بازار نفت در روز گذشته افزایش کم‌سابقه‌ای را تجربه کرد و هر دو شاخص برنت و وست‌تگزاس وارد کانال 90دلار شدند. به گفته ناظران بازار، نشانه‌های مثبت از کاهش سختگیری‌های کرونایی چین مهم‌ترین علت افزایش قیمت نفت است، زیرا بازار آسیایی که نوسان چندانی نداشت هم این سیگنال را دریافت کرده و دچار نوسان شد. نزدیک به زمان شروع «اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه» هستیم و کشورهای G7 در پی اعمال این قانون بر بازار نفت هستند؛ البته بانک جهانی در گزارشی این طرح را ناکارآمد خواند، مخصوصا وقتی هند و چین «همچنان مشتری نفت روسیه هستند». سرعت افزایش دو شاخص بهای نفت در روز جمعه به گونه‌ای بود که در عرض دو ساعت وست‌تگزاس از 87دلار به 92دلار رسید. باید دید آیا پیش‌بینی برخی از ناظران بازار مبنی بر نفت سه‌رقمی محقق خواهد شد؟
کاهش سختگیری کرونایی چین
بهای نفت به بالاترین نقطه در سه هفته اخیر رسید. خوش‌بینی مبنی بر کاهش سیاست‌های سختگیرانه کووید‌صفر چین عامل اصلی جهش بازار است. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با صعود 4درصدی خودش را به کانال 90دلار رساند و در روز گذشته هر بشکه بیش از92دلار فروخته شد. هر بشکه نفت برنت نیز50/ 98دلار معامله شد. به گزارش رویترز، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان در حال تعریف برنامه‌هایی برای خروج از شرایط قرنطینه‌ای است، مخصوصا در شبکه‌های اجتماعی دولتمرد‌های چینی از بازکردن حلقه قرنطینه صحبت کردند که امیدواری به افزایش تقاضای چین را بیشتر کرد؛ امری که باعث شد بازارهای آسیایی انرژی هم افزایش قیمت را تجربه کنند.
برنامه‌های بسیار سختگیرانه‌ای که چین برای قرنطینه شهرهای پرجمعیت و صنعتی استفاده کرد عملا بر فعالیت‌های اقتصادی چربید. بسیاری از شهرهای پرجمعیت چین قرنطینه شدند و ظرفیت تولیدی واحدهای صنعتی به کمتر از 50درصد رسید و سرعت رشد اقتصادی این کشور را تحت‌الشعاع قرار داد. ژیائو فو (Xiao Fu)، یکی از تحلیلگران انرژی بانک بین‌المللی چین، پیش‌بینی کرده شیوع ویروس کرونا و قرنطینه شهرها نزدیک به 400هزار بشکه در روز از تقاضای واحدهای صنعتی کم کرده است.
جیانووی ایتانوو، یکی دیگر از تحلیلگران بازار سرمایه و کالا، (در گفت‌و‌گو با رویترز) معتقد است بازار نفت «از امیدواری کاهش قرنطینه چین بهره می‌برد». سرمایه‌گذاران نیز به سبب همین سیاست قرنطینه‌ای، چشم‌انداز اقتصاد را رکودی می‌دیدند؛ مخصوصا زمانی که فدرال رزرو آمریکا در پی افزایش توان دلار برآمد، برنامه‌ای که به نظر می‌رسد آنچنان موفق نبوده است. عربستان سعودی بازه زمانی قرارداد‌های خود را تا دسامبر پیش رو کاهش داده و وارد فاز کوتاه‌مدت شده است، البته صرفا برای کشورهای آسیایی؛ این موضوع چشم‌انداز تقاضای بازار را تحت‌تاثیر قرار داده است. از آن طرف اوپک‌پلاس در پی کاهش عرضه چشم‌گیری است که از این ماه میلادی آغاز خواهد شد، برنامه‌ای که در پی کاهش عرضه 5/ 1میلیون‌بشکه‌ای حاصل از تحریم‌های اروپا علیه روسیه از دسامبر عملی خواهد شد.
روز جمعه هم به سبب کاهش توان دلار، قیمت نفت بالا رفت که می‌توان آن را اولین دلیل صعود بهای شاخص‌ها در بازار دانست. دلار ضعیف‌تر به معنی کاهش نرخ بشکه‌های نفت ذخیره‌شده در این کشور است. همچنین یکی از دلایل افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی این کشور، علاوه بر مبارزه با تورم، افزایش توان دلار در مقابل ارزهای دیگر مثل یوان بود. علاوه بر ایالات متحده، بانک‌های اروپایی هم نسبت به رکود اقتصادی و تورم «برای دو سال آینده» هشدار داده بودند. تحلیلگران داده‌هایی مثل رانندگی و حتی کاهش فروش سایت آمازون را مبنی بر کاهش توان اقتصادی شهروندان تفسیر کردند. همچنین شواهد حاکی از افزایش ارتباط چین و عربستان است. به گفته سیمون واتکینز، کارشناس انرژی در سایت اویل‌پرایس، محمدبن سلمان دریافته «در نظم نوین جهانی نمی‌تواند تنها با آمریکا متحد باشد». هفته گذشته بن‌سلمان بر موضع قبلی پافشاری کرد و چین را «متحدی مطمئن و تامین‌کننده نفت» خواند.
به گفته واتکینز، هم‌اکنون عربستان آمریکا را «تنها متحدی امنیتی» می‌بیند در‌حالی‌که چین «همکار کلیدی اقتصادی» و روسیه «همکار کلیدی حوزه انرژی» این کشورند. به گفته این تحلیلگر، نباید از رابطه کنونی عربستان و ایالات متحده آمریکا تعجب کرد؛ کافی است سخن امین ناصر، مدیر اجرایی آرامکو، را به یاد آورد که «تضمین تداوم امنیت نیازهای انرژی چین همچنان بالاترین اولویت ماست - نه فقط برای پنج سال آینده، بلکه برای 50 سال آینده و فراتر از آن.»
G7 بدون متحد
چندین ماه است کشورهای موسوم به G7 به دنبال رسیدن به نقطه کنونی هستند. نقطه‌ای که شروع اعمال سقف قیمتی این کشورها بر نفت روسیه است. به گزارش اویل‌پرایس، پیش از این ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، گفته بود «به کشورهایی که از طرح سقف قیمتی برای نفت روسیه پیروی کنند» نفت نخواهد فروخت. البته بانک جهانی به کشورهای گروه هفت هشدار داده بود برنامه «اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه» کارآمد نخواهد بود «مگر اینکه کشورهای بیشتری به این طرح بپیوندند». منظور بانک جهانی کشورهایی مثل چین و هند است که بزرگ‌ترین خریداران نفت و گاز روسیه هستند و فعلا برنامه‌ای برای پیوستن به «طرح اعمال سقف قیمتی» ندارند.
در ابتدا، پیوستن چین و هند به برنامه‌های ضدروسی بزرگ‌ترین دغدغه کشورهای موسوم به G7 بود. ولی یک ماه پیش جنت یلن، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، گفت برای این کشور مهم نیست چه کسی با این برنامه همراه می‌شود؛ «برای ما مهم است که ببینیم نفت روسیه با وجود سقف قیمتی در بازار جریان داشته باشد، در آن صورت قدرت چانه‌زنی کشورها برای خرید از روس‌ها بیشتر می‌شود.»
از بازار چه خبر؟
دیروز نمودار دو شاخص نفت برنت و وست تگزاس با سرعتی باورنکردنی رو به بالا حرکت کردند. هر بشکه نفت خام آمریکا تا لحظه نگارش این گزارش 50/ 92دلار و هر بشکه نفت برنت 50/ 98دلار فروخته شد. این در حالی است در یک هفته گذشته نفت آمریکا قیمت 85دلار و برنت 92دلار را تجربه کرد. ناظران بازار انرژی با توجه به نشانه‌هایی مبنی بر افزایش تقاضای چین، تحریم‌های اروپا علیه روسیه که حاصل آن کم شدن روزانه 5/ 1میلیون بشکه از بازار است، کاهش تولید روزانه 2میلیون‌بشکه‌ای اوپک‌پلاس و کاهش توان دلار به‌رغم پیگیری‌های فدرال رزرو را دلایل اصلی افزایش قیمت نفت می‌دانند. جو بایدن پس از خبر کاهش تولید اوپک‌پلاس، این اقدام را «کوتاه‌بینانه» خواند و نرخ «70دلاری برای هر بشکه نفت آمریکا» را بهای موردهدف اعلام کرد. این در حالی است که نفت آمریکا وارد کانال 90دلار شد و کارشناسان انرژی پیش‌بینی کرده بودند که بازار نفت وارد «قلمروی 3رقمی خواهد شد».
تا لحظه نگارش این گزارش بنزین، سوختی که دولت بایدن در پی کنترل آن بود، هم دیروز با کمتر از یک‌درصد صعود، هر گالن 75/ 2دلار فروخته شد. بنزین در هفته‌ای که طی کرد هر گالن 5/ 2 و 3 دلار را هم تجربه کرد. نرخ دیزل در هر متریک تن به 13/ 1119 دلار رسید که نشان از افزایش 15درصدی در عرض یک ماه دارد.
