انقلاب در ناتو

«ینس استولتنبرگ»، دبیرکل ناتو گفت که این ائتلاف نظامی در راستای بخشی از پاسخ به «عصر رقابت استراتژیک»، تعداد نیروهای واکنش سریع خود را تقریبا هشت برابر کرده و به 300هزار سرباز خواهد رساند. خبرگزاری آسوشیتدپرس و الجزیره در گزارش 27ژوئن نوشتند، نیروی واکنش ناتو در حال حاضر حدود 40هزار سرباز دارد که می توانند در صورت نیاز به سرعت جابه‌جا و در مکان‌های مربوطه مستقر شوند. استولتنبرگ، همراه با اقدامات دیگر از جمله استقرار نیروها برای دفاع از متحدان خاص، روز دوشنبه گفت که اقدام برای گسترش نیروهای ناتو بخشی از «بزرگ‌ترین بازبینی اساسی دفاع جمعی و بازدارندگی از زمان جنگ سرد» است. او این اظهارات را در یک کنفرانس مطبوعاتی پیش از نشست سران ناتو در مادرید اسپانیا در روز سه‌‌شنبه، بیان کرد آن هم زمانی که انتظار می‌‌رود 30 متحد نظامی در این بلوک بر سر حمایت بیشتر از اوکراین پس از حمله روسیه به توافق برسند. استولتنبرگ گفت که از متحدانش انتظار دارد به وضوح بگویند که روسیه را «مهم‌ترین و مستقیم‌‌ترین تهدید برای امنیتمان» می‌‌دانند.

موضوع اصلی دیگر نشست ناتو، امکان پیوستن فنلاند و سوئد به این ائتلاف پس از حمله روسیه به اوکراین خواهد بود. ترکیه، عضو ناتو، تاکنون با استناد به رویکرد نرم دو کشور در قبال سازمان‌هایی که ترکیه آن را «تروریستی» می‌‌داند، مانند حزب کارگران کردستان یا پ‌‌ک‌‌ک، درخواست‌‌های آنها را مسدود کرده است. ترکیه از سوئد و فنلاند درخواست استرداد افرادی را کرده است که تحت تعقیب مقامات ترکیه قرار دارند. آنکارا همچنین خواهان تضمین‌هایی است که محدودیت‌های تسلیحاتی اعمال‌شده از سوی این دو کشور به‌دلیل تهاجم نظامی ترکیه در سال2019 به شمال سوریه لغو شود. استولتنبرگ گفت که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، ساولی نینیستو، رئیس‌جمهور فنلاند و ماگدالنا اندرسون، نخست‌وزیر سوئد توافق کرده‌اند که در حاشیه نشست مادرید با یکدیگر دیدار کنند.

«کارلی اولسون» نیز در گزارش 28ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشت: ناتو قرار است بزرگ‌ترین اصلاحات دفاعی خود از زمان جنگ سرد را تصویب کند و تعداد نیروهایی را که برای دفاع از جناح شرقی ناتو تعیین شده‌‌اند، به‌طور قابل‌‌توجهی افزایش دهد و تعهدی اساسی برای استقرار تجهیزات نظامی سنگین در آنجا را بپذیرد. همزمان با آغاز اجلاس سالانه ائتلاف آتلانتیک در شامگاه سه شنبه در مادرید، رهبران در سرتاسر اروپا در دو نشست دیگر برای رسیدگی به پیامدهای اقتصادی، بشردوستانه و دفاعی ناشی از جنگ حدودا پنج ماهه روسیه علیه اوکراین گرد هم می‌آیند. بایدن و دیگر رهبران گروه هفت، سومین روز از جلسات خود را برگزار و سازمان ملل متحد مذاکرات مربوط غلات را هماهنگ کرد. در اجلاس سران ناتو که تا پنج‌شنبه ادامه دارد، این گروه اولین بیانیه ماموریت به‌روز شده خود را پس از 12 سال تصویب خواهد کرد که به هزینه‌ها و برنامه‌ریزی نظامی می‌پردازد. افزایش نیروها در جناح شرقی به این دلیل انجام می‌گیرد که این منطقه به روسیه و بلاروس نزدیک‌تر است؛ اینجا جایی است که استقرار تجهیزاتی مانند تانک‌ها و توپخانه پاسخ متفقین به هرگونه تهدید یا تجاوز روسیه را تقویت می کند.

این ائتلاف همچنین قصد دارد به اختلافات پیرامون تلاش‌های سوئد و فنلاند برای پیوستن به ناتو رسیدگی کند؛ اقدامی که ترکیه با آن مخالف است. در کوه‌های آلپ باواریا، گروه هفت به بحث درباره جنگ، قیمت نفت و چگونگی افزایش موثرتر فشار اقتصادی بر روسیه ادامه می‌‌دهد. در همین حال، سازمان ملل متحد قصد دارد اوکراین، روسیه و ترکیه را برای مذاکره درباره تضمین‌های امنیتی که به اوکراین اجازه می دهد، غلات خود را صادر کند، گرد هم بیاورد؛ گامی حیاتی برای مقابله با گرسنگی در جهان. نیروهای روسی به پیشروی‌های آهسته اما پیوسته در شرق اوکراین ادامه می‌دهند و تلفات سنگینی را به ارتش اوکراین وارد کردند. روسیه چند روزی است که رگبار حملات موشکی را در سراسر اوکراین به راه انداخته است. روز دوشنبه، حمله به یکی از مراکز خرید در مرکز کشور دست کم 16 نفر را کشت. ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در سخنرانی شبانه خود در روز دوشنبه، از حملات سهمگینی که برخی آن را نمایش حساب‌شده و خشونت‌بار روسیه به یک هفته دیپلماسی غرب می‌دانند، انتقاد کرد.

زلنسکی گفت: «این چیزی جز وحشت نیست.» او گفت که از آغاز جنگ، روسیه نزدیک به 2800 موشک کروز علیه اوکراین علاوه بر بمب‌ها، گلوله‌ها و راکت های شمارش نشده شلیک کرده است. زلنسکی گفت: «این حملات را نادیده نگیرید. روسیه متوقف نخواهد شد.» این درگیری‌ها سرریزهایی داشته و اخیرا این جنگ در قالب «جنگ هکری» به مرزهای لیتوانی هم رسیده است. مقامات لیتوانیایی هکرهای روسیه را مسوول این حملات می دانند که هم سازمان های دولتی و هم خصوصی را هدف قرار داده‌اند.

«استیو ارلانگر» هم در گزارش 29ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشت: پس از فروپاشی شوروی، برخی این سوال را مطرح می کردند که‌‌ آیا اساسا دلیلی برای تداوم موجودیت ناتو هست؟ اما حمله روسیه به اوکراین اولویت جدیدی به ناتو به‌عنوان ائتلافی دفاعی بخشید که هدفش بازدارندگی در برابر مسکو مهاجم است. به نوشته این گزارشگر، این ائتلاف در اجلاس اخیر خود در مادرید به دنبال بازبینی و اصلاح سازمانی برآمد که محصول جنگ سرد است. جنگ در اوکراین به شکلی اساسی محاسبات امنیتی در اروپا را دگرگون کرده و بزرگ‌ترین چالش دهه‌های اخیر را پیش روی این سازمان نهاده است. همچنین این جنگ موجب کاشتن بذر ترس در میان برخی متحدان شرقی، مرکزی و کشورهای بالتیک شده است که با رویکردهای تهاجمی مسکو بسیار آشنا هستند.

به نوشته ارلانگر (همان‌طور که بالاتر هم اشاره شد)، قرار است برخی تجهیزات نظامی ناتو در جناح شرقی و نزدیک مرزهای بلاروس و روسیه مستقر شوند تا در صورت لزوم، بتوان به تجاوزات مسکو پاسخ داد. این جنگ زمان را برای روسیه به 30سال پیش برده است یعنی زمانی که شوروی سابق به دنبال تجمیع نیرو و برقراری حوزه نفوذ در بخش وسیعی از جهان بود. چنین به نظر می‌رسد که گویی روسیه امروز هم دنبال جای پای شوروی سابق است. به نوشته ارلانگر، درحالی‌که حمله روسیه موجب تقویت وحدت اروپا در مواجهه با حمله روسیه شده است؛ اما شکاف‌هایی هم همچنان هست. با این حال، مباحثی داخلی هم در چارچوب ناتو درباره چگونگی، مدت زمان ادامه جنگ، چگونگی پایان آن و نیز هزینه‌های روزافزون ناتو و متحدان اروپایی‌اش مطرح شده است.