جغرافیای گرسنگان در دنیا

این گزارش با شناسایی 19 مکان پرخطر غذایی و طبقه‌‌‌‌‌‌‌بندی بحران آنها به پنج قسمت،‌میلیون‌ها نفر را، به‌ویژه در آفریقا و خاورمیانه در معرض گرسنگی حاد یا فاجعه‌‌‌‌‌‌‌بار می‌‌‌‌‌‌‌بیند. بنا به این گزارش چنانچه حمایت کشورهای توانمند و کمک‌‌‌‌‌‌‌های بشردوستانه در کار نباشد مرگ از گرسنگی در بسیاری از این نقاط به اتفاقی روزمره

بدل خواهد شد. گزارش مشترک فائو و برنامه‌‌‌‌‌‌‌ غذایی سازمان‌ملل درگیری‌‌‌‌‌‌‌های قومی را نیز عاملی بسیار مهم می‌داند که هم بر گرسنگی تاثیر می‌گذارد و هم از آن تاثیر می‌‌‌‌‌‌‌پذیرد. این گزارش با بررسی مراحل پنج‌‌‌‌‌‌‌گانه قحطی از افزایش کشورهای درگیر با گرسنگی فاجعه‌‌‌‌‌‌‌بار یا مرحله پنج خبر می‌دهد و یک‌میلیون نفر را در سرتاسر جهان در معرض خطر این آخرین حلقه خطر قحطی برمی‌‌‌‌‌‌‌شمرد، سپس نتیجه می‌گیرد چنانچه اقدامی عاجل صورت نگیرد تا‌ ماه دسامبر در این مناطق، روزانه 4 کودک یا 2بزرگسال از هر 10‌هزار نفر در روز از گرسنگی جان خواهند داد.‌ میلیون‌ها نفر از جمله 1/ 7میلیون نفر در یمن، 6‌میلیون نفر در افغانستان، 4/ 5میلیون نفر در کنگو در مرحله اخطار بالا یا 4 قرار دارند. بنا به تعریف سازمان‌ملل مرحله پنجم که به عنوان «فاجعه» از آن یاد می‌شود مرحله‌‌‌‌‌‌‌ای است که در آن غذا یا دیگر نیازهای اولیه، حتی پس از اتخاذ استراتژی‌‌‌‌‌‌‌های تطابق وجود نخواهد داشت. گرسنگی، فقر مطلق و نشانه‌‌‌‌‌‌‌های شدید سوءتغذیه در این مرحله کاملا مشهود است. در مرحله چهارم مصرف غذا با موجودی غذا فاصله‌‌‌‌‌‌‌ای چشمگیر دارد و به سوءتغدیه‌‌‌‌‌‌‌های حاد و مرگ‌‌‌‌‌‌‌ومیر علی‌‌‌‌‌‌‌حده ناشی از آن منجر می‌شود اما با اتخاذ برخی راه‌‌‌‌‌‌‌کارها امکان فائق‌آمدن بر آن وجود دارد.

خشکسالی و منازعه

بنا به نوشته گزارش فائو؛ انتظار می‌رود این رویه‌‌‌‌‌‌‌، یعنی فقدان دسترسی به غذا در‌ ماه‌های پیش‌رو، افزایش یابد و ناامنی حاد غذا بالا بگیرد. این امر همچنین خطر بروز ناآرامی‌‌‌‌‌‌‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد. محرک این ناآرامی، نارضایتی‌‌‌‌‌‌‌های فزاینده اجتماعی-اقتصادی است. دبیرکل فائو، «کو دونگیو» به رویترز می‌گوید: «خشکسالی شدید در شاخ آفریقا مردم را در آستانه گرسنگی قرار داده است. ناامنی حاد غذا به‌سرعت در حال گسترش و پراکندگی در سراسر جهان است. بدون واکنش انسان‌دوستانه در حجم بالا، احتمال این هست که این وضعیت در‌ ماه‌های آتی رو به وخامت بگذارد.» آن‌‌‌‌‌‌‌گونه که یافته‌‌‌‌‌‌‌های این گزارش نشان می‌دهد بحران غذا در 19 «نقطه پرخطر گرسنگی» جهان در حال تشدید است. علت این امر افزایش منازعات، آب‌‌‌‌‌‌‌وهوای نامساعد و بی‌‌‌‌‌‌‌ثباتی اقتصادی است که با وقوع پاندمی و اثر موجی بحران اوکراین تشدید هم شده است.  از همین‌‌‌‌‌‌‌رو گزارش فصلی مشترک فائو و برنامه‌‌‌‌‌‌‌ غذایی سازمان‌ملل خواستار اقدام عاجل انسان‌دوستانه برای نجات زندگی انسان‌‌‌‌‌‌‌ها و حیات بشری و پیشگیری از وقوع قحطی در کشورهای در آستانه خطر گرسنگی است. این گزارش می‌‌‌‌‌‌‌نویسد: انتظار می‌رود از اکتبر سال‌2022 تا ژانویه 2023 ناامنی حاد غذایی افزایش یابد. بنا به گفته دبیرکل فائو، خشکسالی در شاخ آفریقا، محصولات زراعی را از بین می‌برد و دام‌ها را تلف می‌کند؛ زندگی این مردم به این دام‌ها وابسته است. ناامنی حاد غذایی به‌سرعت در حال گسترش است و در سراسر جهان پراکنده می‌شود. مردم کشورهای فقیرتر به شکل ویژه از آثار دومینویی این گسترش ناامنی غذایی بیشترین صدمه را می‌‌‌‌‌‌‌بینند که هم در قیمت غذا خود را نشان می‌دهد و هم در نابسندگی عرضه انرژی و کودها.

شبح مرگ از گرسنگی

این گزارش بحران گرسنگی را در شاخ آفریقا بررسی می‌کند که پیش‌بینی می‌شود طولانی‌‌‌‌‌‌‌ترین خشکسالی آن در 40 سال‌گذشته همچنان نیز ادامه داشته باشد. این خشکسالی برای پنجمین فصل متوالی به خشکسالی‌‌‌‌‌‌‌های پیشین اضافه خواهد شد و انباشت آن چنانچه به بحران‌های اقتصادی و درگیری‌‌‌‌‌‌‌های منطقه‌‌‌‌‌‌‌ای اضافه شود، عواقبی ویرانگر خواهد داشت. این شرایطی است که از سال‌2020 برقرار است.

کمبود منابع آب به زیر میزان موردنیاز برای کشت رسیده و موجب مرگ گسترده دام‌ها‌‌‌‌‌‌‌ شده است و صدها‌هزار انسان را در جست‌وجوی غذا مجبور به ترک سکونتگاه کرده است. این رویه احتمال درگیری‌‌‌‌‌‌‌ها بین‌‌‌‌‌‌‌ جوامع و اقوام بر سر منابع را افزایش می‌دهد که خود به بحران می‌‌‌‌‌‌‌افزاید.

چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز این گزارش می‌گوید: 26‌میلیون نفر در سومالی، جنوب و شرق‌اتیوپی و مناطق شمالی و شرقی کنیا در معرض مواجهه با ناامنی غذا در سطح بحران یا سطوح بالاتر هستند. از آنجا که کمک‌‌‌‌‌‌‌های بشردوستانه در خطر کاهش یا قطع به دلیل قطع یا کاهش منابع مالی قرار دارند، شبح مرگ انسان‌‌‌‌‌‌‌ها از قحطی و در مقیاس وسیع در سومالی وجود دارد.

بنا به برآورد کارشناسان، چنانچه کمک اساسی و مکفی بشردوستانه انجام نشود تا ‌ماه دسامبر روزانه 4 کودک یا 2 بزرگسال از 10‌هزار نفر در هر روز از گرسنگی جان خواهند داد. همین امروز هم صدها‌هزار کودک زیر 5 سال ‌با گرسنگی حاد مواجه هستند.

در سطح جهانی، انتظار این است که 970‌هزار نفر در افغانستان، اتیوپی، نیجریه، سودان‌جنوبی، سومالی و یمن در وضعیت فاجعه‌‌‌‌‌‌‌بار گرسنگی (فاز 5: فاجعه) یا در معرض «اخطار جدی» قرار گرفته و مرگ از گرسنگی در این نقاط تبدیل به واقعیتی روزانه شود؛ این در حالی است که 6 سال‌پیش تنها دو کشور بودند که جمعیتی در فاز 5 گرسنگی داشتند.

این گزارش می‌گوید؛ کشورهای فوق‌‌‌‌‌‌‌الذکر همچنان در حالت «اخطار جدی» باقی خواهند ماند و به تنهایی یک‌میلیون نفر در این کشورها در سطوح فاجعه‌‌‌‌‌‌‌بار غذایی (سطح 5) قرار دارند. جمهوری‌خلق کنگو، هائیتی، کنیا، ساحل، سودان و سوریه «در سطح اخطار بالا» قرار دارند و اوضاع آنها رو به وخامت است - همان‌گونه که در نسخه ژوئن همین گزارش اشاره‌شده بود- اما اضافه بر این کشورها این اخطار به جمهوری مرکزی آفریقا و پاکستان نیز کشیده شده است (فاز 4).

در همین حال گواتمالا، هندوراس و مالاوی به فهرست کشورهایی اضافه شده‌‌‌‌‌‌‌اند که پیش از این در نقطه خطر گرسنگی قرار داشتند و به ماداگاسکار، سریلانکا و زیمبابوه خواهند پیوست که پیش از این در لیست بودند و همچنان در این لیست باقی می‌‌‌‌‌‌‌مانند (فاز 3).

خشونت و ریاضت

درگیری‌‌‌‌‌‌‌های خشونت‌‌‌‌‌‌‌بار قومی همچنان یکی از محرک‌های اساسی گرسنگی حاد بوده و چنانچه این تحلیل نشان می‌دهد رویه‌‌‌‌‌‌‌های خشونت‌‌‌‌‌‌‌بار تا آخر سال‌2022 ادامه خواهد داشت و متوقف نمی‌شود. نگرانی ویژه از اتیوپی است که انتظار می‌رود در آن تنش، درگیری‌‌‌‌‌‌‌ها و خشونت میان‌‌‌‌‌‌‌قومیتی در بسیاری نقاط شعله‌‌‌‌‌‌‌ورتر شود.

علاوه بر این بلایای طبیعی نظیر سیل، توفان‌‌‌‌‌‌‌های گرمسیری و خشکسالی همچنان محرک‌هایی جدی برای بسط گرسنگی در بسیاری از نقاط جهان هستند. حوادث طبیعی به اندازه‌‌‌‌‌‌‌ای زیادشده‌‌‌‌‌‌‌اند که گویی باید برای میزان نرمال آنها مقیاسی جدید یافت. سیل‌‌‌‌‌‌‌های ویرانگر، تنها در پاکستان 33‌میلیون نفر را تحت‌تاثیر قرار داد. سودان‌جنوبی چهارمین سال‌پیاپی است که با سیل روبه‌‌‌‌‌‌‌رو می‌شود و نمونه‌‌‌‌‌‌‌هایی از این دست زیاد است.

در جبهه اقتصادی، قیمت بالای غذا، سوخت و کود در جهان موجب تداوم قیمت‌های بالا در سطح داخلی شده و ثبات اقتصادی را در این مناطق عمدتا فقیر بیش از پیش تحت‌تاثیر قرار داده است.

رشد بالای تورم، دولت‌های کشورهایی با اقتصاد پیشرفته را ناگزیر کرده است تمهیدات مالی انقباضی اتخاذ کنند که این امر هزینه اعتباری کشورهای با درآمد پایین را افزایش داده است. مجموع این فرآیند توانایی کشورهای به‌شدت مقروض را برای تامین‌مالی واردات کالاهای اساسی با محدودیت‌هایی جدی مواجه کرده است.

در مواجهه با این چالش‌های ماکرواکونومیک، بسیاری از کشورها به ناگزیر سیاست‌های ریاضتی اتخاذ کرده‌‌‌‌‌‌‌اند که بر قدرت خرید و درآمد مردم اثر منفی داشته است، به‌ویژه درمیان آسیب‌‌‌‌‌‌‌پذیرترین اقشار و خانواده‌‌‌‌‌‌‌ها. این گزارش می‌نویسد؛ در ‌ماه‌های آینده نیز همچنان این رویه دولت‌ها تشدید خواهد شد و به‌همراه آن فقر و ناامنی حاد غذا گستره بیشتری خواهد یافت. به‌علاوه خطر ناآرامی‌‌‌‌‌‌‌های مدنی با وجود این محدودیت‌های اقتصادی افزایش می‌‌‌‌‌‌‌یابد. این گزارش در ادامه کمک‌‌‌‌‌‌‌های بشردوستانه را برای نجات جان انسان‌‌‌‌‌‌‌ها و جلوگیری از گرسنگی، مرگ و فروپاشی کامل محیط زندگی آنها لازم می‌‌‌‌‌‌‌بیند.

همچنین با برجسته‌کردن ناامنی، موانع بوروکراتیک، مدیریتی و محدودیت‌های فیزیکی در حرکت انسان‌‌‌‌‌‌‌ها به‌سوی این کشورها، این عوامل را خطری جدی برای کمک‌‌‌‌‌‌‌رسانی و دسترسی به انسان‌‌‌‌‌‌‌هایی می‌داند که در 11 کشور شناسایی شده در معرض قحطی قرار دارند.