اگر به شما بگویند قرار است تلفن همراهتان به مدت یک هفته در یک محفظه امن نگهداری شود و شما حق نگاه کردن، لمس کردن و حتی استفاده کرده از آن را ندارید، چه عکس‌العملی نشان می دهید؟ دانه‌های عرق روی پیشانیتان می‌نشیند؟ لب‌هایتان می لرزد؟ مانند بچه های دوساله کج خلقی می‌کنید؟و یا اینکه نمی دانید چه عکس العملی انجام دهید؟طی 5 سال اخیر محققان مختلفی از سراسر دنیا به بررسی و تحقیق درباره تاثیر فناوری های جدید از جمله تلفن همراه بر سلامت کاربران پرداخته اند.ترس از جدا شدن از تلفن همراه، بیماری است که در علم روان‌شناسی «نوموفوبیا» نامیده می شود و به معنی ترس از بدون موبایل بودن است .
یک دقیقه هم آرام و قرار نداشتم، مدام دلم میخواست با همه گلاویز بشم. ذهنم یک لحظه هم آرامش نداشت. رغبت نداشتم کاری انجام بدهم. برای بار هزارم داخل کیفم را نگاه کردم. نه! اونجا هم نبود. دوست داشتم زودتر از محل کارم مرخصی ساعتی بگیرم و برگردم خانه.آخه گوشیم تو خونه جا مانده بود. چطور میتونستم تا ساعت چهار بعداظهر صبرکنم که به خانه برگردم. پیام های اس ام اس، تماس هایی که رد شده بود،از همه مهم تر پیام های تلگرام و گروه هایی که در آن عضو بودم. همه همکاران و دوستانم فکر می کردند که من مریض شدم، چون هر وقت من را می دیدند چه تو مهمونی، محل کار یا حتی وقت خریدن کردن موبایلم جزو جدانشدنی من شده بود. هر کس می رسید توصیه ای بهم می کرد و سعی می کرد از بدی های وابستگی به تلفن همراه بهم بگه. خودم هم از این وضعیت خسته شده بودم و بیشتر از این احساس می کردم از نظر جسمی هم دچار مشکل شدم. خوابم به هم خورده بود، سردرد داشتم، همیشه احساس خستگی و بی‌حوصلگی داشتم و از همه بدتر اینکه وقتی موبایلم در‌کنارم نبود احساس خلا می‌کردم. تا اینکه تصمیم گرفتم گشتی تو اینترنت بزنم تا راهی پیدا کنم که از شر این این بلا خلاص بشم و معلوم شد که نشانه‌های من از اعتیاد به موبایل گذشته و من دچار نوعی اختلال به نام «نوموفوبیا» هستم که به تازگی شناخته شده است.
حالا این نوموفوبیا چی هست؟
نوموفوبیا در اصل به معنای ترس از نداشتن یا نبودن تلفن همراه است. ترس و استرس افراطی و غیرمنطقی که به هنگام نبود تلفن همراه در فرد ایجاد می‌شود، نوموفوبیا نام دارد. اگر چه این نوع بیماری کاملا جدید است؛ اما بسیار شایع بوده و میلیون‌ها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است.
در تحقیقاتی که انجام شده است نشان می دهد زنان بیشتر از مردان درگیر این بیماری می شوند و در مقایسه با 61 درصد مردانی که می ترسند از گوشی خود جدا شوند ، 70 درصد زنان هستند که این ترس را در خود دارند. البته در مقابل تحقیقات نشان می دهد که بیشتر مردان هستند که تمایل دارند دو گوشی همراه خود داشته باشند ، که اگر یکی از آنها را از دست دادند، دچار استرس زیادی نشوند.
البته باید گفت که بیشترین افرادی که هنگام جدا شدن از تلفن همراه عرق سرد روی پیشانی شان می‌نشیند و کنترل خود را بر روی شرایط از دست می دهند و اضطراب زیادی را تجربه می کنند، نسل جوان هستند و علائم این بیماری در سنین 18تا 32 بیشتر و با شدت و مدت بیشتری دیده می شود.
نشانه های این بیماری چیست ؟یا منم نوموفوبیا گرفتم؟
فرض کنید یک روز که از منزل بیرون می روید، در نیمه راه به یاد بیاورید که تلفن همراه تان را جا گذاشته‌اید. چه احساسی به شما دست می دهد و چه هیجانی را تجربه می کنید.این یک آزمایش ساده است تا ببینید آیا شما نیز نشانه های این بیماری را دارید یا نه ؟
این بیماری یا بهتر است بگوییم اختلال، دارای نشانه‌هایی است که اگر فرد آنها را در خود می بیند، بهتر است نسبت به وضعیت خود آگاهی بیشتری پیدا کند و درصدد برطرف کردن این علائم باشد.
نشانه های جسمی:
علائم جسمی از مهم ترین و آشکارترین نشانه های این بیماری هستند که از جمله می‌توان به استرس، آستانه تحمل پایین، تعریق زیاد و… در موقع عدم توانایی در استفاده از تلفن همراه به هر دلیلی اشاره کرد. در این مواقع که فرد از موبایل خود جدا می شود، احتمالا به تپش قلب، درد قفسه سینه و تندی تنفس دچار می شود.
نشانه های روانشناختی:
نشانه های روانشناختی شامل عوامل پیچیده‌ای از جمله نوع تفکر فرد و تجربه هیجان‌هایی می شود که به آن دچار می‌شود. دیدگاه‌های منفی نسبت به خود، عزت‌نفس پائین، برون‌گرایی یا درون‌گرایی شدید، تکانشگری و هیجان‌خواهی منفی از عواقب بد وابستگی به تلفن همراه هستند. در این‌گونه نشانه ها فرد تمام هویت خود را در داشتن و همراه بودن تلفن همراه خود می بیند و بدون این وسیله قادر به انجام هیچ فعالیت اجتماعی نیست و دلیل آن این است که این روزها تلفن همراه تنها کاربرد تماس برقرارکردن ندارد و شامل تمام فعالیت هایی از جمله عکس گرفتن، ذخیره کردن اطلاعات، ارتباط در شبکه های اجتماعی و….می شود که فرد با موبایل خود انجام می دهد و می بینید بیش از نیمی از کاربران تلفن همراه، در صورت تمام شدن شارژ باتری یا به همراه نداشتن تلفن خود دچار اضطراب می شوند و یا هنگامی که موبایلشان را در منزل جا می‌گذارند٬ احساس ترس و استرس به آنها دست می‌دهد و در موارد شدیدتر ترس از دست دادن تلفن همراه، همیشه ذهن فرد را به خود مشغول می کند.
نشانه های رفتاری:
افرادی که دچار وابستگی به تلفن همراه خود هستند، برای پیش گیری از اضطراب، تلفن خود را همیشه فعال نگه می دارند، همیشه با خود شارژ به همراه دارند، شماره تلفن های متعدد دارند و همیشه به دلیل ترس از گم شدن تلفن، یک تلفن اضافه به همراه دارند.
اگر این بیماری را بگیرم دچار چه مشکلاتی می شوم:
عوارض و پیامدهای زیادی برای استفاده طولانی مدت از گوشی‌های تلفن همراه و وابستگی به آن مطرح شده است که در اینجا به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
عوارض جسمانی:
احتمال ایجاد و گسترش تومورهای سرطانی و آسیب پذیری بدن در برابر عوامل بیماری‌زا، اختلالات خواب، فراموشی، سردرد و افسردگی، احساس داغی در داخل سر، افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر و بروز مشکلات ژنتیک از جمله اصلی‌ترین آسیب‌های جسمانی است که فرد دچار این وابستگی، به آن مبتلا می‌شود. حتی بروز اختلالات جنسی و کاهش توان باروری و نهایتا ناباروری نیز از عواقب ناخوشایند این بیماری عنوان شده است. به دلیل استفاده زیاد و طولانی‌مدت از دست‌ها، خطر ابتلا به التهاب مفاصل انگشتان نیز بیماری شایعی در این افراد است.
پیامدهای اجتماعی:
وابستگی به تلفن همراه منجر به اختلال در درس‌خواندن، فعالیت‌های روزانه، کار، روابط خانوادگی و زندگی اجتماعی می‌شود. فرد دچار اختلال را از جمع روابط صیمانه خانوادگی دور کرده و باعث می‌شود هوشیاری کمتری نسبت به محیط اطراف خود داشته باشد. فرد با گذراندن ساعت‌های زیادی با تلفن همراه خود کم کم علاقه خود را به محیط اطراف از دست می دهد.
این نوموفوبیا درمان هم دارد؟یا چکار کنیم که وابستگی مان به موبایل کمتر شود؟
راه‌های درمان متعددی برای درمان این وابستگی و کاهش پیامدهای منفی آن وجود دارد. اما در همه این راه‌های درمان سعی می شود که به بیماری که این علائم را دارد آموزش‌های مبتنی بر کاهش استرس و راهکارهای جایگزین کردن موبایل آموزش داده شود. بهترین راه حلی که می توان برای درمان نوموفوبیا مطرح کرد این است که شخص نیاز خود به تلفن همراه را کم کند و کم کم سعی کند این وسیله را غیر از مواقع لزوم از خود دور نگه دارد. البته در زندگی امروز این امر بسیار سخت و تقریبا غیر ممکن است؛ اما باید سعی شود تا وابستگی‌های روانی به این دستگاه را از بین برد. برخی از رایج ترین راهکارها شامل موارد زیر می شود:
آموزش آرامش ذهنی:
در این روش به بیمارانی که دچار علائم جسمی از جمله تپش قلب، گرفتگی عضلات و…می شوند راه هایی از جمله کاهش اضطراب آموزش داده می شود که شامل تمرین های آرام‌سازی بدن و دور کردن تنش عضلانی است.
آموزش این تفکر که موبایل یک وسیله است و نه چیز دیگر:
مثلا به بیماران آموزش داده می شود اخبار روزمره را از روی تلفن همراه خود پیگیری نکنند و تنها برای برقراری تماس از آن استفاده کنند.
آموزش راه حل جایگزین:
به بیشتر مبتلایان توصیه می شود همیشه همراه خود یک کارت تلفن داشته باشند تا هروقت که نتوانستند از گوشی تلفن همراهشان تماس بگیرند، از آن کارت استفاده کنند. در ضمن لیستی از مخاطبان و شماره تلفن های افرادی که با آنها در ارتباط هستند را تهیه نمایند تا در صورت گم کردن تلفن همراه با آنها در ارتباط بمانند.
درنظر گرفتن ساعت مشخص برای فرد:
باید سعی کرد تا استفاده فرد را از این وسیله محدود کرد و تنها وقتی از آن استفاده کند که نیاز به زنگ زدن داشته باشد. برای مثال می‌تواند بازی‌های گوشی را پاک کند یا از برنامه های اینترنتی آن کمتر استفاده کند. لزومی ندارد که شب‌ها اخبار را از اینترنت بگیرد، باید فرد تنها به گوشی خود به عنوان یک وسیله ارتباطی ساده نگاه کند و یا اینکه به جای عضویت در چندین شبکه اجتماعی حداقل در یک شبکه فعالیت داشته باشد.
