چشم‏‏‌انداز فولاد مبارکه در سال 1401

دنیای‌اقتصاد : فولاد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی جهان در صنایع متنوعی از جمله خودرو، مسکن و

شرکت فولادمبارکه اصفهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی ایران، بیشترین سهم را در تولید فولاد کشور دارد. ظرفیت تولید سالانه این شرکت در حال حاضر به بیش از 10میلیون تن رسیده است. این شرکت در ابتدا با راه‌اندازی اولین کوره قوس الکتریکی خود در مهرماه سال 1370 تا سقف ظرفیت اسمی 4/ 2میلیون تن، بخش عمده‌ای از نیاز کشور به این کالای استراتژیک را برطرف می‌کرد.

با افزایش ظرفیت تولید حاصل از اجرای طرح‌های توسعه همراه با تولیدات ناحیه فولادسازی و نوردپیوسته (سبا) که در سال 1385 به خطوط تولید شرکت فولادمبارکه ملحق شد، ظرفیت اسمی تولید فولاد این شرکت به 9/ 4میلیون تن رسید. با الحاق فولاد هرمزگان به این شرکت در سال 1390 و همین‌طور با بهره‌برداری از ماشین ریخته‌‌‌گری شماره5 با ظرفیت اسمی 8/ 1میلیون تن در سال 1395، ظرفیت اسمی شرکت فولادمبارکه به 6/ 7 میلیون تن رسید. همان‌طور که گفته شد، در حال حاضر با تحقق اهداف توسعه‌‌‌ای شرکت این ظرفیت به 10میلیون و 300‌هزار تن رسیده است که 2/ 7میلیون تن از این رقم را شرکت فولاد و مابقی آن را زیرمجموعه‌‌‌های این شرکت تولید می‌کنند.

شرکت فولادمبارکه اصفهان محصولاتی نظیر گندله، آهن‌اسفنجی، تختال، کلاف گرم، کلاف سخت سرد، کلاف قلع‌اندود، کلاف گالوانیزه و کلاف رنگی را تولید می‌کند. وضعیت تولید شرکت در سال 1400 در مقایسه با تولید کل کشور و همین‌طور سهم هریک از شرکت‌های بزرگ فولادی کشور در جدول گزاش ارائه شده است. همان‌طور که این جداول نشان می‌دهد، فولاد مبارکه همراه با شرکت‌های زیرمجموعه خود در سال گذشته 5/ 33‌درصد از فولاد کشور را تولید کرده است.

دو شرکت فولاد خوزستان و ذوب‌آهن هم با 9/ 11درصد و 6/ 8‌درصد بعد از «فولاد» بیشترین سهم را در اختیار دارند. این سه شرکت بیش از نیمی از فولاد کشور را تولید می‌کنند.

در سال گذشته سهم این سه شرکت 54‌درصد و سهم مابقی شرکت‌ها 46‌درصد بوده است. البته باید اشاره کرد که فولادمبارکه علاوه بر فولاد خام، تولیدات دیگری مانند گندله و آهن اسفنجی هم دارد که در جدول گزارش ارائه شده است.

نحوه قیمت‌گذاری مواد اولیه و فروش

یکی از چالش‌های موثر بر فعالیت عملیاتی شرکت‌های فولادی، تامین کنسانتره سنگ‌آهن، گندله و آهن اسفنجی باکیفیت است که این امر به کاهش میزان تولید و افزایش هزینه‌‌‌های تولید منجر می‌شود.

خرید کنسانتره سنگ‌آهن، گندله و آهن اسفنجی در سال 1400 براساس توافق شرکت‌های فولادی و معدنی به صورت ضریبی از قیمت شمش فولاد خوزستان که در دوره‌‌‌های سه‌ماهه اعلام می‌شود، مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

براساس توافق صورت‌گرفته، سقف قیمت کنسانتره سنگ‌آهن در سال 1400 برمبنای 19درصد شمش فولاد خوزستان، سقف نرخ گندله بر مبنای 26‌درصد شمش فولاد خوزستان و آهن اسفنجی برمبنای 58‌درصد شمش فولاد خوزستان بوده است و پیش‌بینی می‌شود که این ضرایب در سال 1401 ثابت بماند.

فروش کل محصولات شرکت تا سال1382 و قبل از راه‌‌‌اندازی بورس‌کالا به کارخانه‌ها و صنایع تولیدی به صورت مستقیم انجام می‌شد. پس از راه‌اندازی بورس‌کالا بخشی از محصولات از طریق بورس‌کالا به‌منظور کشف قیمت عرضه و مابقی با قیمت‌های کشف‌شده به فروش می‌رسد. در این روش تولید و تحویل محصول براساس دریافت سفارش از مشتریان در مقابل اخذ وجه محصول قبل از تحویل به مشتریان انجام می‌شود و اساسا صدور سفارش به‌صورت اعتبار اسنادی داخلی-ریالی طبق مصوبات هیات‌مدیره صورت می‌پذیرد. قیمت محصولات براساس قوانین و مقررات بورس‌کالا تعیین و در زمان صدور سفارش، قطعی و به مورد اجرا گذاشته می‌شود. در سال 1399، 59‌درصد از محصولات از طریق بورس، 29‌درصد از طریق ثبت در اتاق پایاپای «به‌صورت مچینگ» و 12‌درصد محصولات خارج از سفارش بوده است. درآمد حاصل از فروش محصولات در سال 1400 معادل 6/ 145‌هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان 2/ 68‌هزار میلیارد معادل (88درصد) افزایش یافته است. از این رقم 4/ 125‌هزار میلیارد تومان در بازار داخلی محقق شده و مابقی به صورت صادرات بوده است.

درآمد حاصل از صادرات محصولات در سال 1400 معادل 20‌هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل معادل 51‌درصد افزایش یافته است.

در جدول گزارش، درآمدهای عملیاتی و بهای تمام‌شده شرکت در سال‌های گذشته و سه‌ماه اول امسال آورده شده است.

بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی در سال 1400، معادل 1/ 70‌هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل به میزان72درصد افزایش یافته و دلیل آن عمدتا ناشی از افزایش نرخ مواد اولیه (کنسانتره وگندله سنگ‌آهن) و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها بوده است.

برنامه‌های توسعه در شرکت

شرکت «فولاد» در راستای دستیابی به توازن در زنجیره ارزش سرمایه‌گذاری‌های گروه فولادمبارکه، پروژه احداث نورد گرم شهید سلیمانی را در دست اجرا دارد. هدف اصلی از اجرای این طرح تبدیل کردن تختال تولیدی در طرح توسعه زیرسقف ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری به ورق فولادی و همچنین تولید محصولات ویژه و کیفی است که تاکنون در کشور قابلیت تولید نداشته‌‌‌اند. در حال حاضر، فرآیند مناقصه و انتخاب پیمانکار انجام شده و فرآیند تدوین برنامه زمان‌بندی پروژه و فاز فعالیت‌های ابتدایی پروژه در حال اجراست.

همچنین فعالیت‌های نهایی به‌منظور عقد قرارداد سه‌جانبه توسط تیم‌های فنی پیمانکار داخلی و خارجی در حال انجام است. همچنین پروژه احداث نیروگاه 914مگاواتی به‌منظور تامین پایدار انرژی برق در شرکت تعریف شده که تاکنون توربین شماره‌یک به شرکت حمل شده و توربین شماره‌دو و ژنراتوریک ترانس‌ها ساخته و قرارداد حمل منعقد شده است و به‌زودی وارد سایت پروژه خواهد شد. همچنین ساخت فونداسیون توربین‌ها و ترانس‌ها در حال انجام است.

چالش‌‌‌ها و ریسک‌ها

یکی از چالش‌های مهم این روزهای شرکت فولادمبارکه، محدودیت مصرف برق و گاز بوده که به کاهش تولید آهن اسفنجی به میزان 15میلیون تن و فولاد خام به میزان 600‌هزار تن نسبت به برنامه تولید منجر شده است. علاوه بر این، شرکت مانند سایر تولیدکننده‌ها همواره با ریسک‌هایی مواجه است که تلاش می‌شود با پیش‌بینی و برنامه‌‌‌ریزی برای آنها به‌درستی مدیریت شود. این ریسک‌ها شامل ریسک بازار (شامل ریسک‌های نرخ ارز، افزایش قیمت مواد اولیه، محدودیت‌های صادراتی و کاهش قیمت فروش)، ریسک اعتباری و ریسک نقدینگی است.

ریسک بازار

فعالیت‌های شرکت در وهله اول، آن را در معرض ریسک تغییرات در نرخ‌های مبادله ارزی قرار می‌دهد. تغییرات نرخ ارز بر درآمد‌های عملیاتی، قیمت مواد اولیه و سایر مواد مصرفی و درنتیجه بهای تمام‌شده محصولات، هزینه تکمیل دارایی‌های در جریان تکمیل و خرید قطعات و لوازم یدکی اثر مستقیم دارد.

شرکت با تامین ارز موردنیاز برای واردات مواد اولیه، قطعات و لوازم یدکی و تکمیل دارایی‌های در جریان تکمیل از محل ارز حاصل از صادرات بخشی از محصولات شرکت و منابع ارزی شرکت‌های گروه یا سایر شرکت‌های دارای صادرات، آسیب‌‌‌پذیری از ریسک ارز را مدیریت می‌کند.

ریسک اعتباری

این ریسک به وضعیتی اشاره دارد که طرف قرارداد در ایفای تعهدات قراردادی خود ناتوان باشد که به زیان مالی برای شرکت منجر شود. شرکت فولادمبارکه در راستای مدیریت منابع مالی ارزی و ریالی خود اقدام به فروش محصوبات در داخل و خارج از ایران می‌کند که از مجموع درآمد حاصل از فروش محصولات، حدود 92‌درصد فروش داخلی و 8‌درصد سهم صادرات بوده است. فروش‌های داخلی شرکت از طریق بورس‌کالا به صورت‌ اعتبار اسنادی، نقدی یا دریافت ضمانت‌نامه صورت می‌پذیرد. روش‌های مذکور موجب می‌شوند که در این حوزه ریسکی به شرکت تحمیل نشود.

درخصوص فروش‌های صادراتی که به میزان 8‌درصد از کل فروش‌های شرکت است، در حال حاضر روش‌های فروش به صورت نقدی، اعتباری و تهاتری است که فروش نقدی ارزی به صورت پیش‌دریافت کامل بوده و برای فروش‌های اعتباری نیز با توجه به تضامین اخذشده ریسک موجود پوشش داده شده است. در خصوص فروش‌های تهاتری نیز می‌توان بیان کرد که دریافتی‌های حاصل از این فروش‌ها با واردات کالا از طریق تامین‌کنندگان تهاتر می‌شود که ریسکی در بر ندارد.

ریسک نقدینگی

شرکت فولادمبارکه براساس شرایط جاری کشور به‌منظور حمایت از طرف‌های تجاری و بهره‌مندی از مزایای پرداخت نقدی، با توجه به برخورداری از وضعیت اعتباری مناسب در اکثر قراردادهای فی‌مابین با تامین‌کنندگان و پیمانکاران، شرایط نقدی و بعضا پیش‌پرداخت (در قبال اخذ ضمانت‌نامه‌های لازم) را مورد‌پذیریش قرار می‌دهد و منابع موردنیاز را از طریق اخذ تسهیلات از شبکه بانکی تامین می‌کند. در خصوص تعامل با طرف‌های تجاری، سهامداران، سازمان امور مالیاتی و بانک‌ها با رعایت الزامات قانونی نسبت به تسویه پرداخت‌ها در سررسید مقرر اقدام می‌شود. قابل ذکر است که شرکت با انجام پیش‌بینی‌‌‌های منابع و مصارف به طور مستمر و با انجام اقدامات تامین مالی مقتضی از بروز هزینه‌های تاخیر یا جرایم دیرکرد جلوگیری به عمل می‌آورد.