آنطور که به‌نظر می‌رسد کمبود نقدینگی که تالارشیشه‌ای به‌شدت با آن دست به گریبان است به‌این زودی‌ها دست از سر بازارسهام برنخواهد داشت، از این‌رو این مهم هم‌اکنون یکی از چالش‌برانگیز‌ترین مباحث این‌روزهای بورس‌بازان شده است، درحالی‌که صنایع بزرگ و کوچک در این مسیر با رفتار سرد و بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران وارد فاز جدیدی از تحولات منفی شده‌اند، ریسک‌های مختلف نیز دست از سر بازار برنمی‌دارند. صنایع مختلف تحت‌تاثیر برخی اتفاقات با مشکلات عدیده‌ای مواجهند. از شیب تند دخالت‌ها درکنترل و قیمت‌گذاری دستوری گرفته تا افزایش قیمت حامل‌های انرژی، جهش نرخ دستمزد و دخالت‌های نابجا در سازوکار بورس‌کالا. اغلب شرکت‌ها تحت‌تاثیر این عوامل با چشم‌انداز مبهمی روبه‌رو هستند و این در حالی است که به گفته تحلیلگران، بورس تهران احتمالا با قطعی‌های گسترده برق و تعطیلی کارخانه‌ها در پی این سیاست دولت، تابستان رو به افولی را در پیش خواهد داشت.
کارشناسان بورسی معتقدند این وضعیت ناخوشایند امکان اقبال سرمایه‌گذاران به سمت سایر بازارهای دارایی را تسهیل خواهد کرد؛ هرچند در ماه‌های گذشته نیز بخش بزرگی از سهامداران ضمن کوچ از بازار سرمایه راهی دو بازار پر طرفدار طلا و دلار شده‌اند. چراغ‌سبز حقیقی‌ها و سهامداران خرد به سمت بازارهای غیرمولد و تورم‌زا در حالی می‌تواند رونق سفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازی در بازارهای موازی را رقم بزند که انتظارات تورمی کشور در مسیر افزایشی حرکت می‌کند. این موضوع بارها از سوی کارشناسان اقتصادی هشدار داده شده اما به‌نظر می‌رسد از آنجا که تصمیم دولت و وزارتخانه‌هایش نسبت به قطعی‌های گسترده برق صنایع قطعی است، در هفته‌های آینده کورسوی امیدی از احتمال برگشت بازارسهام به روند تعادلی با اما و اگرهای بیشتری مواجه شده است.
واکنش صنایع به قطعی‌های برق
نماگر اصلی بازار سهام روز گذشته یک‌بار دیگر فاصله خود را با سطح روانی 5/ 1میلیون واحد بیشتر کرد. در دومین روز از دومین‌ماه از تابستان سرد بورس، شاخص‌کل با بیش از 9هزار واحد ریزش مواجه شد و در ارتفاع یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ٤63هزار واحدی قرار گرفت، این در حالی است که به‌نظر می‌رسید جریان دادوستدهای بورسی به همت انتشار گزارش‌های نسبتا مثبت فصل بهار شرکت‌ها در سامانه کدال روند صعودی به خود بگیرد. بازارسهام در روز شنبه با رشد بیش از هزار واحدی امید به بازگشت روند دادوستدها را بیش از قبل افزایش داد اما همان‌طور که مشاهده کردیم این جریان مثبت تداوم نیافت. عدم‌پایداری در روند رو به رشد قیمت سهام می‌تواند در روزهای اخیر دلایل مختلفی داشته باشد که به‌طور جدی می‌توان پیامد روانی قطعی‌های برق صنایع را یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر این جریان منفی دانست.
در همین رابطه بهمن فلاح، کارشناس بازارسرمایه می‌گوید: تصمیم سیاستگذار در مورد قطعی‌های برق صنایع، فصل مجامع، تقسیم سود شرکت‌ها و گزارش مطلوب برخی گروه‌ها از جمله پالایشی‌ها، گروه‌های دارویی، اوره‌سازان و بانک‌ها را نیز تا حدودی به حاشیه برد. این موضوع برای سرمایه‌گذاران از اهمیت بسزایی برخوردار است اما مداخله منفی سیاستگذار اقتصادی در بازار سرمایه و تصمیماتی از این قبیل ورود منابع مالی به بورس را منتفی و سرنوشت بازار را با تحولات منفی مواجه می‌کند. به گفته این کارشناس در صورت پایداری روند فعلی و افت تقاضا طی روزهای آتی ممکن است شاهد جدی‌تر شدن عرضه‌ها و در نهایت افت شاخص به محدوده‌های پایین‌تر باشیم.
وی با بیان اینکه در بخشنامه‌ای که ابتدای سال برای صنایع مختلف ارسال‌شده سقف مصرفی برق همراه با جریمه‌های سنگین بعد از آن به‌وضوح اشاره‌شده است، خاطرنشان می‌کند: این امر در اردیبهشت‌ماه اثر منفی خود بر بازار را گذاشت، در واقع بازارسرمایه قبل از آغاز قطعی‌های گسترده برق این موضوع را پیشخور کرد. بر همین اساس در کنار سایر عوامل این مساله نیز جریان معاملات بورسی را وارد فاز منفی کرد.
فلاح در ادامه اظهار می‌کند: شرکت‌های فولادی علاوه‌بر اجرای سقف‌های تعیین‌شده مصرف ملزم به تعطیلی یک تا دوهفته‌ای تولید نیز شدند. در برخی استان‌ها هم برخی کارخانه‌ها تحت‌فشار استانداری‌ها ملزم به تعطیلی یک‌ماهه شدند. تعطیلی کارخانه‌های فولاد در حالی بود که در فروردین‌ماه برخی صنایع به‌سبب برخی سیاستگذاری‌های وزارت صمت نتوانستند اقدام به صادرات کنند. بسته‌شدن درهای صادراتی فولادسازان تحت این تدابیر همراه با قرارگرفتن قیمت‌های جهانی در مسیر نزولی، دپوی محصولات فولادی را به‌دنبال داشت. از سوی دیگر عدم‌یافتن بازار مناسب فروش در داخل به دنبال سیاستگذاری‌های بدون‌پشتوانه برخی وزارتخانه‌ها، لطمات جبران‌ناپذیری بر پیکره شرکت‌های مربوطه به خصوصی فولادسازان وارد کرد.
وی با بررسی وضعیت شرکت‌های سیمانی و اثر‌پذیری این دسته از شرکت‌ها از قطعی‌های برق عنوان می‌کند: در این گروه‌ها همچنان تقاضا بالاست به‌طوری که پاسخگوی نیاز داخلی نیستند. البته نباید از این موضوع گذشت که همه صنایع در مواجهه با قوانین دست و پاگیر از چرخه تعادلی به مرور خارج خواهند شد و آسیب می‌بینند، اما نه به‌شدت ضربه‌ای که به فولادی‌ها وارد شد. گرچه به دلیل مسبوق‌به‌سابقه بودن قطعی‌های برق و آلودگی هوا در سال‌گذشته شرکت‌های فولادی این وضعیت را تا حدود زیادی پیشخور کرده بودند و با این نوع از دخالت‌ها آشنایی داشتند اما با این حال سهامداران گروه‌های فولادی بیش از اندازه به این قضیه واکنش نشان دادند.
این کارشناس بیان می‌کند: برآوردها نشان می‌دهد گزارش عملکرد تیرماه شرکت‌ها در مقایسه با گزارش‌های نسبتا مطلوب فصل بهار تفاوت‌هایی داشته باشد. گزارش تیرماه صنایع حداکثر تا دو هفته آینده بر روی سامانه کدال قرار خواهد گرفت. درمیان گزارش‌های تیرماه آمار تولید از اهمیت بسیاری برخوردار است. آمار فروش از محل دپوی فروش ماه‌های قبل موضوع مهمی است که چشم‌انداز مشخصی از وضعیت صنایع را روشن می‌کند. بررسی آمار تولیدات صنایع فولادی و سیمانی نشان خواهد داد که فضای معاملاتی پیش‌روی سهامداران تا چه میزان مبهم و غبارآلود است.
گزارش ضعیف تابستان نسبت به بهار
دخالت دولت و وزارتخانه‌ها و اعمال محدودیت‌های مختلف برای صنایع سبب‌شده تا بازار نتواند عمکرد مطلوب خود در فروردین‌ماه را ادامه دهد. قطعی‌های برق صنایع نیز خشم سهامداران را به‌دنبال داشته، به‌طوری که هم‌اکنون در این بازار هیچ محرک جدی و قدرتمندی برای تغییرحرکت جریان دادوستدها وجود ندارد. محسن احمدی کارشناس بازارسرمایه در همین رابطه اظهارمی‌کند: شرکت‌ها و بازارسرمایه در سال‌جاری این وضعیت را پیش‌بینی می‌کردند. واقعیت امر این است که در سال‌گذشته قطعی‌های برق از خردادماه آغاز شد و این در حالی است که امسال هنوز قطعی‌های گسترده برق اتفاق نیفتاده است. این مساله به رکود در بازار رمزارزها برمی‌گردد. کاهش مصرف برق به‌دنبال کاهش خرید و فروش در بازار رمزارزها قطعی‌های برق نسبت به سال‌گذشته را با تاخیر همراه کرده است، از این‌رو می‌توان عنوان کرد که وضعیت فعلی بهتر از پیش‌بینی‌های انجام‌شده است. گرچه برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای خاموشی‌های احتمالی اعتراض صنایع مختلف را به‌همراه داشته و تاثیر خود را از چند جهت بر بازار گذاشته است. فعالان بازار وضعیت بدتری را نسبت به قطعی‌های برق متصور بودند اما این جریان تا حدودی تعدیل شد.
وی با اشاره به دخالت‌های وزارتخانه‌ها در روند فعالیت صنایع و بازارسهام بیان می‌کند: دولت برای جلوگیری از رشد قیمت شرکت‌های فولادی، سیمانی و فلزی دست به اقداماتی از جمله کنترل دستوری قیمت‌ها زد که تبعات منفی را به‌دنبال داشت. قرارگرفتن برخی صنایع (که مورد دخالت سیاستگذار قرارگرفتند) در سراشیبی سقوط قیمتی به‌نحوی محدودیت‌های جدیدی برای صنایع به‌وجود آورد و این وضعیت همراه با قطعی‌های مکرر برق، کاهش تولید و کاهش نرخ را رقم خواهد زد. وضعیت مشروح حاکی از آن است که گزارش‌های تیرماه نسبت به ماه‌های قبل از آن تفاوت چشمگیری داشته باشد. به گفته این کارشناس بازارسرمایه، وضعیت ناخوشایند پیش‌روی بورس تهران در حالی قابل‌تعدیل و تغییر خواهد بود که ردپای محرک‌های جدید شامل جهش نرخ دلار نیمایی و افزایش قیمت‌های جهانی در بازار دیده شود. با همه این اوصاف به‌نظر نمی‌رسد وضعیت تابستان امسال نسبت به تابستان 1400 ناامیدکننده‌تر باشد.
این بازار که در دو‌ماه اخیر لطمات بسیاری را تحمل کرده با خاموشی‌های جدید نیز سهامداران بیشتری قید بازار را خواهند زد، البته با توجه به اینکه فعالان بازارهای مالی معمولا آینده را رصد می‌کنند، این موضوع را تا حدودی در برنامه‌ریزی‌های خود گنجانده بودند. بر همین اساس شاهد کاهش اشتیاق سهامداران برای ورود مجدد به بورس از اواسط اردیبهشت بودیم. کاهش میزان تقاضا در پی احتمال کاهش تولید صنایع منجر به عملکرد ضعیف شرکت‌ها و افت اقبال سرمایه‌گذاران شد. وزن سنگین قطعی‌های برق هم در بهار نمایان شد و هم دادوستدهای تابستان را مورد هدف قرار خواهد داد.
