گواهی سکه، طلا شد

حباب گواهی سکه بزرگ می‌شود

ارزش هر گواهی سکه در معاملات بازار مالی بورس‌کالای ایران ظرف ساعات ابتدایی بازگشایی این بازار رکورد تاریخی جدیدی را به ثبت رساند و به کانال قیمتی 170‌هزار تومانی صعود کرد. صعود بهای هر گواهی سکه به کانال قیمتی 170‌هزار تومانی در شرایطی رقم خورد که هنوز سکه در بازار فیزیکی با نرخ 16میلیون و 980‌هزار تومان معامله می‌‌‌شد؛ اما پیش‌بینی فعالان بازار مالی بورس‌کالا از صعود بهای سکه به کانال 17میلیون تومانی باعث شد تا فعالان این بازار، گواهی سکه را با نرخی بالاتر از ارزش بنیادی یعنی یک‌صدم بهای فروش سکه در بازار فیزیکی خرید و فروش کنند.  برآورد معامله‌گران گواهی سکه از صعود بهای سکه به کانال 17 میلیونی در بعداز ظهر روز ششم آذر محقق شد.

ناامیدی تمام‌عیار عموم افراد از به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام باعث شد تا مجددا انتظارات تورمی در بازار داخل افزایشی شود و در حالی که بانک‌مرکزی نظارت شدیدی بر نرخ دلار در بازار آزاد داشت، سکه سودای صعود نرخ دوچندان را به خود بگیرد. هجوم نقدینگی سرگردان به بازار سکه با هدف تبدیل ریال به دارایی امن باعث شد تا با وجود صعود بهای سکه، حباب آن افزایش یابد. حباب سکه تمام‌بهار آزادی طرح امام اواسط ساعات معاملاتی ششم آبان به 2میلیون و 90‌هزار تومان رسید که این رقم معادل 12درصد ارزش ذاتی سکه بود. ارزش ذاتی هر قطعه سکه تمام‌بهار آزادی برابر میزان وزنی گرم طلا با احتساب اونس طلای جهانی و دلار در بازار آزاد است. فروش سکه با نرخی در حدود 12درصد بالاتر از ارزش بنیادی به مفهوم برآورد فعالان این بازار از رشد حداقل 12درصدی بهای ارز در بازار داخل است.

درواقع انتظار کاهش ارزش ریال باعث می‌شود تا افراد، حاضر به خرید سکه با نرخی به مراتب بالاتر از ارزش بنیادی شوند. این افراد این اقدام را با پیش‌بینی رشد نرخ در میان‌مدت و جلوگیری از کاهش ارزش دارایی نقدی خود انجام می‌دهند. در حالی که سکه در بازار فیزیکی با حباب 12درصدی معامله می‌شود، هر گواهی سکه اواسط روز یکشنبه ششم آبان، با نرخی در حدود 5/ 0‌درصد بالاتر از ارزش بنیادی یعنی یک‌صدم بهای آن در بازار فیزیکی به فروش رفت.

به این ترتیب فعالان بازار مالی بورس‌کالا، حتی برآوردی بالاتر از فعالان بازار مالی بازار آزاد از نرخ دلار در بازار آزاد دارند. نوسان نرخ ارز در بازار داخل و بهای طلا در بازار جهانی دو سیگنال بنیادی اثرگذار بر دارایی‌‌‌هایی برپایه طلاست. اما در شرایط کنونی تاثیر نوسان نرخ ارز بر بازار دارایی‌‌‌های طلایی در بازار داخل به‌مراتب بیشتر شده است. درواقع در شرایطی که طلا در بازار جهانی نوسان نرخی با شیب ملایم دارد، برآورد فعالان بازار از نوسان نرخ دلار، تعیین‌‌‌کننده جهت بازار دارایی‌‌‌های بر پایه طلا در بازار داخل است. سکه در بازار فیزیکی، گواهی سکه، صندوق‌های طلا و اوراق سکه بانک‌مرکزی مهم‌ترین دارایی‌‌‌های بر پایه طلا در بازار داخل هستند که امکان معامله آنها در بازار به‌سادگی میسر است.

مدیریت تقاضا در بازار سکه بی‌‌‌نتیجه ماند

از ابتدای آبان‌ماه صعود دارایی‌‌‌های بر پایه طلا در بازار داخل شروع شد. احتمال جهش مجدد نرخ ارز در بازار داخل یا به تعبیر دیگر کاهش ارزش ریال، زمینه صعود بهای دارایی‌‌‌های طلایی در بازار داخل ظرف بیش از یک‌ماه اخیر را فراهم کرد. در این شرایط بانک‌مرکزی با هدف جذب بخشی از نقدینگی سرگردان جامعه و جلوگیری از رکوردشکنی مستمر بهای سکه نسبت به انتشار اوراق سکه بانک‌مرکزی با سررسید 6ماه اقدام کرد. این نهاد سیاستگذار برای جذب نقدینگی به این بازار مزایایی از جمله معاف از مالیات بودن، امکان توثیق بانکی این اوراق و... را نیز برای این ابزار جدید درنظر گرفت.

اگرچه سیاست‌‌‌ بانک‌مرکزی در جذب نقدینگی سرگردان جامعه صحیح بود، اما اتخاذ دیرهنگام آن و بی‌‌‌اعتمادی نسبت به این نهاد رسمی با توجه به بدعهدی‌‌‌های قبلی باعث شد تا ابزار جدید بورس‌کالا نتواند تاثیر قابل ملاحظه بلندمدتی بر سایر بازارهای مالی بگذارد. اگرچه عرضه اوراق سکه بانک مرکزی به کاهش حباب سکه در بازار فیزیکی و کاهش نقدینگی در بازار گواهی سپرده منجر شد؛ اما این تاثیر کوتاه‌مدت بود و در ادامه با صعود مجدد انتظارات تورمی در بازار داخل، بر نرخ حباب سکه افزوده شد و بار دیگر سکه به مسیر صعود نرخ خود بازگشت.