سه‌شنبه‌شب اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جلسه‌ای سه‌ساعته با شورای عالی امنیت ملی داشتند. چهارشنبه صبح هم مجلس جلسه غیر علنی با نهادهای بالادستی و چهره‌هایی چون دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده و بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی داشت. به نظر می‌رسد موضوع برجام به روزهای بسیار حساسی رسیده است. «دنیای‌اقتصاد» به بررسی محتوای مذاکرات 48ساعت گذشته مجلس و شورای عالی امنیت ملی پرداخت.
عمویی: ایران همچنان در انتظار پاسخ اروپا
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه در مسیر رسیدن به یک توافقیم، زمان احیای توافق را وابسته به پاسخ طرف مقابل عنوان کرد. به گفته عمویی، جمهوری اسلامی به سرعت نشان داد که برای انجام توافق اراده دارد. ما ایده ایرانی دادیم و اگر بپذیرند به سرعت در هفته‌های آتی جمع‌بندی خواهیم کرد؛ اما اگر بخواهند سر موضوعات مورد توافق مانند راستی‌آزمایی و تضامین رفع تحریم‌ها مقاومت کنند، شرایط متفاوت خواهد شد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به جلسه غیر علنی دیروز مجلس گفت: اعلام شد که منتظر پاسخ اروپا هستیم. به گفته سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در دور آخر مذاکرات در وین، به‌طور اصولی مساله راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها و تضمین‌ها به عنوان دو موضوع اساسی مورد پذیرش قرار گرفت. در حال حاضر نیز بحث روی جزئیات راستی‌آزمایی و تضامین شرکت‌ها مطرح است. عمویی با اشاره به اینکه تضمین‌های مورد درخواست ایران ابعاد سه‌گانه‌ای دارد، توضیح داد که در بعد اول حفظ ساختارهای هسته‌ای و انجام اقدامات جبرانی و فنی مطرح است که اگر طرف مقابل برخی اقدامات را تکرار کرد چگونه با آنها برخورد شود. این نماینده مجلس مواضع رسمی کشورها نسبت به عدم تکرار برخی اقدامات و رفتارها را به‌عنوان تضامین سیاسی و حقوقی و بعد دوم تضامین عنوان کرد و از تضمین مربوط به فعالیت شرکت‌ها و قراردادها به‌عنوان بعد سوم تضمین‌ها نام برد. به گفته عمویی، شرکت‌ها برای بقای قراردادهای خود در ایران فرصت خواستند و این خواسته ایران است که زمانی را برای شرکت‌هایی که در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند درنظر بگیرند تا اگر طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نبود، قرارداد آنها تمام نشود. با استناد به اظهارات سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، آژانس به‌عنوان نهاد تضمین‌کننده راستی‌آزمایی تعهدات برجام محسوب می‌شود؛ اما برای تحریم‌ها نهاد تضمین‌کننده تاکنون وجود نداشته است و اینکه طرف مقابل تحریم‌ها را برمی‌دارد، صرفا روی کاغذ نوشته شده است و در حال حاضر باید برای جمهوری اسلامی در موارد رفع تحریم‌ها راستی‌آزمایی کند.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» اگرچه هنوز اطلاعاتی درباره پاسخ طرف غربی به محتوای ارسالی ایران رسما مخابره نشده است، اما دیروز فضای عمومی مجلس نسبت به پاسخ احتمالی اروپا و آمریکا مثبت ارزیابی می‌شد.
رحیمی جهان‌آبادی: به توافق بسیار نزدیکیم
همچنین جلیل رحیمی جهان‌آبادی، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: به توافق بسیار نزدیکیم و تحلیل اخباری که در مصاحبه‌های غربی می‌شنویم نشان می‌دهد طرف اروپایی پیام ایران را مثبت ارزیابی کرده است. به گفته وی، اختلاف‌نظرها با تیم غربی در سه محور است و در صورتی که بازخورد مناسب از طرف غربی دریافت شود، توافق نهایی بسیار محتمل و نزدیک است و طی چند هفته آتی رخ خواهد داد.
رحیمی جهان‌آبادی با اشاره به جلسه غیرعلنی دیروز مجلس گفت که فضای کلی پیشنهادهای ایرانی، بررسی شد. به گفته وی، در جلسه دیروز صبح مجلس همان مواردی را که در جلسه کمیسیون امنیت ملی و در شورای عالی امنیت ملی مطرح کردند در صحن غیر علنی مجلس برای سایر نمایندگان نیز مطرح کردند.
رحیمی افزود: این مباحث در زمینه تضامین، ساختارها و تکنولوژی اتمی ایران، راستی‌آزمایی و فضای کلی حاکم بر مسائل کنونی موضوع هسته‌ای طی روزهای اخیر بود. در حال حاضر با توجه به اینکه اولین‌بار جزئیات توافق و دیدگاه‌ها در صحن مجلس مطرح می‌شود، نیاز به کار کمیسیون است. به گفته رحیمی، این توافق ابعاد امنیتی، فنی و اقتصادی دارد و مواردی هم نیاز به بررسی بیشتر دارد. مثلا درباره تعداد سانتریفیوژها یا تعداد افراد حقیقی و حقوقی که باید از لیست تحریم‌ها دربیایند.
قرار است موارد این‌چنینی در کمیسیون امنیت ملی که تعداد جلسات بیشتر و دقیق‌تری در این موضوع برگزار کرده است مجددا بررسی شود؛ چون کمیسیون در این زمینه تبحر دارد. رحیمی جهان‌آبادی با بیان اینکه شخصا توافق را مثبت ارزیابی می‌کند به نکات اساسی مد نظر ایران که می‌تواند آثار مالی رفع تحریم‌ها را در پی داشته باشد، اشاره و اعلام کرد که این موارد برای ما لحاظ شده است و از طرف دیگر نیز دسترسی ایران به تکنولوژی نیز در آن لحاظ شده است. وی افزود: همچنین در پیشنهاد‌ها مطرح شده است که درصورتی‌که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند، رفتار ایران چگونه باشد.
رحیمی افزود: در متن پیشنهادی ایران به تفصیل درباره زمان‌بندی شرکت‌ها، نحوه فعالیت و اتمام قرارداد آنها صحبت شده و ایران دغدغه خود را در زمینه اجرا نشدن تعهدات اعلام کرده است.
عباس‌زاده: جنگ بر سر کلمه است
همچنین محمود عباس‌زاده‌مشکینی، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» زمان توافق احتمالی را تا پایان شهریور عنوان کرد و گفت: به نظرم درصورتی‌که تکلیف جنگ متنی در مذاکرات مشخص شود تا پایان شهریور توافق احتمالی رخ خواهد داد. عباس‌زاده گفت: درحال حاضر جنگ بر سر متن و کلمه است و بخشی از متن به نفع ما، بخشی از متن به نفع آنها و بخش دیگر نیز بینابینی است. اروپایی‌ها طبیعتا در هژمونی آمریکا بازی می‌کنند؛ اما باور من این است که جدایی قائل شدن بین اروپا و آمریکا خطای راهبردی است و این متن پس از اصلاح نهایی و امضا در عمل نیز باید اجرا شود. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه برد هر دو طرف باید نسبی باشد به موارد خام باقی‌مانده در متن پیشنهادی ایران اشاره کرد و گفت: در بحث تضمین‌ها و راستی‌آزمایی مجلس اصرار دارد که بیشتر بررسی شود و به‌عنوان فرد مطلعی که با متن آشنایی دارد، اعتقاد دارم که انصافا تیم مذاکره‌کننده در جنگ کلمه تمام قدرت خود را به‌کار گرفته‌اند؛ اما نمی‌توان گفت که صد در درصد نتیجه می‌گیریم. به گفته وی، مجلس در بحث راستی‌آزمایی پیشنهادهایی داشت که بخشی از نگرانی مجلس با توضیحات تصمیم‌گیران هسته‌ای برطرف شد؛ اما بالاخره جمع‌بندی 1+4 نتیجه کار را مشخص می‌کند، آنها بر اساس منافع خودشان متن را تنظیم می‌کنند و طبیعتا صددرصد خواسته ایشان را نمی‌توانند بگنجانند. در هر حال آنها می‌خواهند تحریم‌ها را نگه دارند و فعالیت هسته‌ای را متوقف نگه دارند و ما هم می‌خواهیم تحریم‌ها را برداریم و فعالیت هسته‌ای روند خود را طی کند.
