برلیانت بزرگمهر؛ مشاور تغذیه و رژیم درمانی
ادم یا ورم که به آن خیز هم می‌گویند، یکی از عوارضی است که کم و بیش در برخی افراد دیده می‌شود و به نظر می‌رسد این روزها در جامعه شیوع بیشتری یافته است. ادم ممکن است در اطراف چشم‌ها، در صورت و گونه‌ها، پشت دست‌ها، مچ پاها، روی پنجه‌های پاها و یا در ساق پا دیده شود.
خیز یا ورم به علت افزایش آب میان‌بافتی در بدن ایجاد می‌شود و معمولا با تجمع آب در زیر پوست همراه است. یکی از مواردی که در بروز ادم نقش دارد، مصرف غذاهای شور و پرنمک است. یکی دیگر از مواد غذایی که افراط در مصرف آن موجب ورم می‌گردد، مواد پروتئینی است. کمبود مصرف آب و مایعات نیز از دیگر عوامل بروز ادم می‌باشد.
سوءتغذیه‌ای که عمدتا در جهت کمبود پروتئین می‌باشد و «کواشیورکور» نام دارد، در کودکان باعث ورم شدید، به خصوص در پاها می‌شود. برخی از عوارض غده تیروئید، از جمله کم‌کاری تیروئید، می‌تواند ایجاد پف یا ورم، به خصوص در اطراف چشم‌ها کند. یکی دیگر از عوامل بروز ادم، افراط در مصرف آب می‌باشد. یکی از اختلالات دیگری که می‌تواند موجب بروز ادم در شخص بشود، کم‌خونی است. چاقی بیماری دیگری است که از عوارض آن ادم یا پف‌آلودگی، به خصوص در صورت و اطراف چشم‌ها می‌باشد.
برخی افراد به علت اختلالات کلیوی، قادر به دفع مقدار اضافی آب از بدن نیستند و آب اضافی حاصل از مصرف غذا و مایعات از بدن آنها به خوبی دفع نشده و موجب ورم در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. کم‌تحرکی و داشتن زندگی ساکن نیز موجب اختلال در کار تمام ارگان‌های بدن می‌شود. از جمله اینکه کلیه‌ها دچار تنبلی و کم‌کاری شده و در نتیجه دفع ادرار به خوبی انجام نمی‌گیرد و همین امر موجب تجمع آب در بدن و بروز ادم می‌شود.
توجه به نکات زیر در پیشگیری از بروز ادم مفید و ضروری است
کاهش مصرف نمک، رعایت اعتدال در مصرف منابع حیوانی پروتئین، نوشیدن آب به میزان لازم و کافی در طول شبانه‌روز، گنجاندن میوه‌ها و سبزی‌ها که منابع غنی بسیاری از مواد مغذی بوده و نیز حاوی مقدار قابل توجهی آب هستند، به میزان کافی در برنامه غذایی روزانه.
ادم یا ورم عارضه و نشانه یک اختلال جدی در بدن است، بنابراین به محض مشاهده هر نوع ورم یا پف‌کردگی در هر یک از قسمت‌های بدن، باید علت آن به طور جدی جستجو و مشخص شود و برای درمان عارضه اصلی، اقدامات اساسی و سریع صورت گیرد. چنانچه علت ادم، اختلالات تغذیه‌ای باشد، باید با تنظیم رژیم غذایی تحت نظر رژیم‌شناس، به رفع این عارضه پرداخت.
