آذین کریم‌زاده؛ کارشناس ارشد تغذیه
نوشابه‌های گازدار از آب کربنات‌دار، برخی از انواع طعم دهنده‌ها و برخی چاشنی‌ها مثل کافئین و آب‌میوه‌ها تشکیل شده است. این نوشابه‌ها همیشه خنک مصرف می‌شوند و به هیچ وجه گرم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. همه ما با نوشابه‌ها آشناییم و به طعم‌ها و مارک‌های خاصی علاقه داریم. البته بد نیست که هر از چند گاهی یک لیوان نوشابه خنک و گوارا بنوشید؛ اما آیا می‌دانید که میزان مصرف آن در سرتاسر جهان بسیار افزایش یافته و تبدیل به یک معضل بزرگ شده است. ظرف ده سال اخیر، مصرف نوشابه در کلیه کشورهای دنیا بسیار بیشتر شده است؛ در حالی که اکثر ما از عوارض جانبی مصرف نوشابه‌ها غافلیم و خواسته یا ناخواسته به استفاده از آنها عادت کرده‌ایم.
فساد و خرابی دندان‌ها
جای بسی تعجب دارد که تولید‌کنندگان نوشابه‌های گازدار همیشه به این نکته اشاره می‌کنند که مصرف زیاد این محصولات باعث فساد دندان‌ها می‌شود. حتماً شاید این جمله را به‌طور مستقیم نگویند، ولی اغلب در لفافه بیان می‌کنند. بنابراین اگر باز هم از مصرف‌کنندگان پروپا قرص نوشابه‌ها هستید، سری هم به دندانپزشکی بزنید.
از دست دادن کلسیم و پوکی استخوان
اسید فسفریک از اجزای اصلی و فعال نوشابه است که کلسیم استخوان‌ها را می‌خورد و باعث پوکی استخوان می‌شود. بنابراین هر چه نوشابه بیشتری بنوشید، کلسیم بیشتری از دست می‌دهید. بدون کلسیم، استخوان‌ها ضعیف شده و بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله پوکی استخوان می‌شوید.
چاقی
تقریباً همه ما می‌دانیم که نوشابه‌ها قند زیادی دارند و بالا بودن کالری این نوشیدنی‌ها مهمترین علت چاق کنندگی آنهاست. یک تیم پژوهشی چندی پیش مطالعات گسترده‌ای در این زمینه انجام داد که معلوم شد کودکان 12 ساله، 6/1 بار بیشتر از دیگر مصرف‌کنندگان نوشابه در معرض چاقی هستند.
اعتیاد به کافئین
یکی از دلایل اینکه بیشتر مصرف‌کنندگان و طرفداران نوشابه نمی‌توانند آن‌را ترک کنند، کافئین موجود در آن است که باعث اعتیاد می‌شود. با مصرف زیاد کافئین، فرد دچار عصبانیت، زودرنجی، نگرانی و تشویش می‌شود. تأثیرات فیزیکی آن نیز شامل تپش قلب، سردرد و بدخوابی است.
سنگ کلیه
نوشیدن مقدار زیادی نوشابه باعث شکل‌گیری سنگ‌های کلیه می‌شود و یا ایجاد سنگریزه‌هایی می‌کند که در مثانه تولید می‌شوند. این سنگ‌ریزه‌ها دانه‌های ریز جامدی هستند که از املاح غیر قابل حل در ادرار تشکیل شده‌اند. وقتی که سنگ کلیه بسیار دردناک و حتی در ادرار مقداری خون دیده می‌شود، ضمن مراجعه فوری به پزشک، باید از مصرف حتی یک جرعه نوشابه هم پرهیز نمود.
افزایش فشار خون
نوشابه‌ها به مواد نگهدارنده نیاز دارند؛ به همین دلیل از بنزوات سدیم در آنها استفاده می‌شود. این ترکیب باعث از بین رفتن قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌شود؛ به‌خصوص وقتی که در محیط اسیدی باشد. از این ترکیب در برخی داروها و لوازم آرایشی نیز استفاده می‌شود؛ اما مصرف آن عوارضی هم به دنبال دارد؛ مثل افزایش فشارخون، حساسیت‌های پوستی و افزایش حملات در بیماران آسمی.
کم‌آبی بدن
نوشابه‌ها ادرارآور هستند و باعث کم‌آبی بدن می‌شوند. آنها قادرند تشنگی را به‌طور موقت از بین ببرند؛ اما مدتی بعد از نوشیدن آن احساس تشنگی بیشتری خواهید کرد؛ زیرا کافئین و شکر موجود در نوشابه تعداد دفعات را افزایش می‌دهد. به این ترتیب که قند موجود آن باعث جذب آب می‌شود و بدن از طریق ادرار قند بیشتری دفع می‌کند و با دفع آب بیشتر، دچار کم‌آبی، تشنگی و خشکی پوست می‌شوید.
دیابت
تأثیر زنجیره‌ای نوشیدن نوشابه روی چاقی و افزایش خطر برخی بیماری‌ها مثل دیابت، ثابت شده است. براساس پژوهش‌های به عمل آمده در سال 1980، تعداد بیماران دیابتی در آمریکا 6/6 میلیون نفر بوده و امروز این رقم به 8/22 میلیون نفر رسیده که در این میان مصرف نوشابه مهمترین و پررنگ‌ترین نقش را داشته است.
همیشه مهمترین کار، میانه‌روی و اعتدال است. یک بطری نوشابه، سلامت و زندگی شما را تهدید نمی‌کند، اما زیاده‌روی مصرف آن، حتماً سلامت شما را به خطر می‌اندازد. هیچگاه برای کنترل این عادت دیر نیست؛ ولی اگر باز هم می‌خواهید به این عادت خود ادامه دهید، بهتر است از خودتان بپرسید: «آیا ارزشش را دارد؟»
