ریل نجات مترو از ازدحام

در همین رابطه مهدی شایسته‌اصل، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران درباره آخرین وضعیت تامین واگن‌های مترو اظهار کرد: یکی از راه‌های تامین واگن، موضوع خرید 630 دستگاه واگن است که در دولت گذشته طی 8سال پیگیری شد، اما هیچ پیشرفتی نداشته و در دوره مدیریت جدید شهری نیز این موضوع در حال پیگیری است و در آخرین اقدام انجام شده بر اساس مصوبه قرارگاه حمل و نقل، به دنبال آن هستیم که با هماهنگی دولت 15 درصد پیش‌پرداخت قرارداد تامین شده و قرارداد هرچه سریع‌تر جاری شود.

وی با بیان اینکه دولت قبل مبادرت به پرداخت این 15 درصد قرارداد نمی‌کرد ولی در دوره جدید حتی تا مرحله هماهنگی با بانک عامل نیز انجام شده است، افزود: البته همچنان کارهای اداری این موضوع به سرانجام نرسیده و قرارداد جاری نشده است، ولی ما به صورت خوش‌بینانه امیدواریم تا دو ماه آینده این قرارداد به نقطه‌ای برسد که تا یک سال  و نیم آینده به نخستین واگن برسیم و در ادامه کار، تمام 630 دستگاه واگن متروی پایتخت تامین شود.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو در پاسخ به این سوال که آیا مدیریت شهری به دنبال تامین واگن‌های مترو از راه‌های دیگر نیز هست، گفت: کار دیگری که می‌توان در شرایط فعلی انجام داد و زودبازده‌تر از خرید واگن‌ها است، اورهال یا تعمیرات اساسی واگن‌های موجود است؛ به‌ویژه درباره قطارهای «اِی سی» اگر اورهال و تعمیرات اساسی روی آنها انجام شود، این قطارها می‌توانند 20 سال دیگر برای سیستم حمل و نقل ما کارآیی داشته باشد و ناوگان را از خرید مجدد قطار تا حدودی بی‌نیاز کند، ولی نکته اساسی اینجا است که ما برای تعمیرات اساسی و انجام اورهال این قطارها نیز نیازمند تامین منابع مالی هستیم.

شایسته درباره تعداد کسری واگن‌های مترو در تهران گفت: در حال حاضر ما در خطوط شهری تهران، 171 رام قطار داریم که 134 رام آنها مشغول به کار هستند و در صورت نیاز به اعزام فوق‌العاده قطار در این بخش، یعنی در خطوط یک تا 6، این تعداد به 145 رام افزایش می‌یابد و همچنین 66 لکوموتیو و 266 واگن در خط 5 مترو داریم که مشغول به کار هستند و در مجموع 2150 حرکت در روز در متروی تهران و حومه انجام می‌شود.

شایسته اضافه کرد: بر اساس آخرین بررسی‌های انجام شده در قرارگاه حمل و نقل، درحال حاضر 700 واگن ما نیازمند اورهال قطعی است که اورهال این واگن‌ها نیازمند حداقل 2 هزار میلیارد تومان اعتبار و 5/ 1سال زمان است و در صورت تامین هزینه لازم، از ابتدای قرارداد با شرکت واگن‌سازی تهران 18 ماه اورهال ناوگان تهران به طول می‌انجامد. وی با تاکید بر اینکه هزینه اورهال قطارها و واگن‌های تهران متفاوت است، افزود: به صورت نسبی حدودا 10 درصد ارزش هر ناوگان باید برای اورهال آن هزینه شود که در برخی مواقع نیز ارتقای تکنولوژی رام قطارها، این هزینه را افزایش می‌دهد.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران در پاسخ به این سوال که تورم سال‌های اخیر و حتی ماه‌های اخیر هزینه‌های اورهال ناوگان متروی تهران را افزایش داده یا خیر، گفت: قطعا با توجه به افزایش هزینه‌های نیروی انسانی و همچنین افزایش نرخ ارز و بالطبع افزایش هزینه در تامین قطعات وارداتی، هزینه اورهال ناوگان مترو بالا رفته است، ولی واقعا نمی‌توانیم عدد دقیق این افزایش را محاسبه و اعلام کنیم.

وی با بیان اینکه برخلاف تصور عموم مردم که کاهش ازدحام مترو را تنها منوط به افزایش واگن‌ها می‌دانند، یکی از اصلی‌ترین و جدی‌ترین مسائل، پایانه‌ها است، گفت: ما در خطوط 3، 6 و 7 هیچ پایانه‌ای نداریم و این نبود پایانه در این خطوط باعث دو مساله جدی می‌شود؛ نخست اینکه سرفاصله حرکت قطارها افزایش می‌یابد و دوم آنکه بازدیدهای قبل از اعزام روزانه قطارها انجام نمی‌شود و بر همین اساس یکی از نیازهای اساسی ما و پیگیری‌های جدی، در حوزه ساخت پایانه‌ها و تعمیرگاه‌ها برای خطوط موجود است.

شایسته‌اصل اضافه کرد: همچنین در برخی از خطوط شهری، طول سکوی ایستگاه‌ها 140 متری و در برخی دیگر 160 متری است که این طراحی برای سکوهای 160 متری، طراحی مخصوص رام قطار 8 واگنه است و این به معنای آن است که در صورت اجرای این موضوع، می‌توان یک واگن به هر رام قطار اضافه کرد و همین امر باعث افزایش میزان جابه‌جایی مسافر در ایستگاه‌ها می‌شود و در صورت تحقق این موضوع، ازدحام مسافری در خطوط و ایستگاه‌های 160 متری کاهش می‌یابد.

وی با بیان اینکه اخیرا یک شرکت اروپایی برای اورهال واگن‌ها، حل مشکلات گیربکس لکوموتیوهای خط 5، ارتقای قطارهای دی‌سی، ارتقای ناوگان و خرید قطعات با فاینانس خارجی به ما کمک ‌می‌کند، افزود: این شرکت قرار است مبلغ 100 میلیون یورو فاینانس برای متروی تهران فراهم کند که در این راستا مصوبه‌ای را از هیات‌مدیره شرکت اخذ کردیم و صورت‌جلسه تفاهم نیز در این زمینه منعقد شده است‌، اما برای اجرای این قرارداد باید 15 درصد از کل مبلغ را که حدود 15 میلیون یورو می‌شود پرداخت کنیم تا طرف خارجی 85 درصد خود را وارد چرخه کند که هنوز برای تامین این 15 میلیون یورو در حال رایزنی هستیم. درصد بازپرداخت در تفاهم‌نامه مذکور برای ما از قرارداد 630 واگن ارزان‌تر است و باید حل این مشکل جزو اولویت‌های مدیریت شهری و دولت باشد تا بتوانیم مشکلات متروی تهران را که روزانه 5/ 1 میلیون نفر از آن استفاده می‌کنند، حل کنیم.

شایسته‌اصل درباره مشکلات و موانع پیش روی تامین واگن‌های مورد نیاز مترو با اشاره به لزوم تامین منابع مالی و اعتبارات گفت: یکی از مشکلات ما ضعف در هماهنگی بین مسوولان بوده است اما در حال حاضر باید هماهنگی بیشتری بین شهرداری تهران و بانک عامل و دولت ایجاد شود تا قرارداد 630 دستگاه واگن عملیاتی شود و لازم است کار جهادی صورت پذیرد و نه کار اداری. در این صورت می‌توانیم امیدوار باشیم که برای سال‌های آینده قطارهای نو خواهیم داشت وگرنه اگر با همین رویه بخواهیم ساخت واگن‌ها را دنبال کنیم، قطعا موضوع به درازا می‌انجامد و چشم‌اندازی برای نوسازی ناوگان نمی‌توانیم متصور شویم. تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان برای تولید قطار ملی گام‌های خوبی برداشتند اما هنوز قطارساز نشده‌ایم و راه زیادی در پیش داریم.

وی با اشاره به کمبود واگن مترو به افزایش روزافزون مسافران مترو بعد از فروکش کردن کرونا در تهران اشاره کرد و گفت: در آغاز شروع پاندمی کرونا و در زمان اوج این بیماری تعداد مسافران به‌شدت کاهش یافت و به حدود 800 هزار مسافر و کمتر در روز رسیدیم اما در اواخر سال 1400 و با فروکش کردن پیک‌های کرونایی میزان استفاده از مترو افزایش یافت، به‌گونه‌ای که به حدود یک میلیون و 200 هزار مسافر در روز رسید اما حالا با کاهش میزان ابتلا و فوت ناشی از کرونا و افزایش نرخ کرایه‌های سایر مدهای حمل ونقلی، شاهد افزایش روز‌افزون مسافران مترو هستیم، به‌گونه‌ای که کار در ساعت پیک مسافری برای ما سخت‌تر می‌شود و لازم به تزریق اعتبارات بیشتر هستیم تا بتوانیم پاسخگوی مسافران عزیز باشیم، چراکه بررسی‌ها حاکی از آن است که تعداد مسافران در حال حاضر به یک میلیون و 500 هزار مسافر رسیده و پیش‌بینی می‌شود این عدد تا پایان سال به 2 میلیون مسافر در روز برسد.