میتواند در زمینه اخترزیست شناسی نیز به ما کمک کند، در حالی که اروپا کلیپر یک ماموریت شناسایی حیات نیست، اما با جمع آوری اکتشافاتی از اروپا و جستجو در این قمر یخی با اقیانوسی زیر سطح یخی آن، میتواند به این سوال پاسخ دهد که قابلیت تشکیل حیات را دارد یا خیر. فهم قابلیت تشکیل حیات در این قمر به دانشمندان در درک بهتر چگونگی تکامل حیات در زمین و یافتن پتانسیل تشکیل حیات در سیارات دیگر کمک می‌کند.
منبع: NASA
