اصطلاح «زوال عقل» به یک بیماری خاص اطلاق نمی‌شود؛ بلکه مجموعه‌ای از علائم را در بر می‌گیرد که در نتیجه ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر پدید می‌آیند و به سلول‌های عصبی که پیام‌ها را از مغز انتقال می‌دهند، آسیب می‌زنند.
این بیماری مخصوصا در افراد مسن‌تر رواج دارد و از هر 14 فرد بالای 65 سال، یک نفر و از هر شش فرد بالای 80 سال، یک نفر به این عارضه مبتلا است؛ از نظر آماری احتمال ابتلای زنان بیشتر از مردان است.
هرکس این عارضه را به شکلی متفاوت با دیگران تجربه می‌کند؛ اما علائم معمول زوال عقل به سه دسته تقسیم می‌شوند: مشکلات حافظه، قدرت شناخت و توانایی برقراری ارتباط با دیگران.
شایع‌ترین علائم زوال عقل چیست؟
پنج مورد از رایج‌ترین علائم این بیماری عبارت‌اند از:
– مشکل در تصمیم‌گیری و استدلال
– مشکل در درک زمان و مکان مانند نیمه‌‌شب بلند شدن برای سر کار رفتن
– مشکل در برقراری ارتباط موثر با دیگران مانند ناتوانی در پیدا کردن واژه‌های درست
– اغلب حرف‌های خود را تکرار می‌کنند و دنبال کردن مکالمات برایشان سخت است
– تغییرات شخصیتی و رفتاری، تغییر خلق‌وخو و ابتلا به اضطراب و افسردگی
تشخیص زوال عقل ممکن است به دلیل شباهت این علائم به نشانه‌های مرتبط با افول طبیعی توانایی‌ها در کهنسالی، دشوار باشد.
طبق مطالعه‌ای که انجمن آلزایمر اوایل امسال منتشر کرد، از هر چهار بیمار مبتلا به زوال عقل، بیماری یک نفر در نهایت دست‌کم دو سال پس از ابتلا، تشخیص داده می‌شود.
این موسسه خیریه از یک هزار و 19 بیمار مبتلا به زوال عقل و مراقبان آن‌ها درباره تجربه‌هایشان از روند تشخیص نظرسنجی کرد و دریافت علت اصلی اینکه افراد کمک لازم را دریافت نمی‌کنند، این است که علائمشان با روند طبیعی کهنسالی اشتباه گرفته می‌شود؛ شرایطی که در 42 درصد موارد پیش می‌آید.
حدود 26 درصد پاسخ‌دهندگان گفتند که بیماری آنان تا دو سال رسما تشخیص داده نشد و یک‌چهارم علاوه بر آن، گفتند وقتی معلوم شد زوال عقل دارند که به نقطه بحرانی رسیده بودند.
کیت لی، مدیرعامل انجمن آلزایمر، مبتلایان احتمالی یا کسانی را که از افت توانایی‌های عزیزانشان نگران‌اند، تشویق کرد پیشقدم شوند و گفت: «کسی که یک سوال را بارها می‌پرسد، پیر نشده، بلکه مریض است.»
«اگر برای خود یا عزیزانتان نگران‌اید، برای دریافت کمک به انجمن آلزایمر بیایید. یافته‌های واضح بررسی ما که امروز منتشر شد، نشان می‌دهد به‌تنهایی دست‌وپنجه نرم کردن با علائم زوال عقل و کمک نگرفتن، چقدر خطرناک است.»
«بله وقتی مشخص می‌شود مبتلا شده‌ایم، هراس‌انگیز است. خودم می‌دانم؛ چون وقتی مشخص شد مادرم مبتلا شده است، وحشت کردم. ولی فهمیدن ارزش چنین دلهره‌ای را دارد؛ به طوری که 90 درصد مبتلایان به زوال عقل به ما گفتند تشخیص بیماری به نفعشان بود؛ چون باعث شد به خدمات درمانی، مراقبتی و حمایتی دسترسی اساسی پیدا کنند و زمان باارزش برنامه‌ریزی برای آینده را از دست ندهند.»
«با توجه به آنکه همه‌گیری کرونا باعث شد میزان تشخیص کاهش یابد، کمک گرفتن بیش از هر زمانی اهمیت یافته است. نیازی نیست تنهایی با زوال عقل مقابله کنید. ما برای حمایت از همه مبتلایان آمادگی داریم.»
زوال عقل عارضه‌ای شناختی است که حدود 900 هزار نفر در سراسر بریتانیا به آن دچارند.
علائم اولیه زوال عقل چیست؟
انجمن آلزایمر برای رسیدگی به این مشکل که از طریق یافته‌هایش شناسایی کرد، با همکاری کالج سلطنتی پزشکی عمومی فهرست بازبینی جدیدی تدوین کرد تا در شناسایی علائم زوال عقل به مردم کمک کند و آن‌ها را به معاینه‌های تشخیصی و کمک گرفتن تشویق کند.
ارزیابی اینکه فرد مشکلات حافظه دارد، مثل به زحمت افتادن در به یاد آورن کلمات درست یا تکرار کردن پرسش‌ها و عبارت‌ها، معضلاتی در زندگی روزمره مثل به زحمت افتادن در پرداخت قبض‌ها یا گم شدن بیرون از خانه و همچنین مواجه شدن با مشکلات عاطفی یا رفتاری مثل پرخاشگری یا برخورد زننده یا گوشه‌گیری از جمله مواردی‌اند که در این فهرست آمده است.
دکتر جیل راسموسن، نماینده بالینی زوال عقل در کالج سلطنتی پزشکی عمومی، گفت: «برای بیماران، خانواده‌هایشان و پزشکان عمومی اهمیت حیاتی دارد که مشاوره در مورد نشانه‌های بالقوه زوال عقل به‌موقع و کارامد باشد.»
«فهرست بازبینی جدید که با همکاری انجمن آلزایمر تدوین شده، ابزاری ساده و رایگان برای کمک به بیمار و خانواده‌اش است تا طی معاینات که اغلب وقت تنگ است، نشانی‌ها و نگرانی‌هایشان را به‌روشنی بیان کنند.»
«این فهرست می‌تواند در شناسایی افرادی که باید برای ارزیابی مفصل‌تر و تشخیص مشکلاتشان مراجعه کنند، به‌راستی موثر باشد.»
«از همه آن‌هایی که از داشتن نشانه‌های احتمالی زوال عقل نگران‌اند، می‌خواهیم از این فهرست بازبینی استفاده کنند و آن را در اختیار گروه مراقبت‌های اولیه خود بگذارند.»
این فهرست بازبینی در این نشانی در دسترس است و اطلاعات بیشتر در مورد زوال عقل هم در وب‌سایت‌های انجمن آلزایمر و سازمان ملی خدمات سلامت آمده است.