در روزهای اخیر با التهاب بازارهای سکه و ارز و افزایش قیمت در این بازارها، تلاش‌‌ها برای به‌‌ثبات رساندن این بازارها شدت بیشتری گرفته است. سیاستگذار در این روزها تمرکز خود را برای ثبات‌بخشی به بازارهای سکه و ارز گذاشته‌‌اند و در تلاشند تا با ارائه سیاست‌هایی، آرامش نسبی به این بازارها بازگردد.
علی صالحآبادی، رئیس‌‌کل بانک مرکزی برنامه‌های این نهاد سیاستگذاری پولی برای به آرامش رساندن این بازارها را تشریح کرد. به گفته صالحآبادی، در سامانه نیما عرضه از تقاضا به‌‌مراتب بیشتر است. از نگاه او، کل تامین ارز برای واردات کشور از ابتدای سال جاری معادل 5/ 38میلیارد دلار بوده که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل 22درصد رشد داشته است. رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد که مقرر شده است ارزهای پرطرفدار باتوجه به ذخایر بسیار خوب عرضه شود و قابل استفاده در بازار باشد. صالحآبادی درخصوص بازار سکه نیز از ورود بخش خصوصی در زمینه ضرب و عرضه سکه با نظارت بانک مرکزی خبر داد. رئیس‌‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که کارگروه ویژه‌‌ای تشکیل شده است و این موضوع تحت نظارت بانک مرکزی خواهد بود و البته توسط بخش خصوصی میتواند این کار انجام شود. صالحآبادی همچنین از عرضه گواهی سکه بهار آزادی از هفته جاری خبر داد. همچنین این مقام مسوول در دیدار اخیر خود با رئیس‌‌کل بانک مرکزی عمان، با تاکید بر همکاری‌‌های دوجانبه بانک‌‌های مرکزی دو کشور، به وصول 500میلیون دلار از مطالبات ایران از کشور انگلیس در سال گذشته اشاره کرد.
کار سخت بانک مرکزی
با توجه به افزایش نرخ دلار، بانک مرکزی نیز در نظر دارد با ارائه بسته‌های متنوع، نوسان دلار و تلاطمات بازار سکه را مهار کند؛ البته این کار با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کمی دشوار است و در روزهای اخیر، دلار رکوردهای جدیدی را ثبت کرده است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین عاملی که در یک سال اخیر باعث ثبات بازار ارز شده بود، امیدواری به لغو تحریم‌ها در خلال مذاکرات بود. هرچند که روی کاغذ همچنان امیدواری به لغو تحریم‌ها وجود دارد، اما برخی کارشناسان معتقدند که فرصت‌سوزی برای توافق هسته‌ای، باعث شده است که کار بانک مرکزی نیز برای مهار انتظارات در بازارها سخت باشد. هر چند که ابزارهای جدید، تنوع و کارآیی خوبی داشته باشد، اما میزان تقاضا برای تهیه دلار و سکه نیز در بازار بالاست. در هفته جاری می‌توان با توجه به تغییرات بازارها، عیار ابزارهای ارائه‌شده برای مقابله با این نوسان‌ها را ارزیابی کرد.
عرضه از تقاضا در سامانه نیما بیشتر است
صالحآبادی با بیان این که درحال حاضر، در سامانه نیما عرضه‌ها به مراتب بیش از تقاضاست. تاکید کرده است: از ابتدای سال تاکنون حدود 5/ 26میلیارد دلار در سامانه نیما معامله انجام شده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 67درصد در سامانه یادشده در عرضه‌ها و معاملات رشد وجود داشته است. به گفته صالحآبادی، کل تامین ارز برای واردات کشور در بازه زمانی یادشده معادل 5/ 38میلیارد دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته 22درصد رشد داشته است. در حوزه اسکناس نیز 5/ 1میلیارد دلار حجم معاملات اسکناس بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته 40درصد رشد معاملات اسکناس بوده است. بنابراین از نظر عرضه وضعیت مطلوب بوده و مشکلی خاصی در زمینه عرضه ارز وجود ندارد.
جایگزین خرید ارز از صرافی ها
به گفته رئیس‌‌کل بانک مرکزی، قرار است ارزهای پرطرفدار باتوجه به ذخایر بسیار خوب عرضه شود و قابل استفاده در بازار باشد. رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه استقبال صادرکنندگان از بازار متشکل ارزی نیز بسیار خوب است، افزود که در حال حاضر صادرکنندگان به صورت توافقی ارزهای زیادی را در بازار عرضه می‌‌کنند و هیچ مشکلی در تامین اسکناس و حواله ارزی وجود ندارد. او تاکید کرد که بانک مرکزی بر سامانه نیما و نیز بر سامانه برخط صرافیها نظارت کامل و رصد دقیق دارد. به‌‌گفته صالحآبادی، از هفته آینده، سامانه برخط صرافیها، با هدف تسهیل ارائه خدمات به متقاضیان عملیاتی خواهد شد و افرادی که درصدد هستند ارزی را خریداری کنند، به جای مراجعه حضوری به صرافیها از طریق سامانه برخطی که راه‌‌اندازی شده است، میتوانند درخواست‌‌های خود را بهصورت برخط به صرافی مدنظر خود ارسال کنند و پس از احراز هویت، بهصورت حضوری مراجعه و ارز خود را دریافت کنند و این‌گونه سهولت دسترسی که یکی از محورهای مدنظر بانک مرکزی است نیز میسر میشود.
انتشار اوراق سکه بهار آزادی در هفته جاری
ابزار موثر نخست، از نگاه سیاستگذار انتشار اوراق سکه بهار آزادی است. رئیس‌‌کل بانک مرکزی از انتشار اوراق سکه بهار آزادی در هفته جاری خبر داد. مرحله اول این اوراق با سررسید 6ماهه و معاف از مالیات در بورس منتشر خواهد شد و قیمت تسویه اوراق نیز قیمت روز سکه خواهد بود. اشخاص حقیقی و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا میتوانند برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری خود، در چارچوب ضوابط تعیین‌شده، این اوراق را خریداری کنند.
عرضه سکه توسط بخش خصوصی
ابزار دوم رئیس کل، چراغ سبز به بخش خصوصی برای عرضه سکه است. علی صالحآبادی، رئیس‌‌کل بانک مرکزی گفت که باتوجه به حباب موجود و تقاضای فعالان بخش خصوصی از بانک مرکزی مقرر شد طلای آب‌شده ارائه و سپس به سکه تبدیل و در بازار عرضه شود. بنابراین با توجه به تقاضای فعالان بخش خصوصی در این زمینه درحال حاضر کارگروه ویژه‌‌ای در این‌باره در بانک مرکزی تشکیل شده است و این امر تحت نظارت بانک مرکزی خواهد بود و البته توسط بخش خصوصی میتواند این کار انجام شود.
وتوی مالیات بر سود سپرده
سیاست دیگری که بانک مرکزی پیشنهاد کرد، خنثی کردن جریان خروج پول از بانکها است. به‌‌گفته صالحآبادی، درخصوص موضوع مالیات بر سود سپرده‌های اشخاص حقوقی در بانکها، پیرو جلسه‌‌ای که با حضور رئیس کل بانک مرکزی، معاون اول رئیس‌جمهور وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، مقرر شد با توجه به آثار این مصوبه در افزایش هزینه تجهیز منابع و سود سپرده‌ها در شبکه بانکی، لایحه پیشنهادی دولت مبنی بر اصلاح این قانون با همکاری مجلس به‌طور ویژه پیگیری شود. صالحآبادی درباره جزئیات لایحه مذکور و اثرات آن یادآوری کرد باتوجه به اینکه لایحه مذکور به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است، مقرر شد با جدیت این مهم پیگیری شود و با مساعدت مجلس مالیات بر سود سپرده‌های اشخاص حقوقی از بودجه1401 حذف شود؛ چراکه این لایحه اثری نیز بر درآمدهای دولت ندارد و این‌گونه این دغدغه که فعالان بخش حقوقی دارند برطرف شود. علاوه بر این تصمیم ها، رئیس کل بانک مرکزی از دیدار با رئیس کل بانک مرکزی عمان در جهت آزادسازی دلارهای بلوکه‌شده خبر داد. البته این خبر کارآیی خود را برای تحت تاثیر قرار دادن بازار از دست داده است و تنها آزادسازی واقعی دلارها میتواند بازار را متاثر کند.