دکتر سید علیرضا میراسماعیلی؛ متخصص پوست و مو و زیبایی
پس از یک سال کار و تلاش مستمر روزانه، روز‌های تعطیلات نوروز فرصت فراغت مناسبی برای همه هموطنان عزیز جهت استراحت و تفریح‌های متنوع و سفرهای نوروزی و تغییر سبک زندگی می‌باشد.
لذا افراد با شرایط محیطی جدیدی مواجه خواهند شد که شامل آب و هوا و شرایط جوی جدید، سکونت در مکان‌های جدید مانند هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و یا کمپ و چادر‌های سفری و نیز تغییر سبک تغدیه و پوشش می‌باشد که به نوبه خود ممکن است بیماری‌های پوستی خاصی را در فرد ایجاد کند که در این مقاله به بخشی از شایع‌ترین‌های آنها به اختصار اشاره می‌کنیم.
سالک
سالک در کشور ما در مناطق خاصی مانند استان اصفهان، کرمان و خوزستان بصورت اندمیک (شایع) وجود دارد. عامل انگلی بیماری سالک توسط نیش یک پشه ریز بنام پشه خاکی منتقل می‌شود.
معمولا این پشه در هنگام غروب و شب فعالیت داشته و در طول روز در محل‌های تاریک و مرطوب مخفی می‌شود.
مسافرت به مناطق با شیوع بالای این بیماری و بخصوص گذراندن شب در چادرها یا محل‌هایی که فرد محافظت کافی از نیش پشه را نداشته باشد، فرد را در معرض ابتلا به بیماری سالک قرار خواهد داد.
علائم سالک حدود 2-6 ماه پس از گزش پشه به صورت ضایعات قرمز و برجسته و زخمی و مترشحه در محل گزش ظاهر می‌شود که همواره پس از بهبودی اسکار بجای می‌گذارد.
توصیه جهت جلوگیری از عدم ابتلا به سالک، پوشاندن قسمت‌های باز بدن،اجتناب از رفتن به مکان‌های آلوده و یا تا حد امکان ترک محل قبل از غروب آفتاب و استفاده از پشه‌بند به خصوص پشه‌بند‌های آغشته به سم می‌باشد.
گال
گال یا جرب یک بیماری عفونی خارش دارو واگیردار است که عامل آن بندپایی از گروه مایت‌ها بنام علمیSarcoptes scabiei می‌باشد.
این عامل انگلی در زیر پوست تونل‌هایی حفر می‌کند که در آن تخم‌ریزی کرده واز میزبان تغذیه می‌کند.
علایم بیماری شامل خارش شدید بخصوص شب‌ها و ضایعات قرمز و خارش‌دار در مناطق مختلف بدن مثل لای انگشتان دست، مچ دست‌ها، آرنج و زیر بغل و سینه‌ها و ناف می‌باشد.
راه‌های انتقال بیماری از طریق تماس با افراد آلوده، استفاده از ملافه‌های مشترک و لباس‌های آلوده می‌باشد که این سرایت در مکان‌هایی که افراد در رفت‌وآمد هستند مانند مسافرخانه‌ها، هتل‌ها، سربازخانه‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها بیشتر می‌باشد.
راه‌های پیشگیری از بیماری شامل عدم استراحت در محیط‌های غیربهداشتی و رعایت بهداشت فردی و نظافت روزانه می‌باشد.
بایستی افراد آلوده شناخته شده و از سایرین جدا شده و درمان شوند. لباس‌های زیر و ملافه‌ها باید با آب داغ شسته و اتوکشی شود.
گزش حشره بند یا دراکولا
"بند یا دراکولا" نامی است که به حشره ای از خانواده سوسک‌ها بنام علمی Paederus در استان گیلان و مازندران داده می‌شود.
بر خلاف تصورعام این حشره نیش نمی‌زند بلکه فشار دادن یا له کردن آن روی پوست سبب آزاد شدن ماده‌ای بنام پدرین از بدن حشره می‌شود که سبب التهاب پوستی تاولی (درماتیت) پس از 12-24 ساعت می‌شود.
ضایعات پوستی معمولا در مناطق باز و بدون محافط بدن مانند گردن رخ می‌دهند. این حشره جثه کمی بزرگتر از مورچه داشته، ظاهری کشیده و باریک دارد و قادر به پرواز و حرکت سریع است.
معمولا در اوایل صبح و نزدیک غروب فعالیت داشته و به نورهای مصنوعی مانند فلورسنت تمایل دارد.
جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری ضروری است از توری و پشه‌بند در محل خواب استفاده شود. تا حد امکان تعداد لامپ‌های روشن در شب کاهش یابد.
درصورت کمپینگ در محل نصب چادر علف‌های هرزو گیاهان پوسیده پاکسازی شده و در صورت پهن کردن لباس‌ها در محیط باز در زمان جمع کردن البسه بطور کامل تکان داده و قبل از پوشیدن به‌دقت بررسی شوند تا حشره از طریق لباس با بدن تماس پیدا نکند.
در صورت مواجهه پوست با این حشره آن را از سطح پوست پرانده و مناطق آلوده با آب و صابون بطور کامل شسته شوند.
اگزمای دست
همه ساله در ایام نوروز عده زیادی از خانم‌های خانه دار بدلیل شستشوی زیاد و خانه تکانی عید دچار خشکی پوست و اگزمای تحریکی دست می‌شوند.
استفاده مکرراز شوینده‌هایی مثل وایتکس و پاک‌کننده‌های قلیایی بدلیل از بین بردن لایه چربی محافظ پوست فرد را در معرض بیشتر و نفوذ عوامل مضر و حساسیت‌زا (آلرژن) قرار می‌دهند؛ که بدنبال آن پوست دست‌ها دچار التهاب، قرمزی، پوسته پوسته شدن، ترک خوردن و خارش و خشکی می‌شود.
توصیه‌های لازم جهت جلوگیری از تشدید اگزمای دست شامل پوشیدن دستکش نخی در طول روز و پوشیدن دستکش لاستیکی روی آن در زمان کار و شست‌وشو با آب و مواد شوینده و مصرف مکرر مرطوب‌کننده‌ها پس از خشک کردن دست‌ها بعد از تماس با آب می‌باشند.
همچنین ضروری است در زمان گردگیری و پاک کردن سبزی و گوشت و ماهی نیز فرد از دستکش استفاده کند.
نکته مهم آن است که پوشیدن دستکش‌های سوراخ از نپوشیدن آن وضعیت را بدتر می‌کند و دستکش‌های فرسوده بایستی دور ریخته شوند.
نیز در زمان شستشو و تماس طولانی با آب بهتر است که حلقه و انگشتر از دست خارج شوند؛ چرا که رطوبت و صابون در زیر آن جمع شده و سبب آزرده شدن پوست می‌شود.
آفتاب سوختگی
مسافرت به مناطق گرمسیری و ساحلی فرد را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار می‌دهد که در صورت عدم محافظت پوست مشکلاتی از جمله آفتاب سوختگی و حساسیت به نور را در فرد ایجاد می‌کند.
اشعه ماورا بنفش خورشید بخش مضر تشعشع آفتاب می‌باشد که علت اکثر آسیب‌های پوستی است.
اشعه ماورا بنفش خورشید می‌تواند سبب برنزه شدن پوست شود اما در عین حال فرد را دچار عارضه کوتاه‌مدت آفتاب سوختگی و قرمزی پوست و عوارض دراز مدت پیری پوست و سرطان‌های پوست می‌کند.
بیشترین مواجهه با آن در ساعات 9 صبح تا 3 بعدازظهر می‌باشد و میزان آن از طریق بازتاب از سطح شن و ماسه ساحلی 15-30 درصد افزایش می‌یابد.
توصیه لازم به افرادی که به این مناطق سفر می‌کنند آن است که 15-20 دقیقه قبل از مواجهه با آفتاب از میزان قابل توجهی کرم ضد آفتاب مناسب با SPF حداقل 30، روی صورت و مناطق غیر پوشیده بدن استفاده کنند و هر 2-3 ساعت یک بار و همچنین پس از شنا و تعریق آن را تکرار نمایند.
ترجیحا از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی جهت محافظت از چشم و پوست صورت استفاده کنند و تا آنجا که ممکن است در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگرفته و در سایه و زیر سایه‌بان باشند.
