سرویس فرهنگ و هنر مشرق - پخش برنامه «حسینیه معلی» از شبکه سه سیما پس از خبر ساعت 22 از ابتدای هفته جاری آغاز شد و با اینکه قسمت‌های کمی از این برنامه طی شب‌های اخیر روی آنتن رفته اما در فضای مجازی با اقبال و بازتاب گسترده مخاطبان مواجه شده است.
«حامد سلطانی» «حسینیه معلی» را اجرا می‌کند و داوری و کارشناسی برنامه را مداحان مشهور اهل بیت (ع) سید مجید بنی فاطمه، حاج سعید حدادیان، حاج مهدی رسولی محمد صمیمی و بر عهده دارند.
این برنامه چون با شعار عدم تبعیت از الگوهای برنامه سازی رایج و مرسوم، با توجه به محتوایش در فضایی کاملا حزن‌آلود ساخته شده و از الگوهای مرسوم رقابتی در برنامه‌های استعدایابی برای معرفی مداحان، اجرا کنندگان تعزیه و سایر فعالیت‌های مرتبط با هیئت‌های مذهبی پرهیز می‌کند.
آنچه در قسمت نخست این برنامه برای معرفی آن ضرورت دارد حضور افرادی است که خودشان از استعدادهای حوزه مداحی و نوحه‌خوانی هستند که توسط پیش‌کسوتان این حرفه کشف شده‌اند و تلاش مجدانه‌ای را برای ظهور استعدادهای عاشورایی دنبال می‌کنند.
در واقع افرادی که روی 4 کرسی انتخاب داوری یک برنامه استعدادیابی نشسته‌اند، خودشان بخشی از یک جریان استعدادیابی محسوب می‌شوند و کارنامه قابل اعتنایی در حوزه کشف استعدادهای عاشورایی از خود به جای گذاشته‌اند وسال‌هاست که برای ساختن نسل بعدی مداحان اهل بیت عصمت و طهارت تکاپوی جدی دارند و در حوزه‌های آموزشی مرتبط فعالیت‌های مستمر خود را دنبال می‌کنند. چون این برنامه به سابقه فعالیتی داوران و کارشناسانش نپرداخته از زاویه‌ای تازه‌ای می‌توان به نحوه چیدمان داوران و تاثیر آنان در برنامه حسینیه معلی توجه بیشتری داشت تا این کنکاش الگویی برای سایر برنامه‌های استعدادیابی باشد.
اغلب داوران برنامه‌های آکادمی محور برای کشف استعداد داورانی را با همین ویژگی به برنامه‌های دعوت نمی‌کند و حسینیه معلی نخستین برنامه استعدادمحور است که 4 داور استعدادیاب را به این برنامه فراخوانده است.
مجیدبنی‌فاطمه استعدادیاب، خودش کشف سعید حدادیان است
یکی از ستون‌های کارشناسی در این برنامه سعید حدادیان مداح و واعظ مشهوری است که نه تنها در قامت داور این برنامه بلکه به صورت انفرادی یکی از چهره‌های استعدادیاب در این حوزه خاص است. در کنار حدادیان مجید بنی‌فاطمه حضور دارد که از استعدادهای کشف شده توسط حدادیان است.
بنی‌فاطمه مداحی حرفه‌ای را از سال 1371 در حالی که 15 سال سن داشت آغاز کرد. او خودش بارها در گفت‌وگوهای فراوانی اذعان داشته که آشنایی با سعید حدادیان در یک تشیع جنازه، سبب پیشرفت چشم‌گیر او شد.
او درباره اتصال خود به حوزه جریان مداحی توسط حدادیان می‌گوید: از کودکی حدودا از سن 7 سالگی علاقه به مداحی پیدا کردم وبه طور حرفه ای از سال 71 شروع به خواندن کردم. یادم می آید در سال 73 یا 74 در تشیع جنازه شهدا با حاج سعید حدادیان آشنا شدم و اولین جلسه بزرگی که خواندم میلاد امام زمان (عج) پیش حاج سعید خواندم که آقای کریمی هم حضور داشتند. و از سال 73 با حاج سعید مانوس شدم و ایشان تاثیر بسزایی در پیشرفت من داشتند. بعضی چیزها گفتنی نیست که بیایید بگویید این کار را بکن، آن کار را نکن؛ حاج سعید در آن سن به من خیلی اعتماد کرد. با ایشان بودم. قبل از ایشان هم در هیات یا زهرا حاج محمد طاهری بودم. سال 75 به کوچه مهدیه می رفتم، حاج منصور ارضی به من فرصت داد خواندم. یعنی از اول با بزرگان بودم و ممنون شان هستم. بنی‌فاطمه اکنون در هیئت ریحانة الحسین محله باغ فیض تهران، مداحی می‌کند. وی با مداحی «عمو عباس» نزد عموم شناخته شد.
تاثیر آموزش و کشف استعداد بنی‌فاطمه در این برنامه از سویی یک جلوه آکادمیک در نسبت با ساختار برنامه می‌آفریند و از طرفی رابطه شاگرد و استادی او با سعید حدادیان در این برنامه در نسبت با محتوای برنامه فرم خلق می‌کند. این توجه به کشف استعداد و نسل‌سازی عاشورایی وجوه مشترک این دو داور را در متن برنامه علی‌الخصوص توجه به یافتن استعدادهای نوجوانان را بیشتر نمایان می‌کند.
یکی از بخش‌های جذاب برنامه حسینه معلی برخوردهای مجید بنی‌فاطمه با مداحان نوجوان است که فراتر از کار کارشناسی می‌توان آن را تحلیل کرد. او با نوعی برخورد خاص روانکاوانه، شور و انگیزش‌های حاضران در این برنامه را تقویت می‌کند و این جنبه از رفتار بنی‌فاطمه سبک خاص استعدادیابی این برنامه را متفاوت می‌کند.
چرا سعید حدادیان آموزش و یافتن استعدادهای عاشورایی را رها نمی‌کند؟
حاج سعید حدادیان استعدادی است که مسبب کشف او در کنار محمود کریمی و محمدرضا طاهری حاج منصور ارضی است. پایه گذار توجه به نسل‌سازی در حوزه مداحی منصور ارضی است. او به جای اینکه بیشتر وقت خود را معطوف به مداحی کند، وقت خود را بیشتر صرف آموزش استعدادهای حسینی کرده است.
سه شاگرد مشهور منصور ارضی از سنین نوجوانی با حضور در جلسات مذهبی وارد دستگاه اهل بیت شد و حدادیان آموزش مداحی را زیر نظر مداح قطعه معروف " مدینه شهر پیغمبر" آغاز کرد و در در تمام این سال‌ها در حوزه مداحی دغدغه آموزش داشته است. کلاس‌های مجمع الذاکرین هیات رزمندگان اسلام از جمله دغدغه‌های آموزشی او برای کشف استعدادهای تازه در این حوزه است.
محمد صمیمی، شاعر- مداح با آموزش چگونه در عرصه مداحی انقلاب کرد؟
محمد صمیمی شاعر و ذاکر اهل‌بیت علیهم السلام در این سالهای اخیر با تولید تصنیف و نوحه مدرن در این حوزه قدم برداشته است. بسیاری از اشعار و سبک‌هایی که محمود کریمی در سال های اخیر خوانده از قلم این شاعر جوشیده است و البته در تغییر سبک مداحان و خواندن اشعار مدرن صمیمی نقش مهمی در تاریخ مداحی ایران دارد.
او برای ارتقاء حوزه مداحی، مطالعاتش در را حوزه شعر و موسیقی به صورت مستمر دنبال می‌کند. کلاس‌های صمیمی که اغلب رایگان برگزار می‌شود علاقه‌مندان بسیاری دارد و او با همه توان در تمام این به‌طور تخصصی مداحی و همه فنون مربوط به آن را دنبال می‌کند.
مهدی رسولی چگونه استعدادهای مداحی آذری زبان را کشف می‌کند؟
پس از مرحوم موذن‌زاده اردبیلی یکی از چهره‌های موثری که نوحه‌های آذری که حتی در فرهنگ فارسی زبانان بسیار رسوخ کرد را احیایی دوباره کرد، مهدی رسولی است که از خودش از استعدادهایی است که از 10 سالگی کار مداحی را آغاز کرده است.
مداحی آذری از نظر کیفی و حسی با مداحی فارسی بسیار متفاوت است او خودش در این رابطه می‌گوید:برای ما آذری‌ها نوحه حماسی با زبان فارسی اغنا کننده نیست و در کنار فضای حماسه، زبان آذری از چاشنی روضه‌ای خوبی هم برخوردار است و بخاطر همین روضه‌های آذری سوز و گداز خاصی دارد. از طرف دیگر زبان فارسی لطافت خاصی دارد و برخی از مباحث و اشعار را فقط باید در این زبان خواند.
بررسی کارنامه هر چهار داور برنامه این برنامه نشان می‌دهد که با توجه به شمار فراوان مداحان بسیار محبوب و مشهور این برنامه برای آغاز به کار این برنامه در انتخاب نام داورانش ویژگی آموزش و کار آکادمیک در حوزه استعدادیابی را کاملا مد نظر قرار داده است و حتی با توجه به محبوبیت سبک مداحی‌های آذری رسولی را در شمار داوران گنجانده است.
بیشتر بخوانید:
چرا اجرای حامد سلطانی تبدیل به ویژگی ارزنده برنامه شد؟
حامد سلطانی فارغ التحصیل رشته گرافیک با اجرای مسابقه میدون در شبکه سه به شهرت رسید، برنامه آکادمیکی با موضوع اشتغال‌زایی که مثل تمامی برنامه‌های آکادمیک سیما مخاطب چندانی نداشت اما حامد سلطانی با یک اجرای متفاوت توانست در این مجموعه برنامه خود را به مخاطبان سیما معرفی کند.
اجرای متفاوت برنامه اعجوبه‌ها او را به یکی از چهره‌های محبوب سیما تبدیل کرد. سلطانی چندی قبل در یک سانحه رانندگی در کیلومتر 65 محور خور به طبس رخ داد فائزه صفری همسر 33 ساله و فرزند پسر یک و نیم ساله را از دست داد.
این تراژدی در زندگی شخصی مجری «حسینیه معلی» فرصتی بود که او برای مدتی از برنامه سازی تلویزیونی کناره‌گیری کند. نحوه اجرای سلطانی در حسینیه نشان می‌دهد که حضور در این قاب صرفا بر اساس مسئولیت و انتخاب شخصی صورت گرفته و البته علائق او به مداحی و شناختش از روضه‌های قدیمی نشان می‌دهد چرا او تنها با اجرای دو برنامه خاص در سیما تبدیل به مجری محبوبی شده است.
با توجه به استقبال مردمی از برنامه‌های مذهبی، این گمانه را می‌توان تقویت کرد که در نبود نجم‌الدین شریعتی، سلطانی تبدیل به چهره محبوب محرم 1401 سیما بدل خواهد شد
چرا برنامه حسینیه معلی دیر روی آنتن رفت؟
برنامه «حسینیه معلی» در ادامه ساخت برنامه‌های استعداد محور شبکه سوم سیما نسبت به سایر برنامه‌های مشابه تولید شده طی دوران مدیریت جوان این شبکه 5 سال دیرتر روی آنتن رفته است. استقبال از این ویژه برنامه خاص که تقریبا با تمامی برنامه‌های استعدادیابی سالهای اخیر سیما متفاوت است نشان می‌دهد استفاده از ساختار برنامه‌های استعدادیابی باید در خدمت ظرفیت‌های بومی و گرایشات مردمی‌تر قرار گیرد.
در واقع صدا و سیما وظیفه نرم‌افزاری خود را باید نسبت به کشف کشش‌های جمعی جامعه لحاظ کند و رسانه ملی باید محل تجلی بروز علائق عمومی جامعه باشد. با این پیش فرض می‌توان این پرسش را هم مطرح کرد که چند درصد از استعدادهای مردمی به دنبال بروز استعدادهای خود در زمینه‌های آوازخوانی و بازیگری هستند؟
یک نسبت‌سنجی باید در متن جامعه صورت پذیرد و ادامه مسیر کشف نسبت گرایشات و استعدادها شناسایی شود. اگر در کشورمان یک نسب سنجی توام با آمار گیری صورت پذیرد درصد گرایش نوجوانان و جوانان برای مداحی در نسبت با خوانندگی بیشتر است.
کما اینکه بسیاری از خواننده‌های مشهوری که امروز می‌شناسیم قبل از فعالیت در کسوت خواننده به کار مداحی مشغول بوده‌اند می‌توان به بنیامین بهادری، محمد اصفهانی، رضا صادقی، بهنام بانی، سالار عقیلی، علیرضا طلیسچی و گرایش مداحانی که وارد حوزه خوانندگی شدند سبب شده مرزهای فعالیتی این دو گروه به یکدیگر بسیار نزدیک باشد.
با استناد و توجه به کنکاش در متن برنامه «حسینه معلی» می‌توان دریافت اقبال که ارتقاء هنر عاشورایی در قالب اجرای صحنه‌ای تعزیه و شبیه‌خوانی و مداحی برای مخاطب سیما جذابیت‌های بیشتری دارد.
«حسینه معلی» در 15 قسمت 61دقیقه‌ای ساخته شده که متاسفانه با توجه به کیفیت بالای برنامه و تاثیر عمومی آن تعداد قسمت های ساخته شده بسیار کم است. در شرایطی که سیما برنامه معتبر دیگری در ایام محرم و صفر ندارد ساخت تعدادهای قسمت‌های بیشتر دامنه عمومی مخاطبان این برنامه را افزایش خواهد داد.
