تحریریه زندگی آنلاین- گروه سلامت
به دنبال تغییرات هورمونی دوران بلوغ، یکی از شایع ترین مشکلات نگران کننده که نوجوانان با آن روبه‌رو هستند، جوش (آکنه) است. آکنه نوعی بیماری پوستی است که اکثرا روی صورت به وجود می‌آید و گاها شانه‌ها، پشت و سینه را درگیر می‌کند.
عوارض اجتماعی جوش گاهی می‌تواند مهم تر از سلامت جسمی فرد باشد. عواملی که تصور می‌شود در شکل‌گیری آکنه نقش دارند عبارتند از:
افزایش تولید چربی (سبوم)، انسداد منافذ سباسه (غدد چربی) و باکتری (پروپیونی باکتری آکنه)، در دوران نوجوانی و بلوغ سطح هورمون های جنسی بالا می‌رود و می‌تواند موجب افزایش ترشح چربی از غدد چربی (سباسه) پوست شود.
به دنبال افزایش ترشح چربی، مجرای غدد چربی مجاور فولکیول مو بسته شده و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌های به دام افتاده و ایجاد عفونت ثانویه می‌شود که نتیجه این فعل و انفعالات، پاسخ التهابی شدید و ایجاد جوش (آکنه) است.
جوش‌ها به دودسته غیرالتهابی با کومدون‌ها (سرسفید و سرسیاه) و التهابی (با قرمزی، برجستگی کوچک پوستی کمتر از نیم میلی‌متر غیرچرکی و چرکی، ندول و کیست) تقسیم می‌شوند.
سه نوع رایج جوش وجوددارد که اغلب ترکیبی از آنها در فرد مبتلا وجود دارد
- سرسفیدها هنگامی شکل می‌گیرند که افزایش چربی غدد سباسه سبب انسداد منافذ غدد چربی شود.
سرسفیدها زیر پوست قرار دارند و در صورت اضافه شدن عفونت ثانویه تبدیل به جوش‌های التهابی می‌شوند و می‌توانند به صورت ضایعات برجسته کوچک غیرچرکی و چرکی و یا ضایعات بزرگ (ندول و کیست) ظاهر شوند.
- سرسیاه‌ها زمانی شکل می‌گیرند که ترشحات چربی غدد چربی (سباسه) به طور مستقیم در معرض هوا قرار گرفته و اکسیده می‌شوند و به این ترتیب رنگ سیاه به خود می‌گیرند.
- آکنه کیستی، شدیدترین شکل آکنه است. این توده‌های حساس ملتهب زیر پوست، قابل خارج کردن نیستند و نباید سعی در تخلیه آنها کنید.
آکنه‌های کیستی می‌توانند جای جوش ایجاد کنند و شما نباید با فشار دادن، مالش دادن و دست کاری جوش‌های صورت خود، احتمال ایجاد جای جوش را افزایش دهید.
آکنه یک بیماری قابل درمان است و شما می‌توانید با درمان دارویی توسط پزشک نتیجه بهتری به دست آورید.
شواهدی مبنی بر اینکه رژیم غذایی یا عدم رعایت صحیح بهداشت سبب ایجاد آکنه شود، وجود ندارد. اگر برای شما کاملا ثابت شده است که غذاهای خاصی باعث بدتر شدن آکنه شما می‌شود، بهتر است از خوردن آن غذاها پرهیز کنید.
می‌توان در خانه اقداماتی انجام داد تا نگرانی نوجوان کاهش یابد.
توصیه‌های خانگی
آکنه خفیف و متوسط اغلب با رعایت این گام‌ها در خانه مهار شدنی نیست:
- از فشار دادن، مالش خشن و دست کاری هر نوع آکنه، پرهیز کنید. هرگز نباید ضایعات آکنه‌ایی خود را بکنید یا خالی کنید.
- اگر پوست چربی دارید، شستشو با آب گرم (بدون سائیدن) مفید است. توجه داشته باشید، شستشوی مفرط سبب اختلال در اکر برنامه‌های درمانی می‌شود.
- از کرم‌ها یا مواد آرایشی چرب و روغنی و حالت دهنده‌های مو بپرهیزید. اگر مواد آرایشی استفاده می‌کنید باید عاری از چربی باشند (بر پایه آب یا Water base).
- تعریق می‌تواند آکنه را بدتر کند بنابراین پس از ورزش استحمام کنید.
- از قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید یا لامپ‌های برنزه کننده و نظایر آن اجتناب کنید. نور خورشید تاثیری بر بهبود آکنه ندارد و بعضی از داروهایی که برای آکنه تجویز می‌کنند، می‌تواند پوست را نسبت به نور خورشید بسیار حساس کند.
استفاده از کلاه‌های دورپهن، فکر بسیار خوبی است.
- اگر نیاز دارید که صورت خود را بتراشید، تراشیدن را با دقت و با تیغی تیز پس از نرم کردن موها با آب گرم و با استفاده از ژل یا کف مناسب انجام دهید.
- زیر لباس و تجهیزات ورزشی که روی نقاط آکنه‌دار پوست قرار می‌گیرند (مثل کلا، حفاظ چانه، حفاظ شانه) پارچه نخی بپوشید.
- صبور باشید. رفع آکنه زمان می‌برد.
- برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
فرآورده‌هایی که می‌توانید برای درمان آکنه خفیف تا متوسط در خانه استفاده کنید
- بنزوئیل پراکسید: یکی از درمان‌های اصلی آکنه در منزل است.
- اسید سالیسیلیک (اکسی دیلی): این فرآورده‌ها برای درمان و پیشگیری از آکنه خفیف در اشکال لوسیون، کرم، ژل یا پد قابل تهیه است.
- الکل و استون: ترکیب این دو، چربی را از پوست پاک می‌کند و اثر ضدباکتریایی اندکی هم دارد.
توجه: هر یک از فرآورده‌های بالا ممکن است به صورت ترکیبات با نسبت‌های مختلف وجودداشته باشند. اگر دقیقا نمی‌دانید کدام محصول مناسب شماست، از دکتر داروساز راهنمایی بخواهید.
