نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 14سپتامبر- 23 شهریور در شهر وین برگزار می‌شود. نورمن همچنین در توییت دیگری ادعا کرده که به‌رغم اخبار اولیه، علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در لیست هیات ایرانی حاضر در مجمع سالانه سازمان ملل قرار ندارد و این به آن معناست که انتظار می‌رود در حین نشست سالانه اتفاق مهمی در مورد برجام رخ ندهد و همه‌چیز به بعد از انتخابات میاندورهای آمریکا موکول می‌شود. انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا برای انتخاب اعضای دو مجلس نمایندگان و سنا هشتم تا هفدهم نوامبر برگزار می‌شود. در روزهای گذشته اخبار و گزارشهای متعددی درباره اینکه مذاکرات برجام و توافق احتمالی تا بعد از انتخابات کنگره به‌‌‌تعویق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد یا تا آن زمان توافقی اتفاق نمی‌‌‌افتد، منتشر شده است. روزنامه جروزالم‌پست به نقل از یک منبع اروپایی مدعی شده که بازگشت ایران و ایالات‌متحده به توافق هستهای تا قبل از انتخابات میاندورهای ماه نوامبر در آمریکا چندان محتمل نیست. این منبع گفته که اگر توافق در روزهای آتی انجام نشود، دیگر برای جمع‌بندی سریع مذاکرات خیلی دیر خواهد بود. از این‌رو می‌توان گفت که غربی‌ها قصد ندارند در نشست آینده شورای حکام با صدور قطعنامه علیه ایران بر سختی‌های مسیر پرپیچ و خم کنونی بیفزایند و عملا باعث توقف و شکست مذاکرات احیای برجام شوند، بنابراین با فرض عدم‌صدور قطعنامه، مذاکرات احیای برجام با عبور از خوان آژانس، در انتظار دو خوان انتخابات اکتبر اسرائیل و انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا در ماه نوامبر خواهد بود.
مفاد دو گزارش آژانس
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه 16شهریور با انتشار دو گزارش که در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت، ادعاها درباره مسائل پادمانی را تکرار کرد و مدعی شد که میزان ذخایر اورانیوم غنی‌‌‌شده ایران در حال حاضر 19برابر سقف تعیین‌‌‌شده در برجام است.
رافائل گروسی در گزارشی که فرازهایی از آن به رسانه‌‌‌های خارجی از جمله رویترز درز کرده، اعلام کرده است که ذخایر اورانیوم ایران در تاریخ 30مرداد با افزایش 6/ 131کیلوگرم به 3هزار و 940کیلوگرم رسیده است. ایران براساس این گزارش 3/ 3621کیلوگرم اورانیوم در قالب گاز هگزافلوراید تولید کرده که شامل 9/ 2519کیلوگرم با غنای 2درصد، 9/ 713کیلوگرم با غنای 5درصد، 9/ 331کیلوگرم با غنای 20درصد و 6/ 55کیلوگرم با غنای 60درصد است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش دومی که منتشر کرده، ادعاها علیه پیامدهای تصمیم ایران را تکرار کرده و نوشته است: «تصمیم ایران برای حذف تجهیزات آژانس که قبلا برای فعالیت‌‌‌های نظارتی در خصوص برجام نصب شده بود، پیامدهای زیان‌‌‌باری در توانایی این سازمان برای ارائه تضمین از ماهیت صلح‌‌‌آمیز برنامه اتمی ایران داشته است.»
در گزارش یادشده با تکرار ادعاهای سیاسی پادمانی درباره برنامه صلح‌‌‌آمیز هستهای ایران ادعا شده است: ایران هنوز پاسخ‌‌‌‌های معتبری درباره منشأ ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه‌سایت اعلام‌‌‌‌نشده که به نظر می‌رسد عمدتا قدیمی هستند و آژانس سال‌هاست در حال بررسی آنهاست، ارائه نکرده است. بر همین اساس، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نحو فزاینده‌‌‌ای در این باره که ایران درباره مسائل پادمانی باقی‌‌‌مانده با آژانس- به گفته او-تعامل نکرده و پیشرفتی در جهت حل و فصل این مسائل ایجاد نشده، نگران است.
اقدامات ایران
این درحالی است که ایران دوسال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌‌‌های اروپایی، گام‌‌‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش برداشت تا توازن را در اجرای این توافق برقرار کند. 15 دی‌‌‌ماه 1398، ایران با صدور بیانیه‌‌‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنیسازی، درصد غنیسازی، میزان مواد غنی‌‌‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هستهای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌‌‌یابد. اسفند 1399 ایران در راستای اجرای ماده ششم قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌‌‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» نظارت‌‌‌های فراپادمانی و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف و اعلام کرد که تنها در صورت لغو تحریم‌‌‌ها، تدابیر جبرانی تحت برجام برگشت‌پذیر خواهد بود. اما پس از تصویب قطعنامه سیاسی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 18خردادماه گذشته و در اوج مذاکرات احیای برجام، ایران دوربین‌‌‌های فراپادمانی آژانس را که بر مبنای حسن نیت نصب شده بود، از مدار خارج کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سه‌سال پیش ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت‌‌‌های هستهای اعلام نشده در مکان‌‌‌هایی در ایران خواند، مطرح کرده است. این ادعا نخستین بار از سوی نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی مطرح شد و پس از آن توسط رسانه‌‌‌ها و مذاکره‌‌‌کنندگان غربی دامن زده شد.
رافائل گروسی سه‌روز قبل از نشست شورای حکام در 16 خرداد 1401، به اسرائیل سفر کرد و با نفتالی بنت، نخست‌وزیر پیشین رژیم صهیونیستی دیدار و گفت‌وگو کرد.
در جریان این دیدار، نخست‌وزیر اسرائیل از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواست پیامی «واضح و صریح» به ایران بدهد.
مدیرکل آژانس پیش‌تر و در جریان سخنرانی در پارلمان اروپا در تاریخ 20 اردیبهشت طی اظهاراتی تند مدعی وجود برنامه‌‌‌های نامشخص غنیسازی اورانیوم در تاسیسات ایران شد. گروسی گفت: در چند ماه گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آثار اورانیوم غنی‌‌‌شده را در مکان‌‌‌هایی شناسایی کرده که توسط ایران اعلام نشده بود.
جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای مطرح‌شده همواره تاکید کرده است که تعهداتش در حوزه پادمان نامحدود نیست. با این حال اسفند سال گذشته برای نشان‌دادن حسن نیت خود با آژانس بین‌المللی انرژی توافق کرد تا مسائل ادعایی براساس نقشه راه مشخصی حلوفصل شود. طرف غربی هم تعهداتی را در این زمینه پذیرفت که با گذشت بیش از 6ماه، نه‌تنها اجرا نکرد، بلکه مسیری کاملا متضاد را در پیش گرفت.
واکنش‌ها
در تازه‌ترین واکنش ایران به گزارشهای ادعایی آژانس، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، گفت که برقراری مجدد نظام راستی‌آزمایی پیشین مستلزم عمل کردن طرف‌‌‌های برجامی به تعهدات خود است و مطالب گزارش فصلی اخیر مدیرکل آژانس تکرار موارد بی‌اساس قبلی با اهداف سیاسی بوده و نکته جدیدی جز بازی با عبارات برای اهداف خاص ندارد.
به گزارش خبرگزاری فارس، کمالوندی متذکر شد برخی رسانه‌‌‌های بین‌المللی با تحریف، تفسیر و مصادره به مطلوب عباراتی که به‌طور عمد توسط مدیرکل مبهم تنظیم شده و مشحون از جزئیات غیر‌ضرور است، مانند گذشته با استفاده از این ابهامات، فضاسازی‌‌‌های پوچ رسانه‌‌‌ای خود را با هدف القای غیرصلح‌‌‌آمیز بودن برنامه هستهای کشور دنبال می‌کنند.
محسن نذیری اصل، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس، نیز در واکنش به گزارش جدید گروسی گفت: سه ادعای پادمانی غیرمهم آژانس مربوط به حدود دو دهه قبل است و ایران تاکنون تعاملات مناسب و سازنده‌‌‌ای با این سازمان و با هدف حلوفصل آنها داشته است.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی، هم درباره نتایج منفی صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داد. این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه فرانسه مدعی شده فرانسه متاسف است که ایران از فرصت برای تعامل با آژانس استفاده نکرده است.
